Өзіндік тексеруге арналған сұрақтар

1. 1С:Бухгалтерия жүйесіндегі негізгі құралдар есебі қалай есептеледі?

2. Өндірістік шоттар бағдарламада қалай қалыптасады?

3. 1С:Кәсіпорын жүйесінің өндірістік шоттарды есептеу реті?

4. Өндірістік шоттарды тіркеу қалай жүргізіледі?
Тақырып 10. Еңбек ақы және кадр есебі
Дәріс сұрақтары

1. Кадрлық есеп

2. Конфигурацияняң объектілерін құру

Қазір біз кәсіпорынның қызметкерлерінің кадрлық есебінің мини-жүйесін құрамыз. Ол қызметкерлерді жұмысқа қабылдауға және жұмыстан шығаруға, сол сияқты кадрлық құжаттармен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Әрбір коефигурация жеке каталогтарда сақталуы керек.

3. «Добавить» батырмасын басыңыз. Тізімдер базасында көрсетілгендей ақпараттық база атын көрсетіңіз, мысалы, «Учебная». База аты кездейсоқ болуы мүмкін, одан еш нәрсе тәуелді емес.

«C:\Учебная» немесе басқа компьютердің желісінде «\\SERVER\KADR». Бұл кезде бумаға барлық құқықтары беріліп, жеткізілуі тиіс (оқылуы, жазылуы, т.б.).

5. «ОК»-ді басыңыз. Ақпараттық база тізімінде жаңа жол пайда болады. Оны өзгерту үшін «Изменить» батырмасын басу қажет. Мысалы, ақпараттық базаны басқа жерге ауыстырды немесе сіз ақпараттық базаға басқа ат бергіңіз келсе. Ақпараттық базаны өшіру үшін «Удалить» батырмасын басу қажет. Бұл уақытта ақпараттық база тізімде өшіріледі де, бірақ дискіден өшірілмейді.

6. Іске қосу режимінде «Конфигуратор»-ды көрсетіңіз.

8. Құрылған бумада ештеңе жоқ болған соң, онда 1С, мәліметтер базасы қай пішімде сақталғанын сұрайды: DBF немесе SQL-Server-де. «Файлы DBF» пішімін көрсетіңіз және «ОК» басыңыз.

9. «Конфигуратор» іске қосылады. Конфигурация ағашын ашыңыз, мұнда енді біз жиі жұмыс жасаймыз. Ол үшін: «Конфигурация» => «Открыть конфигурацию» командаларын немесе батырмасын басыңыз. Конфигурация ағашының терезесі пайда болады. Оған дұрыс өлшем беріңіз.

10. «Справочники» жолына курсорды қойып, және батырмасын шертіңіз (немесе тышқанның оң жағын басып және «Новый справочник» таңдаңыз). Бұл кезде «Конструктора справочников» терзесі ашылады.

11. «Использовать конструкторы при создании новых объектов» жалаушасын алып тастаңыз және конструкторды жабу үшін «Отмена» батырмасын басыңыз. Ол қасарысса, сіз өз дегеніңізде тұрыңыз!

Содан соң қайтадан конструкторды «Конструкторы» менюінен басып шығаруға болады,бірақ біз оның барлығын қолмен жасауға тырысамыз.

12. Курсорды тағы да «Справочники» жолына апарып және батырмасын басыңыз (немесе тышқанның оң жағын басып және «Новый справочник» таңдаңыз). Бұл жағдайда терезе ашылады, бірақ «Конструктора справочников» терзесі ашылмайды, анықтама құрылымын өңдейтін жәй терезе пайда болады..

Анықтама идентификаторына өте қажет, өйткені ол бағдарламауда қолданылады. Оны түзету оңай емес, өйткені қай жерде бұл анықтама қолданылса, сол жерде бағдарламада түзетіледі.

Идентификатор анықтамасына дұрыс көзбен қарау керек. Идентификатор локальді, түсінікті және анықтаманың мазмұнын толық көрсетіп тұруы керек. Мысалы, «Мемлекет», «Қызметкерлер», «Тауарлар» және т.б.

Бірыңғай қабылданған ереже болып анықтаманың атындағы көпше түр табылады, бірақ бұл аса қажет емес. Мысалы, сіз «Мекен-жай кітабы» анықтамасын құра аласыз. Идентификатор обьектісінде және ауыспалыларда арақашықтық болмауы керек, бірақ сандар сандар және сызылған белгілер болады. Идентификатор саннан басталмауы керек.

14. 30 белгіден тұратын атау енгізіңіз. Әрбір анықтама екі өрістен тұрады «Код» және «Наименование». «Код» және «Наименование» өрістердің ұзындығын және типін өзгертуге болады: сандық / мәтіндік.

15. Қызмет анықтамасы терезесін жабыңыз.

14. Тоқ өшуі немесе басқа да төтенше жағдайлар болуы мүмкін, сондықтан еңбегіңіз жай кетпеуі үшін конфигурацияны сақтап қойыңыз.

Конфигурация таза екенін, тіптен сөздіктегі мәліметтер де жоқ екенін 1С анықтайды. Егер оған сөздік өте қажет болса, оны өзі жасап алады.

Ақпарат базасының құрылымы өзгертілгендіктен, 1С ақпарат базасын жаңадан құруды сұрайды. Үлкен көлемді конфигурация өте қиын және ұзақ үрдіс, ал бізде бұл оңай.

«Иә» пернесін басамыз.

Жаңадан база құрылғаннан соң «Ақпарат жаңадан құрылғаны» туралы ьелгі шығады.

15. «Қызметкерлер» анықтамасын құрамыз. «Қызметкерлер» анықтамасына (идентификаторына) ат беріңіз.

16. 100 белгіден тұратын атау құрыңыз

19. Оклад реквизитін құрыңыз (Число типі, Дәлдігі үтірден кейін 2 белгі)

21. Конфигурацияны сақтап қойыңыз (кез келген жағдайға байланысты).

Енді бізде екі анықтамалар бар және кейбір мәліметтерді енгізуге болады.

22. Кәсіпорын режимінде 1С:Кәсіпорын-ды іске қосыңыз. Бұны тура Конфигураторда батырмасын басып жасауға болады. 1С:Кәсіпорын терезесі пайда болады.

23. Должности анықтамсын ашыңыз. Ол үшін Операции => Справочники => Должности командаларын орындаңыз. Анықтама терезесі ашылады.

Анықтамаға жылдам кіру үшін кейінірек меню құрамыз, ал әзірше осы.

24. батырмасын немес INS пернесін қолданып бірнеше қызметтерді енгізіңіз. Мысалы, Директор, Бухгалтер, Программист.

Бұл жерде кодтар автоматты меншіктеледі, бірақ оларды өңдеуге де болушы еді. Кодтардың ерекшеліктерін сақтау қажет. Конфигураторда ерекшелік параметрлерін баптауға болады, мысалы, егер ол керек болмаса, оны тіптен алып тастауға болады.

«Наименования» бойынша үнсіз келісіммен сұрыптау орнатылған. Бұл қызметтің бірінші әріпін теруге мүмкіндік береді және курсор автоматты керек қызметке ауысады. Сұрыптаудың басқа типін: код бойыншы немесе реквизит бойынша орнатуға болады. Ол үшін оң батырманы басып және «Сортировка»-ны таңдаймыз. Біз бұны жасамаймыз, қалай тұр солай қалдырамыз.

25. «Должности» анықтамасын жабыңыз және «Сотрудники» анықтамасын ашыңыз. (Операции => Справочники => Сотрудники командаларын орындаңыз).

26. Бірнеше қызметкерлерді жазыңыз. Мысалы, Иванов - директор, Петров - Бухгалтер, Сидоров - Программист.

Шындық өмірде қызметкерді жұмысқа қабылдау «Приказ о приеме на работу» кадрлық құжат арқылы жүзеге асырылады. Қазір біз соны ұйымдастырамыз.

27. 1С:Кәсіпорын-ды жабыңыз және Конфигуратор режимінде базаны іске қосыңыз.

28. Енді «ПриемНаРаботу» жаңа құжатын құрыңыз. (курсорды «Документы»-ға қойыңыз және «Новый»-ды басыңыз). «ПриемНаРаботу» құжатына жаңа ат беріңіз.

29. «ФИО» шапка реквизитін қосыңыз, оған Строка мәндер типін және 100 символдар ұзындығын көрсетіңіз. ОК басыңыз.

Құжатта шапкасы және кестелік бөлімі бар. Шапкада тұтасымен құжатқа жататын реквизиттерді құрайды, мысалы, НомерДок, ДатаДок и т.д. Кестелік бөлімі жолдардан тұрады. Мысалы, бір «Накладная» құжаты бірнеше тауарлар бойынша ақпараттардан тұрады. Мұндай жағдайлар 1С-те қарастырылған.

Кез келген құжатта алдында берілген екі шапка реквизиттері "НомерДок" және "ДатаДок" бар.

Әрі қарай "ФИО" реквизиті сияқты қалған реквизиттерді де құруға болады және әрбіреуіне дұрыс типтерін көрсетіңіз:

- Должность реквизитіне - "Справочник.Должности" типі

- Оклад реквизитіне – Число типі, ұзындығы 10, дәлдігі 2

- ДатаПриема реквизитіне - Дата типі

30. Құжатта енгізу үшін қолайлы қалыпы болуы керек. Терезенің төменгі жағында "Форма" батырмасын басыңыз.

31. Мұнда бірінші рет кіргендіктен 1С құжатт қалпын автоматты құруға ұсынады.

Біз барлығын қолмен жасауды жөн көрдік, сондықтан «Отмена»-ны басамыз.

• 
  Өзіңізге сай қалып өлшемінқұрыңыз
  
• 
  Қалыпта «Прием на работу» атты тіркесті қою керек. Ол үшін батырмасын және қалыпты шерту керек. Сонымен қатар бұл батырманың жанында басқа да басқару элементтері бар. Олар арқылы біз болашақта жұмыс істейміз. Олар: батырмалар, өрістер, қосу құрылғылары, жалаушалар, қалыптар және т.б.
  
• 
  Қаріпті үлкен өлшемде көрсету керек, себебі ол бас атауы болып табылады. Ол үшін оң жақ батырманы жазуға қойып шерту керек, одан Свойства-ны таңдаймыз, Шрифт қыстырмасын басып, «Шрифт по умолчанию» жалаушаны алып тастап және 12 өлшемді қаріпті көрсетіңіз. Сонымен қоса басқа да бұйрықтарды орындауға болады. Мысалы, түс, қоюлық және т.б. Тәжірибе жасаудан қорықпаңыз, біз әлі тек үйренудеміз. ОК –ді басыңыз.
  

• 
  НомерДок өрісін қалыпқа қосыңыз. Ол үшін батырмасын шертіңіз, сонда терезе пайда болады. Ондағы НомерДок реквитзитінің басына қалыпты қойып, ОК-ді басып қалыптың кез келген жерінен шертіңіз. Сонда НомерДок өрісі пайда болады. Оған өлшемдерді қойып қалыптың керекті жеріне апарыңыз.
  
• 
  Жанына «№» белгісімен мәтіндік өрісті қосыңыз.
  
• 
  Сол тәртәп бойынша қалған реквизиттерді қалыпқа орналастырыңыз: ДатаДок, ФИО, қызметі. Олардың жанына мәтіндік жазбаларды қоюды ұмытпаңыз.
  
• 
  ОК және жабу пернелерін қалыптың ортасына орналастыру керек (көлденеңнен). Ол үшін оларды тышқанмен белгілеп (екеуін бір уақытта) және батырмасын шертіңіз. Қызығушылық танытсаңыз жанындағы басқа да батырмаларды басып көріңіз.
  

Құжаттарды өткізу - өте маңызды түсінік. Қолданушы үшін құжаттарды өткізу оны іске жіберуді білдіреді. Құжатты өткізу кезінде ақпараттық базада өзгерістер орын алады: басты мәліметтер кестеге тіркеледі, қоймадағы тауарлардың қалдығы өседі, не кемиді, жаңадан бухгалтерлік екі жақты жазбалар құрылады және т.б.

Құжатты өткізуде нақты не болатынын программистпен анықтайды. Өткізу барысында алдын ала анықталатын Өткізуді Өңдеу (Обработка Проведения) процедурасы орындалады. Нақ осы процедурада программист жүйедегі барлық өзгерістерді жасайтын программаны жазады. Қазір бізге соған жету керек. Ол «Құжаттың модулінде» сақталады.

Құжат модулін ашу үшін құжаттың экрандық қалыбын жабамыз. Экранда тек құжаттың құрылымдық терезесі қалады. Астында «Құжат модулі» атты перне бар соны басыңыз. Мәтіндік программаны өңдейтін терезе ашылады. Онда өткізуге дайындау процедурасы бар, оның ішінде әлі мәнді ештеңе жоқ. Оның мағынасына мән бермей тұра келесі мәтінді жазыңыз.

СпрСотр =Создать Объект(«Справочник. Сотрудники»);

СпрСотр. Новый();

СпрСотр. Наименование = ФИО

СпрСотр. Оклад=Оклад;

СпрСотр. Дата Приема= Дата Приема;

СпрСотр. Записать();

Егер үңіле қарасаң бірдеңе түсінуге болады. Бірінші жол Сотрудники анықтамасына қатысты. Екінші жол жаңа элементті тудырады, әзірше бос. Кейін анықтамадағы реквизиттер толтырылады, мәліметтер құжаттан алынып анықтамаға ауыстырылады. Соңында өзгертілген элемент анықтамаға көшіріледі.

Айтпақшы, бастаушы программисттер Записать() шақыруды ұмытып кетеді. Мұндай ессіздікке тап болмаңдар! Егер сіз Записать() шақырмасаңыз, барлық өзгертулер базада сақталмайды.

Назар аударыңыз! Әрбір оператор 1С тілінде ";" тыныс белгісімен аяқталуы тиіс (үтірлі нүкте). КонецПроцедуры сөзі соңында тыныс белгісі қойылмайды, себебі ол оператор емес, ол операторлық жақша (1с-те осындай түсінік бар). Үтірлі нүкте