Дәріс№59 Электр тоғымен жарақаттану.
Электр жарақаты кезінде көрсетілетін алғашқы медициналық жәрдем және осы кездегі қауіпсіздік ережелері.
Электр жарақаты — найзағай немесе жоғары кернеулі электр тогы әсер етуі кезінде электр тогымен зақымдану. 100 вт-тан жоғары кернеулі ток әсері кауіпті, ал 500 в жоғары ток әсері алатқа соғады (елімге) деп есептелінеді.
Электр жарақатының жиі кездесетін себептері — қауіпсіздік техникасы ережелерін және жеке қорғану ережелерін сақтамау, электр кұралдардың, аппараттардың істен шығуы. Бірқатар жағдайлар: терінің ылғалдылығы, су киім немесе аяккиім, шаршау, жүдеу зақымдануға себепші болады. Ток өсері нөтижесінде ауырлығы жағьшан өр түрлі термикалык (күйіктер), тіндердін химиялық жөне механикалык закымдануы болады.
Токпен жаракаттану белгілері:
жалпы құбылыстарға: естен тану, артериялык кан кысымының төмендеуі, аритмия, есінен айырылу, тыныс алудың тоқтауы, шок, кұрысьп-тырысу, сал болып калу;
жергілікті белгілерге: термикалық күйік түрінде (көбіне 3 дөрежелі) тіндердің бұзылуы, терідегі тармақталған ІІІ түріңдегі қызыл немесе ак сұр түсті жолақтар түріндегі •гок б(!лгісі немесе найзағай белгісі.
Токпен ауыр жарақаттанғанда, адам жүректің сал Оо,ІІыІІ калуынан дереу өліп кетуі мүмкін. Бірақ кебінесе к.ІІиІІикІІлык өлім байқалады. Токпен немесе найзағаймен зақымданғая адамды жерге көму — пайдасыз жөне зиянды!
Дәріс№60 Суға бату.
Суға кеткен кезде көрсетілетін алғашқы медициналық жөрдем
Суға кету (бату) тыныс алу жолдарына су немесе сүйык масса толып қалған кезде туындайды. Бұл кезде тыныс алу күрт бұзылады, ал шұғыл көмек көрсетілмеген жағдайда -тыныс алу тоқтап (асфиксия), зардап шегуші өліп кетеді.
Суға кету кезінде өмірлік маңызды функциялнрлмц тоқталуы гипоксияға (оттектщ жетіспеуіне) негіэдөлөді. Суга кету кезінде тыныс алу жөне жүрек жүмысы күрт төмендейді немесе тіпті тоқтайды. Бөрімізге белгілі, көбіне суға кеткендерді судан клиникалық биологиялык өлім жағдайында алып шығады, ес, тыныс алу жөне жүрек жүмысы сирек сақталады.
Есті жоғалту жиі байқалады. Тері мен көрініп түратын қабықшалар бозарған (тыныс алу рефлекторлық тоқтау кезінде бұл сирек кездеседі) немесе көгерген (өкпеге сұйыктықтың кезінде). Ауыз және мүрыннан көбіртікті сұйыктык, кейде кан аралас сұйықтык көп мөлшерде бөлінеді. Суға кету диагнозын анықтау көп қиындық туғызбайды.
Суға батқан адамның су астында болған уақыты мен жағдайына карамастан, дереу кідіріссіз оны тірілту шараларын жасауға кірісу керек.
Суға кеткен адамды тірілту шаралары оны судан алып шыкқаннан соң бірден жүргізіледі.
Егер зардап шегуші есінен айырылмаса, онда оның су киімін шешіп, денесін күрғатып сүртеді, кұрғак киім кигізеді, жылытады (көрпеге орайды), шай, кофе немесе спирт ішкізеді. Естен танған жағдайда, бірақ өздагінен тыныс алып және тамыры соғып түрса, онда:
1) зардап шегушінің басын төмен каратып зембілге жатқызады; 2) су киімді шешу немесе қысып тұратын киімдердің түймелерін ағытып, ашу керек; 3) мүсәтір спиртін (мактамен) иіскету және мүмкіндік болса, жүрек дәрілерін (кофейн, кордиамин —1 мл, лобелин — 1 мл) салу кажет; 4) денеге және аяқ-колға жүрек бағытында массаж жасау қажет. Ақтык жағдай кезінде реанимацияның карапайым тәсілдері қолданылады — жасанды тыныс алдыру (жағдайларга байланысты "ауыздан—мұрынға", "ауыздан—ауызға", колмен, аппарат көмегімен), жүрекке жабық массаж жасалынады.
Суға кеткен адамды бүккен аяғының санына етпетінен жаткызады, яғни зардап шегушінің басы мен иығы төмен түсіп салбырауы кажет, сөйтіп арқасын басады, дәкемен оралған саусағымен зардап шегушінің ауыз куысы мен жұтқыншағын кұм, балдырдан тазалайды, осыдан кейін ғана жасанды тыныс алдыру мен жүрекке массаж жасауға кіріседі. Тыныс алу және жүрек жұмысы калпына келгеннен соң зардап шегушіні одан әрі емделіп, бақылауда болуы үшін жібереді.
Тұщы су және тұзды теңіз суына бату әр түрлі болады, сондықтан зардап шегушіні тірілту іс-шаралары да әр түрлі.
Тұщы өзен суы, тыныс алу жолдарына түскеннен кейін қанға тез сіңеді де, кан айналымға еніп, гемолиз туғызады. "Ақ өлім" болған кезде (көмейден рефлекторлық жиырылу нөтижесінде дыбыс желбезектері жабылып, кылғыну дамиды, тыныс алу тоқтағаннан кейін 5—6 мин-тан соң, жүрек тоқтайды, тері қабаты кенет бозарады, су өкпеге өтпейді), ауыз қуысы мен жұтқыншақ дереу тазаланады, жасанды тыныс алғызу мен жүрекке сыртқы массаж жүргізіледі, бұл кезде өкпеден суды шығару пайдасыз және мағынасы жоқ.
Ащы теңіз суының өзінің осмотикалық қасиеттеріне сөйкес тұщы судан айырмашылығы—қанға сіңбейді, сөйтіп тыныс алу жолдарында тұрып қалады жөне қан құрамын-дағы сұйық альвеолдар мен кевдрдекпгілерге құйылады. Суға кеткен адамньщ тыныс алу жолдарьш су мен көбіктен колда бар кұралдар көмегімен тазалау керек, көмек көрсетуші адамның санына етпетінен бірнеше секунд жатқызуға болады. Содан кейін массаж бен жасанды ты
Достарыңызбен бөлісу: |
