21-ғасыр дағдыларын жетілдіру тапсырмаларын іздеу барысында

 

21-ғасыр дағдыларын жетілдіру 

тапсырмаларын іздеу барысында 

2 1 - Ғ А С Ы Р   Д А Ғ Д Ы Л А Р Ы Н   Н Ы Ғ А Й Т У   Б О Й Ы Н Ш А   М А Т Е Р И А Л Д А Р Д Ы   О Қ У   Б А Ғ Д А Р Л А М А С Ы Н А   Е Н Г І З У    

Б О Б   О Б И ,   А С Т А Н А ,   2 0 1 6  

 

 

21-ғасыр келешегі 

   

   

   

   

Есептер бойынша, әр екі жылдың ішінде 

тарихтың басынан бүгінгі күнге дейін 

планетада пайда болған бүкіл 

ақпараттың жиынтығы екі есе көбейеді.  

21 ғасырда текқана мидың сол жартышары 

жауап беретін дағдыларды қолдану 

жеткіліксіз. Оқушыларға сонымен қоса 

жаңартпаларды енгізу, қатынасу кезінде 

сенімді болу, тілдесу және байланыспаған 

болып көрінетін ақпаратты жаңа тәсілдер 

арқылы синтездеу қажет. 

Дэниел Пинк 

ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ 

ПАЙДА БОЛУЫНА ДЕЙІН 

ТУЫЛҒАНДАР ҮШІН ОЛАР 

ӘШЕЙІН ТЕК 

ТЕХНОЛОГИЯЛАР БОЛЫП 

ҚАЛА БЕРЕДІ.     

Оқу контенті өзгеріп 

отырады. Сонымен бірге 

оқыту ұстанымдары мен 

мерзімдері өзгеріссіз 

қалмайды – бұл өзгерістер 

пайда болу барысында.    

ЭнГож 

Қымбат құралдарды 

дәстүрлі оқу 

бағдарламасына 

енгізудің өзі ғана жаңа 

буындық оқушылардың 

қажеттіліктерін 

қанағаттандырмайды. 

Оқу бағдарламалары мен оларды қамтамасыз етуге керекті 

әдіснамалар жайында жазылған ғылыми жұмыстарда көптеген 

сауаттылық түрлері қарастырылады – біз дәл соларды талқылап 

отырмыз 

   

    

Сауаттылықтың 

жаңа түрлері 

Ақпараттық 

сауаттылық 

Медиа 

сауаттылық 

АКТ/сандық 

сауаттылық 

Визуалды 

сауаттылық 

Жаңалықтар 

сауаттылығы 

Эмоционалды 

сауаттылық/ 

зият 

Жаңа ақпаратты іздеу мен онымен құрылмалы түрде 

жұмыс істеу қабілеті 

Эмоционалды түрде бейнеленген 

ақппаратты қолдану, тану, өңдеу қабілеті 

аясындағы өзін-өзі қабылдау мен мінез-

құлық әдеттерінің жиынтығы  

   Сурет түрінде бейнеленген ақпараттың мағынысын 

қабылдау, талқылау, түсіндіру қабілеті 

21-ғасыр дағдыларының кең анықтамасы 

21-ғасыр 

дағдылары 

 

Ойлау 

тәсілдері 

Жұмыс 

құралдары 

Өмір салты 

Жұмыс 

тәсілдері 

X сандық ұрпағы 

Блумның таксономиялық жүйесінің когнитивті деңгейіне негізделген 21-ғасыр 

дағдыларының жоба картасы 

Жасампаздық 

пен 

жаңартпалар 

Ақпараттық 

сауаттылық 

Оқу үшін оқу, 

метакогнитивті 

үдерістер 

Өмір мен 

мансап 

Блумның 

таксономиялық 

жүйесінің когнитивті 

деңгейіне 

жатпайтын 21-ғасыр 

дағдылары 

Коммуникация 

Өзара әрекет 

АКТ сауаттылығы 

Азаматтық 

ұстаным 

Өзіндік және 

әлеуметтік 

жауапкершілік 

21-ғасыр дағдылары: 

Көне, әмбебап, сырлы? 

Кембридж, Бағалау 2013 

Талдау 

Бағалау 

Құру 

Қолдану 

Түсіну

 

Есте сақтау 

Сыни ойлау 

Мәселелерді шешу 

Шешім қабылдау 

Сыни және 

шығармашылық 

ойлау 

• Фактілік білімдер 

• Концептуалды білімдер 

• Процедуралық білімдер 

• Метакогнитивті білімдер 

Ақпараттық 

технологиялар 

• АКТ және IT дағдылары 

• Сандық сауаттылық 

Тұлғараалық және 

әлеуметтік 

хабардарлық 

• Ұйымдастырушылық дағдылар 

• Тілдесу мен әрекеттесу дағдылары 

• Азаматтық ұстаным 

ПЕДАГОГИКАЛЫҚОЙЛАУ МЕН 21-ҒАСЫР ДАҒДЫЛАРЫ 

Талдау 

Дәлелдеу 

Тапсырмаларды 

шешу 

Бағалау  Болжамды ойлау  Сыни ойлау 

Фактілік 

Концептуалды 

Процедуралық 

Метакогнитивті 

Сыни және шығармашыл ойлаудың мүмкін дағдылар матрицасы 

Талдау  Дәлелдеу 

Тапсырмаларды 

шешу 

Бағалау 

Болжамды ойлау  Сыни ойлау 

АКТ және IT 

дағдылары 

Сандық 

сауаттылық 

Талдау  Дәлелдеу  Тапсырмаларды 

шешу 

Бағалау  Болжамды 

ойлау 

Сыни ойлау 

Ұйымдастырушылық 

дағдылар 

Тілдесу мен 

әрекеттесу 

дағдылары 

Азаматтық ұстаным 

Сотрудничество 

 21-ғасыр дағдыларын оқу бағдарламасына енгізу

 

   Бір немесе көп элементтерді шешу үшін когнитивті үдерістерді қозғауды қажет ететін 

көпдеңгейлі тапсырмалар. Мұндай тапсырмалар кезеңмен орындалады, әр кезеңде келесі 

дағдыларды кеңінен қолдануды қажет етеді 

   

   

   

   

  бұл икемді дағдыларды нығайтумен айналысуға мүмкіндік береді. 

Коммуникация 

Ақпараттық 

сауаттылық 

Ынтымақтастық 

Ұйымдастырушылық 

дағдылар 

Дағдыларды енгізу моделі 

Оқу стильдері мен жолдары 

Сандық 

Виртуалды 

Санаттық ұстанымның дидактикалық шектеулері 

   

  Блум таксономиясын танып, оны таратқаннан кейін үкіметтер, министрліктер, және басқа 

органдар сұрақ типтері тізімдеріне және критерийлік категорияларға, демек мұғалім 

жұмысына шектен тыс көңіл бөле бастады 

  Бұл жердегі ең тиімді шешім – оқушыға бағдарланған оқуменен Блумның когнитивті 

моделінің амальгациясы. Ол үшін тапсырмаларға негізделген сөйлеу, ойлау, жазу, тыңдау 

мен оқудағы жоғарғы ретті ойлауды қажет ететін үдерістерді ең бастысы және маңыздысы 

ретінде тану керек. 

  Айтарлықтай, қажетті ойлау дағдаларының талдауынан [не] мұғалімдер жоғарғы 

ретті ойлауды қамтамасыз ету үшін тиімді қолдау көрсету мақсатында [қалай] 

қолданатын процесстерге  болашақта көшуді камтамасыз ету қажет  

21-ғасырдың оқытуына жол салатын

….  

Тапсырмаларды жоспарлау/олардың 

реттілігі 

   

 

Делдалдық 

Синтез 

Еліктемелік 

үлгілеу 

Таныстыру рәсімі және 

жарияланым 

Бағыттаушы 

сұрақтар 

Білім жинау 

Осы «Білім жинау» өлшемдерін күнделікті оқыту 

мақсаттары шеңберінде құрастырыңыз  

  Дағдыларды өмірдегі жағдайлар арқылы үйретіңіз 

  Оқушылар жаңадан меңгерген дағдыны қолдану үшін түрлі жағдайларды таңдаңыз 

  Жоғары деңгейде ойлаудың келесі құрамдас бөліктеріне ерекше  

  көңіл бөліңіз: 

   

◦

Терең білім жинау 

◦

Материалдарды санаттар бойынша топтастыру 

◦

Материалдарды межелікте орналастыру 

◦

Болжамдар жасау 

◦

Ой қорытындыларын жасау 

◦

Материалдар мен құбылыстарды құрамдас бөліктерге бөліп талдау 

◦

Мәселелерді шешу 

  Оқушыларды олардың пайдаланатын ойлау стратегияларын талдауға ынталандырыңыз  

Білім жинау 

Guess the Google ойыны (Гуглды шешіп 

тап) 

Ұлы алдампаз 

[Тапсырманың механизмі қандай?] 

Ынтымақтастық 

Өлшемі:   

Мичиган көлі         Тынық мұхит      Ніл өзені           Каспий теңізі 

Популяция:             Мексика                     Қытай                       Ағылшындар                              Қытайлар 

 

Өлшемі:       Эверест тауы                Эмпайр Стэйт Билдинг                        Юпитер                       Сахара 

 

Ауа-райы:                       Эфиопия             Антарктика                   Солтүстік  полюс                      Бангладеш 

 

Жануарлары:        барыс                        страус                     үлкен ақ акула                             жираф  

Қатынас 

«Білім жинау» тапсырмаларының 

классикалық үлгілері  

   

 Байланысын табыңыз 

 Қайсысы артық? 

 Қайсысы сәйкес келеді? 

 Бірдей немесе әр түрлі ме? 

 Байланысы қандай? 

 Оқиғаны елестетіңіз 

  

   

Бағыттаушы сұрақтар мен ойындар 

Жауабы ………. болса 

 

Құмырадағы атбас бұршақтар….. 

Бағыттаушы 

сұрақтар 

Қысқа бейнероликке түсіндіктемелер 

қосу 

Деректі бейневидео үшін кадрдан тыс мәтіннің 

сценарийін жазу керек. Мәтінде экранда болып жатқан 

оқиғаның ықпалы мен салдары түсіндірілу керек 

делдалдық 

Сұрақтарды бағалау және олардың ауқымы мен 

тереңдігін ұлғайту 

Сұхбаттасудың тиімді әдістерін зерттеу, содан кейін 

сұхбатқа арнап дайындалған сұрақтардың ауқымын 

және тереңдігін ұлғайту 

Синтез 

Қазіргі беталыс туралы презентациядағы 

түрлі мультимедиа элементтерінің үйлесімі 

Заманауи беталыстарды және/немесе 

неологизмдерді, мысалы, FOMO (маңызды 

бір нәрсені өткізіп алу қорқынышын) 

түсіндіру мақсатында көрнекі құралдарды, 

фильмдерді немесе графиканы пайдаланып 

презентация әзірлеу 

таныстыру рәсімі және 

жарияланым 

Нәтижелерді бағалау үшін үлгілеу 

бағдарламаларын пайдалану 

Арнайы бағдарламалық жасақтаманың 

көмегімен түрлі сценарийлерді үлгілеу 

және алғашқы болжам туралы ой 

қорытынды жасау 

Еліктемелік 

үлгілеу 

«Тапсырманы дұрыс 

құрастырушылармен» бірге… 

  Оқытуда барлық қажетті мазмұнды қамтуға қарағанда оқыту үдерісіне зейін қоюға, 

оқушылардың өз беттерімен білім алу және оқығандарын тәжірибеде пайдалану 

мүмкіндіктерін дамытуға бағытталған өзгертулер орын алады 

 

Оқу нәтижелері белгілі дәрежеде келесі тұрғылардан бағаланатын болады: 

-оқушылардың жаңа білім жину және өз оқуын тиімді басқару қабілеті 

-қиыншылықтардың шешімін табудағы белсенділік пен қайраттылық 

-

өмір бойы білім алатын азаматтарды тәрбиелеу 

Қарапайым интерактивті элементтердің үйлесімінде эклетикалы 

болыңыз 

  https://www.polleverywhere.com

 

  https://tagul.com/

 

  http://www.tricider.com/ 

  www.blabberize.com

 

  www.escrapbooking.com

  

   

   

   

   

   

   

Қысқаша сілтеме 

 

 

  Л. Андерсон, Д. А. Крэтуол (2001) Оқу таксономиясы, Оқыту мен Бағалау: Блум бойынша оқу мақсаттары таксономиясын жаңарту (Нью Йорк, Лонгмэн баспасы). 

   

  И. Суто 2013  21-ғасыр дағдылары: Көне, әмбебап, сырлы? Кембридж университетінің зерттеулер бөлімшесі 

   

  БО21Д (2013) 21-ғасыр дағдыларын бағалау мен оқыту. Ресми сайт. Онлайн түрде қолжетімді: 

http://atc21s.org

 

    

  Д. Моусли, В. Баумфилд Moseley, D , Baumfield, V және басқалары. Ойлау негіздері: Оқу мен талдау нұсқаулығы [КУБ 2005] 

    

  С. Макви, Skills programmes, assessments, and teaching, at upper primary and lower secondary school [Cambridge Internal Communication 2013] 

   

  Бурхард және басқалары, 21-ғасыр дағдылары : Сандық ғасырдағы сауаттылық [Солтүстік бас білім беру зертханасы мен Метри Груп 2003] 

    

  Г. Дьюдни, Н. Хокли, и М. Пэгрум. (2014): Сандық сауаттылық. Абингдон: Раутледж баспасы