«Абайтану»

3-

кестенің жалғасы 

 

 

 

 

 

- 

Абайдың адамгершілік, әділдік, қайырымдылық, 

кеңпейілділік турасындағы философиялық ой-пікірлері; 

- 

өз заманындағы қоғам тіршілігінің жағымсыз тұстарын 

сынауы; 

- 

достық, татулық, қадір-құрмет жайындағы пайымдаулары, 

өлеңнің тәлім-тәрбиелік маңызы. 

Жиырма екінші қарасөзі: 

- 

қарасөздегі ақынның қалыптасқан қоғамдық, саяси жүйеге 

сыни көзқарасы; 

- 

қазақ тұрмысының әлеуметтік құрылымы туралы пікірі; 

- 

бай, мырза, би, болыс, есті кісі, ғаріп-қасар, қу мен сұм ұғым-

түсініктері хақындағы философиялық пайымдаулары;  

- 

қарасөздің танымдық, тәрбиелік мәні. 

1 

ІV 

1. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. 

 

 

 

 

3. 

 

 

 

«Абай – сатирик» тарауы 

«

Болыс болдым, мінеки», «Мәз болады болысың» өлеңдері: 

- 

өлеңдердегі билікке таласқан пенденің әлеуметтік-

психологиялық бейнесі; 

- 

болыс, ояз, ел туралы ой-толғаныстары;  

 - 

жағымпаз болыстың портреті, іс, оқиға желісін болыстың өз 

атынан баяндау тәсілі; 

- 

болыстың іс-әрекет, мінез-құлқын, психологиясын бейнелеу 

шеберлігі; 

- 

патшадан шен таққан болыстардың халық үстінен байыған 

дүниеқоңыз, шенқұмар мінездерін әшкерелеуі; 

- 

өлеңдердің көркемдік-эстетикалық құрылымы; 

- 

екі өлеңнің өзара үндестігі; 

- 

ақынның билеушілер мінезін суреттеудегі шеберлігі;  

- 

ақын өмір сүрген дәуірдегі тарихи факторлар, 

 

заманның кемшілік-қайшылықтары; 

- 

өлеңдердегі улы мысқыл, сарказм. 

«Көзінен басқа ойы жоқ», «Бойы бұлғаң» өлеңдері: 

- 

өлеңдегі ақынның өнерге, оқуға үндеген ағартушылық 

бағыттағы ойлары; 

- 

дүмше молдаларды сынап-мінеуі;  

- 

ой көзі, көңіл көзі, парасат көзі жайында ой қорытуы. 

«Менсінбеуші ем наданды» өлеңі: 

- 

өлеңдегі надандық ұғымдары жөніндегі ақын пікірлері; 

- 

ұлттың бойындағы мерез мінезбен күресуден қажыған 

ақынның қамығып, қынжылуы; 

- 

ақынның қоғамдағы қайшылықтарға сыни көзқарасы;  

(4) 

1 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 

 

 

 

 

1 

 

 

32

 

 

3-

кестенің жалғасы 

 

 

 

 

4. 

- 

өлеңде айтылған ақынның өзекті ойы; - ақынның надандық 

пен қараңғылыққа қарсылық білдірген жан айқайы.  

Қырық бірінші қарасөзі: 

- 

қарасөздегі қазаққа ақыл беруге қам жеген адамға екі түрлі 

нәрсе керектігі туралы пікірлері; 

- 

адамшылықтан кетіретін жайттарды сынға алуы, билік пен 

байлықтың ұлттық мүддеге қызмет етуі жөніндегі ұстанымы. 

1 

V 

 

 

 

1. 

 

 

 

 

 

 

2. 

 

 

 

3. 

 

 

 

4. 

«Махаббатсыз дүние бос» тарауы 

Абай өлеңдеріндегі махаббат, ғашықтық сезімі, сүйіспеншілік 

тақырыбы, махаббат лирикасына жататын өлеңдеріндегі 

философиялық ой толғамдары 

«Қор болды жаным», «Ғашықтық, құмарлықпен ол екі 

жол» өлеңдері: 

- 

ақын лирикаларындағы махаббат сезімі, тұрақтылық, 

сүйіспеншілік жайындағы ой- топшылаулары, ғашықтық, 

құмарлық ұғымдарына қатысты толғаныстары; 

- 

сүйіспеншілік мәселелеріне байланысты философиялық 

тұжырымдары; 

«Сен мені не етесің» өлеңі: 

- 

өлеңдегі ақынның жастық шақ, махаббатқа толы күндері 

туралы түйінді ойлары мен пікірлері; - өлеңнің құрылымдық 

өлшемі, ерекшелігі.  

«Білектей арқасында өрген бұрым» өлеңі: 

- 

өлеңде қазақ аруының сымбатты бейнесін сипаттауы; 

- 

Абай лирикаларында көрініс беретін әсемдік туралы пайым 

түсініктер;- әйел ажары, сұлулық туралы талап-талғамы. 

«Қақтаған ақ күмістей кең маңдайлы» өлеңі: 

- 

лирикалық өлеңдегі қазақ әйелінің сөзбен сомдалған портреті; 

- 

сұлулыққа, жарасымдылыққа, мәдениеттілікке, ізеттілікке 

тәрбиелеу мұраты. 

«Қызарып, сұрланып» өлеңі: 

- 

өлеңде ақынның ғашықтық сезімді, махаббат мұңын айшықты 

кестелеуі,- Абайдың махаббат сезімдерін жырлаудағы 

шеберлігі. 

(4) 

 

 

 

 

2 

 

 

 

 

 

 

 

1 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 

 

Шығармашылық жұмыс 

1 

V

І 

 

 

 

1. 

 

«Алла мінсіз әуелден, пайғамбар хақ» тарауы 

Ақын шығармаларындағы исламдық дүниетаным және Алланы 

тану туралы философиялық ойлары, Абайдың діни танымы: 

Жүсіп Баласағұн, Йасауи ілімдері және Абай: 

- 

Жүсіп Баласағұнның «Жәуанмәртлік», Йасауидің «Хал 

ілімі» және Абайдың «Толық адам» ілімінің арасындағы  

(7) 

 

 

 

1 

 

33