5В060200 «Информатика» мамандығына арналған

1. 
   жартылай статикалық деректер структурасының жалпы мазмұндамасы.
   
2. 
   Стектер (LIFO кезегі)
   
3. 
   FIFO кезегі
   
4. 
   Дектер
   
5. 
   Жолдар
   

Жартылай статикалық деректер структурасының белгілері:

- ұзындығы өзгермелі және оны өзгерту процедурасы қарапайым

- структураның ұзындығын өзгерту белгілі бір шектік мәннен асып кетпеуі керек.

Жартылай статикалық деректер структурасының логикалық деңгейі сызықты тізім қатынасымен байланысқан деректер структурасы. Элементтері реттік номермен қолданылады. Физикалық деңгейі - бір бағытты байланысқан тізім, әрбір келесі элемент ағымдағы элементті көрсетіп тұрған көрсеткіш адресімен анықталады.

Стектер (LIFO кезегі).

Стек - өзгермелі ұзындықты, енгізу, шығару тек бір жақтан ғана жүргізілетін тізбектелген тізім.

Стек төбесі тізімнің қай жақ шетінен элемент енгізілетін, шығарылатын болса, сол жақта болады. "Соңғы келіп, бірінші кету" принципіне негізделген кезекті LIFO кезегі дейді. Стекке қолданылатын операциялар:

- кезекке жаңа элемент енгізу

- элементті шығарып тастау

- стектегі элемент санын анықтау

- стекті тазалау

- стек төбесінен бұзбау арқылы элементті оқу.

Стектерге векторлар сияқты жадыдан орын бөлінеді. Стектің адресін көрсететін көрсеткіші беріледі. Ол бірінші элементті немесе стекке енгізілген соңғы элементті көрсетіп тұрады.

"Бірінші келіп, бірінші кету" принципіне негізделген кезекті FIFO кезегі дейді. Мұнда элементтерді кезекке енгізу тек бір жақтан ғана орындалады, оны кезек соңы дейді. Ал элементтерді шығару екінші жағынан орындалады, оны кезектің басы дейді. Бұл кезектерде екі көрсеткіш болады: біреуі кезек басын, біреуі кезек соңын көрсетіп тұрады. Элементті кезекке енгізгенде көрсеткіш соңының адресіне жазылады да, көрсеткіш бірге өседі, ал элементті кезектен шығарғанда көрсеткіш басының адресіне жазылады да, көрсеткіш бірге кемиді.

Дектер - екі соңы бар кезектер. Элементті енгізу, шығару кезектің екі жағынан бірдей орындалады. Дектердің логикалық, физикалық структурасы сақиналы FIFO кезегімен бірдей. Дектердің басы және соңы болмайды, сол жақ шеті, оң жақ шеті болады. Оларға қолданылатын операциялар:

- оң жақтан элементті енгізу

- сол жақтан элементті енгізу

- оң жақтан элементті шығару

- сол жақтан элементті шығару

- өлшемін анықтау

- тазалау

Жолдар - алфавит деп аталатын ақырлы символдық жиындарға жататын сызықты, реттелген символдар тізбегі.

Жиынның қасиеттері:

- алфавит тұрақты болса да жолдардың ұзындығы өзгермелі болады

- жолдың символдарын қолдану оның бір шетінен басталады, сондықтан жолдың тізбегі реттелген болуы керек.

- жолдың әрбір элементі қолдануға жатады

Жиынға қолданылатын операциялапр:

- жол ұзындығын анықтау

- жолдарды меншіктеу

- жолдарды тіркеу - конкатенация

- ішкі жолды анықтау

- жолдан ішкі жолды іздеу
Өзін тексеру сұрақтары

1. 
   жартылай статикалық деректер структурасы?
   
2. 
   Стектер (LIFO кезегі) деген не?
   
3. 
   FIFO кезегін қалай түсінесіз?
   
4. 
   Дектер деген не?
   
5. 
   Жолдар деген не?
   

1. 
   Е. Бидайбеков, Е. Медеуов, А. Ниязбаев. Информатика бастамалары (алгоритмдеу). Алматы, 1990ж.
   
2. 
   Вирт Н. Алгоритмы + структуры данных. Программы. – СПб, 2001ж.
   
3. 
   Симонович С., Евсеев Г.Практическая информатика: Инфорком- Пресс, 1998г.
   
4. 
   Острейковский В.А. Информатика, Москва, 2000 г.
   
5. 
   Петров А.В., Алексеев В.Е., Ваулин А.С., Петрова М.А., Титов М.А., Шкатов П.Н. Вычислительная техника и программирование, Москва, 1990.