5В051000 «Мемлекеттік және жергілікті басқару» мамандығы үшін

14 

 

Ұтымды басшы осылардың бәрінен тиісті қорытынды шығарып, оларды келесі  

шешімдерді қабылдау кезінде ескеруі тиіс.  

 

Студенттің өзін-өзі тексеру сұрақтары: 

1. Басқару шешімдерін әзірлеуде модельдеудің қажеттілігін қалай түсінесіз? 

2. Басқару шешімдерін әзірлеу сатыларын атаңыз. 

3. Басқару шешімдерін дайындау сатысы және оның алгоритмі. 

4. Басқару шешімін қабылдау және оның алгоритмі. 

5. Басқару шешімін жүзеге асыру алгоритмі. 

 

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі  

1.  Юкаева  В.С.  Принятие  управленческих  решений:  Учебник/  В.С.  Юкаева,  Е.В.  Зубарева, 

В.В. Чувикова. - М.: Дашков и К, 2011. - 324 с. 

2.  Карданская  Н.Л.  Принятие  управленческого  решения:  Учебник/  Н.Л.  Карданская.  -  М.: 

ЮНИТИ, 1999. - 407 с. 

3. Ларичев О.И. Теория и методы принятия решений/ О.И.Ларичев. - М.: Логос, 2000. - 294 с. 

4.  Литвак  Б.Г.  Разработка  управленческого  решения:  Учебник/  Б.Г.  Литвак.  -  М.:  "Дело", 

2000. - 392 с. 

5. Смирнов Э.А. Разработка управленческих решений: Учебник/ Э.А. Смирнов. - М.: 

ЮНИТИ-ДАНА, 2002. - 271 с. 

6. Саак А. Э. Разработка управленческого решения: учебник по спец. "Государственное и 

муниципальное управление" / А. Э. Саак, В. Н. Тюшняков. - СПб.: Питер, 2007. - 272 с. 

7. Башкатова Ю.И. Управленческие решения. – Московский международный институт 

эконометрики, информатики, финансов и права. М., 2003. – 89 с. 

8. Практика принятия решений в менеджменте. Методические рекомендации для проведения 

практических занятий по направлению подготовки 080200 «Менеджмент» / Сост. М. П. 

Прохорова. – Н.Новгород: Изд-во ВГИПУ, 2011. –  57 с. 

9. Разработка управленческих решений : учеб.-метод. комплекс для студентов специальности 

080504 «Государственное и муниципальное управление»/ Сост.: Ф. Г. Давлятова – Уфа : РИО 

БАГСУ, 2008. - 77  c. 

10.Учебно-методический комплекс по дисциплине «Управленческие решения» для студентов 

специальности 080507.65 «Менеджмент организации». – Самара: Изд-во: СИБиУ, 2010 

11.Пирогова Е.В. Управленческие решения:Учебное пособие.- Ульяновск: УлГТУ, 2010. – 

176 с

.

      

 

4  тақырып.  Басқару шешімдерінің ақпараттық қамтамасыз етілуі 

 

Дәріс жоспары: 

1.  Басқарудағы ақпарат және ақпараттық жүйе 

2.  Коммуникация және коммуникациялық процесс 

3.  Байланыс процестеріндегі тосқауылдар 

 

1.  Ақпаратты  адамдардың  бір-бірінің  арасындағы,  адам  мен  техника  арасындағы  және 

техника  мен  техника  арасындағы  мәлімет  алмасу  ретінде  қарастыру  керек.  Басқару 

саласындағы  ақпарат  –  шешім  қабылдауда  қолданылатын  басқару  субъектісі  үшін 

жаңашылдық  элементтерін  қамтитын  мәліметтер,  хабарламалар.  Басқарудағы  ақпараттың 

ролі ерекше. Ол - басқару еңбегінің пәні, басқару шешімдерін негіздеу құралы. Яғни ақпарат 

басқару  процесінің  негізін  қалаушы  база  болып  табылады.  Басқаруда  қабылданған 

шешімдердің тиімділігі көп жағдайда ақпараттардың түріне байланысты.  

Шартты  түрде  шешім  қабылдау  барысындағы  ақпаратты  келесідей  түрге  бөлуге 

болады: 

  объектісі бойынша: тауар (қызмет) сапасының көрсеткіштері, оның ресурс  

15 

 

сыйымдылығы,  нарық  инфрақұрылымының  параметрлері,  қоршаған  ортаны  қорғау 

параметрлері, аумақтың әлеуметтік-экономикалық дамуының көрсеткіштері, т.с.с. 

  берілу формасы бойынша: вербалды (сөзбе-сөз) ақпарат және вербалды емес   

ақпарат; 

  уақыттың өзгеруіне байланысты: шартты түрде тұрақты ақпарат және шартты 

түрде тұрақсыз ақпарат; 

  берілу тәсілі бойынша: спутниктік, электрондық, телефондық, жазбаша т.с.с.; 

  берілу режимі бойынша: уақытпен регламенттелген, сұраныс бойынша, белгілі бір  

уақытта мәжбүрленген ақпарат; 

  бағытталуы бойынша: экономикалық, техникалық, әлеуметтік, ұйымдық, т.б.; 

  басқару объектісінің субъектіге қатысы бойынша: ұйымдар арасындағы, ұйым  

бөлімшелерінің  арасындағы, жетекші мен орындаушылар арасындағы т.б. 

  ұйымдастырылу сипаты бойынша: жүйеге келтірілген, жүйеге келтірілмеген. 

Басқару процесіндегі ақпарат құжатталған және құжатталмаған ақпарат түрінде  

болады. 

Құжатталған ақпарат келесідей түрде болады: 

o 

есептер; 

o 

анықтамалар; 

o 

мәжіліс хаттамалары; 

o 

баяндау жазбалары; 

o 

хаттар; 

o 

қаулылыр; 

o 

жоспарлар; 

o 

бұйрықтар; 

o 

нұсқаулар; 

Құжатталмаған ақпарат, көбінесе, телефон, жеке әңгімелесу, кеңес беру арқылы және 

ауызша түрде беріледі. Жүйеге келтірілген ақпараттардың барлығы құжатталады,  ал жүйеге 

келтірілмеген ақпарат ішінара ғана құжатталады. 

Ақпараттың аспектілері: 

  семантикалық аспект (мәні мен мағынасы); 

  аксиологиялық аспект (құндылығы); 

  симеотикалық аспект (маңыздылығы); 

  коммуникативтілік аспект (жүйедегі ақпараттық байланыстар); 

  теориялық-бейнелік  аспект  (ақпараттың  бейнеленуі,  мысалы,  бұқаралық  ақпарат 

құралдарында); 

  гносеологиялық аспект (танымдық); 

  казуалдық аспект (ақпаратты берудегі себеп-салдарлық байланыстар); 

  сандық аспект (оның өлшемділігі); 

  физикалық аспект (формасы/кітап, диск, флэшка/). 

Ақпараттың сапасына қойылатын талаптар: 

  өзектілігі; 

  сенімділігі; 

  толықтығы; 

  шынайылығы; 

  кешенділігі; 

  ақпараттың алынатын қайнар көзінің және тұтынушысының болуы (адресность); 

  заңға қайшы келмеу; 

  бірнеше мәрте пайдалану мүмкіндігі; 

  ақпаратты жинақтау, өңдеу және берудің жоғары жылдамдығы; 

  кодталу мүмкіндігі; 

  нақтылығы; 

  дер кезінде болуы (уақытылы болуы).