остео
л д 1.1 п ала с акты к ш а р а л а р ы. Жемді нашар жей бастаған бірінші белгілері б;лінсімен-ак жануардың ауызын карап, жарылған, іріндеген және тесілген жерлеріи байкау керек. Жабы-Сып тұрған шөп тікенектерін пинцетпен алып, жараланған жеріне глицерин (1:10) аралас иод тұндырмасын жагу керек.
Астыңғы жақ сүйектің сынуы. Астынғы жак сүйек екі бөлім-нен кұралады. Әрбір бөлегі дене және жак бүтасына бөлінеді. Астыңғы жактың денесі қыйғыш және түпкі бөлек болып, бөлінеді, олардың арасында тіссіз ернеуі болады. Жак бұтасы екі сабакпен бітеді: арткы сабағы бас сүйегінің самай шұққырына енеді, ал буын сабағы буын кұрастыруға катысады.
Жылқылардык астыңғы жағы көбінесе құлаған, ұрған, есінеу ушін ауызын күшпен аіііқаи (талмамен ауырған жылкылар), тіс-терін алған, ок тиген, ірі кара малдык жағына актиномикоз шык-кан кезде сыпады. Жак сүйегінің тісті бөлегі, тіссіз ернеуі, жақ тармағынын түпкі бөлегі, бұтасының арткысы және буын бұтакта-ры сынуға мүмкін. Көбінесе ашык сынады, бірак кейбір жағдайда, сүйек кабыгының астында жабык сынуы да мүмкін.
Клиникалык белгілері сынған сүйекке және сыныктың гүріие байланысты болады. Негізінде сынған жері сытырлап тұра-ды, катты ауырады, ісінеді, температурасы көтеріледі, терісі мен ауыздың кілегей кабығы жыртылады, берген жемді шайнай алмай-ды, не жеміне карамай кояды. Тіссіз ернеуі аркылы сынса астың-ғы жактың салбырап тұратындығын (екі жағы бірдей сынса) бай-кауға болады. Жак тармағынын арткы сабағы сынса көзі жарала-нып, онын кабынуы мүмкін. Буын сабағы сынса, көбінесе артрит пайда болады. Сынған-сынбағаны белгісіз болған жағдайда, рентген аркылы зерттейді.
Прогнозы — сактық тілейді, катты жарақаттанса колайсыз өтеді.
Е м д е у. Сынған жерді хирургиялык жалпы тәсіл бойынша (жа-ракаттан караңыз) тазалайды, жарыншак сүйектері мен бөгде зат-тарды алып тастап, сүйектің ұштарын бір-5іріне жакындастырады, егер мүмкіндігі болса, сынған сүйекті металдан жасалған скобамен тігіп, сынған жерді сыммен нығайтады, не 180-суретте кәрсетілген шина колданады. Жылкыға кебектен, ұсакталған овошьтан, сүттен және жұмырткадан жасалған боткаларды мұрыны аркылы өнешіне енгізетін түтік аркылы күніне 4—5 кайтара, 2,5—3 жеті шамасы беріп отырады. Сонымен катар ұсак тураған шөпті бөрттіріп (кол-дан) береді. Жемдегеннен кейін ауызыныц ішін калий пермагана-тының (марганец кышкылды калийдін) әлсіз ертіндісімен жуады. Астыңғы жағының екі сабағы бірдей сынған жылкыныц жазылып кетуі әзірше бірен-саран ғана (Оливков пен Скоробоготовтың жұ-мыстары). Қыйғыш сүйек 2—3 күрек тісімен бірге сынып, жак са-бактарының бірігіп біткен жерінен ауысып кетпесе кауыпты сокпай-ды. Дұрыс емдеген жағдайда, мұндай жаракаттанудан кызмегке кабілеттілік касиетін жоймайды, ез коңын сактайды.
Алдын ала сақтық шаралары. Кек тайғақ мұзда және жалтыр мұзда жүріп, жұмыс істер алдында, тағанын шип-тарын міндетті түрде карап, тозған және топастанған шиптарын жацарту керек.
Актиномикоз. Ол көбіпссе ірі қара малдың теменгі және жоғарғы жактарында болады. Бүл — ұзакка созылатын, бірак жұк-пайтын, инфекциялы ауру. Қоздырғы-шын донді өсімдіктерде (кара бидайдыц, арпаныц масактарында және т. с.) шыға-тын соулелі грибок деп санайды. Ауыз-дык ішіндегі жаракаттанған тканьға грибок енсе, ол ауруға шалдығады. Ұзакка созылған кабыну процесі жакты бірте-бірте калындатып, азу тістердің босап түсуіне себеп болады. Дегенерациялык және регенерациялык процестердіц бо-луынан төменгі жак сүйегі кеуіктеніп, бұ-зылады, кейде недәуір үлксйеді.
Клиникалык б е л г і л е р і. Сый-палағанда қатты, ауырмайтын, ауруға шалдыккан жерінін температурасы көте-рілмейгін, кейде көптеген ірінді тесіктері бар, ісік пайда болады.
Прогноз ы—ем жасалмай аскынған түрі, колайсыз өтеді. Е м д е у — аурудың туріне қарай жүргізіледі. Закымданған же-
енгізеді,
ріне 20,0 дейін иод тұндырмасын, не жараны бүзып, ыдырату үшін 0,5 дейін түйіршіктенген мышьяк
үшінші күні,
Достарыңызбен бөлісу: |