№20 (506) 18 – 24 МАМЫР, 2017 ЖЫЛ ЭКОНОМИКА

4

№20 (506) 18 – 24 МАМЫР, 2017 ЖЫЛ

ЭКОНОМИКА

республикалық апталық газет

Бизнес&Қоғам

> [ 1 ]

j
»î’î‘íë
’ëðšø

Œìòì‰è’Šì‰è
”됚ø

j
ô†’¢“”¢ù
œ†™¢
ғ‹˜

’›™’¢š•—

Ж

ақан Сүлейменұлы Ержанов 

1922 жылдың ақпан айының 

10-да Павлодар облысы Баянау-

ыл ауданында мұғалім отбасында дүниеге 

келді. 1944 жылы Қазақ политехникалық  

институтының маркшейдерлік блімін, одан 

кейін КСРО Ғылым академиясының (ҒА) 

Қазақ филиалының аспирантурасын меха-

ника саласы бойынша бітірді. 1949 жылы 

кандидаттық диссертациясын қорғағаннан 

кейін Қазақ мемлекеттік университетіне 

ғылыми-педагогикалық жұмысқа ауысты. 

1951-1960 жылдар аралығында Днепропе-

тровск тау-кен институтының доценті болып 

қызмет істеді.

1960 жылы ҚазКСР Ғылым академиясы-

на сол кездегі академия президенті,  КСРО 

академигі К.И.Сәтбаевтың шақыруымен Ма-

тематика және механика секторының зертха-

насын меңгеруге келді.

Ол – ҚазКСР ҒА-ның Механика және ма-

тематика институтын ұйымдастырушылардың 

бірі. 1965-1968 жылдары осы институттың 

директорының орынбасары, құрамына бір-

неше зертхана кіретін механика блімінің же-

текшісі болды.

Ж.С.Ержанов Қазақстандағы ғылымды 

ұйымдастырып, дамытуға кп үлес қосқан 

тұлға. 1968-1976 жылдары ҚазКСР ҒА Пре-

зидиумының бас ғылыми хатшысы қыз-

метін атқара жүріп, сан түрлі ғылым саласын 

жетілдіруге аянбай еңбек етті. Жер туралы 

ғылымдар блімшесінің академик-хатшысы 

қызметін атқарып, зі ұйымдастырған Сейс-

мология институтының директоры болды 

(1976-1986 жж.). Механика және математика 

инс титутының  директорының  орынбасары, 

зерт 

хана меңгерушісі қызметтерін атқарды 

(1987-1999 жж.). 2000 жылдан бастап Қазақ-

стан Республикасы білім және ғылым минис-

трлігінің .А.Жолдасбеков атындағы Механи-

ка және мәшинетану институтының Механика 

блімін басқарды.

Академик Ж.С.Ержанов шет елдермен 

ғылыми байланыстар орнатып, оны барынша 

дамытуға зор үлес қосқан ғалым. Атап айтсақ, 

1971-1985 жылдар аралығында табаны күректей 

15 жыл бойы үзіліссіз ҚазКСР ҒА мен Лейпциг 

және Потсдам қалаларындағы ГДР институтта-

ры бірігіп жүргізген механика бойынша зерттеу 

жұмыстарының жетекшісі болды.

1963 жылы ол докторлық диссертациясын 

ғылымының атасы

қорғады. 1969 жылы оған профессор ғылыми 

атағы беріліп, 1970 жылы Ұлттық ғылым 

академиясының академигі болып сайлан-

ды. 1971 жылы «Қазақстан ғылымына еңбегі 

сіңген қайраткер» атағы берілді. 1993 жылы ҚР 

Инженерлік академиясының академигі болып 

сайланды.

Ж.С.Ержанов механика саласы бойын-

ша іргелі зерттеулер жүргізді. Қазіргі Жер 

механикасының жаңа бағыттарын жаса-

ды. Солардың нәтижесінде «геомехани-

ка» деп аталатын жаңа ғылыми мамандық 

ашылды. Тау-кен және құрылыс ісінде 

кеңінен қолданылатын тау жыныстарының 

жылжымалық теориясы, жерасты құрылым-

дарының беріктігі мен деформациялануын 

есептеу әдістері, сейсмикалық алдын-ала 

белгі берушілерді анықтаулар, статикалық 

және динамикалық есептер кешенін шешу, 

жер қыртысында қатпарлар және мұнайлы тұз 

қуыстары құрылымдарының пайда болуының 

математикалық теориялары жасалды.

Академик Ж.С.Ержановтың кп жылдық 

ғылыми-зерттеу еңбектерінің нәтижесінде 

жердің тектоникалық дамуының механи-

касы бойынша іргелі заңдылықтар алын-

ды. Жердің айналуының жалпы теория-

сы бойынша ғылыми жұмыстар кешені 

дамытылды. Бұл теорияның бірнеше вари-

анттарын Бүкіләлемдік астрономиялық одақ, 

Уақыт бюросы, Полюстер қозғалысы қызметі, 

Геодезиялық және геофизикалық одақ секілді 

бірнеше халықаралық ұйымдар редукциялық 

есептеулердің стандарты ретінде қабылдады.

Ж.С.Ержанов Қазақстандағы механи-

ка ғылыми мектебінің негізін қалаушы және 

ғылыми жетекшісі. Оның қаламынан шыққан 

350-ден астам ғылыми еңбек, 40 моногра-

фия жарық крді. Бұлардың үштен бірі шет 

елдерде жарияланды. Ол кісінің ғылыми 

жетекшілігімен 50-ге жуық ғылым докторы мен 

100-ден аса ғылым кандидаттары даярланды.

Академик Ж.С.Ержанов ғылыми-ұйым-

дастыру жұмыстарымен қатар кптеген ма-

ңызды қоғамдық қызметтер атқарды. Ол 

Теориялық және қолданбалы механика бойын-

ша халықаралық одақтың Бас ассамблеясының 

мүшесі, Қазақстан Республикасының Теория-

лық және қолданбалы механика бойынша ұлт-

тық комитеттің трағасы,  Ресей теориялық 

және қолданбалы механика  бойынша ұлттық 

комитетінің мүшесі, геомеханика саласы бой-

ынша докторлық диссертациялық кеңестің 

трағасы, механика бойынша ғылыми семи-

нардың жетекшісі, Киев және Нью-Йорк 

қалаларында шығатын «Қолданбалы меха-

ника» халықаралық журналының редакция 

кеңесінің мүшесі, басқа да кптеген ғылыми 

жарияланымдардың редколлегия мүшесі бол-

ды.

Оның ғылыми бағыттары мен еңбектері ірі 

ғалымдар мен мамандардан жоғары баға алды. 

Атап айтсақ, оның 1963 жылы Новосибирск 

қаласындағы КСРО Ғылым академиясының 

Сібір блімінде «Тау жыныстарының жыл-

жу теориясы және оның құрылыстардың 

кернеу-деформациялық күйіне әсері» деген 

тақырыпта қорғаған докторлық диссерта-

циясы ірі ғалымдар – КСРО академиктері 

Ю.Н.Работнов, П.Я.Полубаринова-Кочина, 

С.А.Христианович, Т.Ф.Горбачев және 

К.В.Руппенейт тарапынан те жоғары 

баға 

ланды. КСРО  академигі А.Л.Яншин, 

Ж.С.Ержановты Жердің тектоникалық да-

муын зерттеудің математикалық негізін 

жасады деп бағаласа, Социалистік еңбек 

ері, КСРО академигі С.А.Христианович 

Ж.С.Ержановтың зерттеулерінің үлкен 

практикалық маңызы бар екендігін атап 

айтқан. Ал академик Е.И.Шемякин 

Ж.С.Ержановтың Қазақстанда құрған гео-

механика ғылыми мектебінің жеткен жетіс-

тіктері және келешектегі алар орны бойынша 

алдыңғы қатардағы мектеп екендігін жазып 

кеткен.

Ж.С.Ержанов ғылымды дамыту мен 

ғылыми мамандарды даярлаудағы сіңірген 

еңбегі үшін Еңбек Қызыл Ту орденімен, 

«Құрмет белгісі» орденімен, КСРО мен ГДР 

медальдарымен, Қазақстан Республикасының 

Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамотасымен, 

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік 

сыйлығымен, КСРО халық шаруашылығы 

жетістіктері крмесінің медальдары мен Құр-

мет дипломымен марапатталды.

Жақан Сүлейменұлы Ержанов 2003-

жылы ақпан айының 27-де 82 жасқа қараған 

шағында мына дүниеден тті. Ол артына 

ғылым мен білімге құштар келер ұрпаққа 

шамшырақ сияқты, құнарлы азық болатын 

бүтін бір әлем қалдырып кетті. Оның есімі 

үлкен ғылым тарихында алтын әріптермен 

жазылып қалды.

Бағдат ТЕЛТАЕВ,

Қазақстан жол ғылыми-зерттеу 

институтының президенті, 

техника ғылымдарының докторы, 

профессор,

3лібай ЫСҚАҚБАЕВ, 

әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық

 университетінің профессоры, 

физика-математика

 ғылымдарының докторы

j
®†˜†“–†ŽŠ¢÷
†’õ†˜¢

Облыс клемінде қандай аталық іздер, оның 

ішінде қайсысы бұқа, қай шаруашылықта қолда-

нылды, барлығын жадында ұстап, жатқа айтатын. 

Жармұхамбет Сүленұлының сүтті сиыр 

сала сының  дамуына  қосқан  ең  сүбелі  үлесі 

Талды қорған  ңірінде  кең  ауқымды  селек-

ция ұстанымдарын ндіріске ендіру барысын-

да атқарылған ізденістері болды. Біріншіден, 

Талдықорған облысында мемлекеттік мал 

асыл 

дандыру орталығының жұмысын қайта 

жаң 

ғыртты. Кеңес кезінде мал асылданды-

ру жұмысының зегі болған 19 облыстық 

мемлекеттік мал асылдандыру орталықтары осы 

кезеңде тұралап қалған еді. Барлық орталықтар 

асыл тұқымды бұқа ұстау, оны ұрпағының сапасы 

бойынша бағалау және аталық бұқалардан ұрық 

жинақтау, оларды сақтау сияқты қызметтерді 

атқарып, жергілікті аймақта сірілетін мал 

тұқымының жақсаруына ықпал ететін. Кеңес 

одағы ыдырап, елімізде жүргізілген жаппай 

жекешелендіру саясаты әсерінен республикалық 

кәсіпорындар реформаға ұшырап, мамандар 

әрі-сәрі жағдайға түскен кез болатын. Барлық 

19 мемлекеттік мал асылдандыру орталықтары 

қаржы тапшылығынан бұқалардан арылып, 

жекешелендіруге кеткен шаруашылықтар қолдан 

ұрықтандыру науқанына мән бермегендіктен, 

ұрыққа деген сұраныстың дағдарысқа ұшырауы 

осы мекемелердің жабылуына себеп болды.

Республика бойынша жұмысын қайта бастаған 

мал асылдандыру орталығы Талдықорған облы-

сынан бастау алды. Облыс шаруашылықтарының 

сұранысына сай тұқымдық бұқаларды таңдау, 

арнайы тапсырыс бойынша асыл тұқымды бұқа-

шықтарды жұптау әдісімен алу және оларды 

ұрпағының сапасы бойынша бағалау жұмыстарын 

ұйымдастырудың бастамашысы да, оны іс жүзіне 

асырушы да бола білді.

Республикалық мал асылдандыру орталығы 

шаруашылық жұмысын бастап кеткенімен, 

мал асылдандыру үрдісіне қатысты мәселелерді 

реттейтін заңнамалық құжаттар толық емес 

болатын. «Асыл тұқымды мал туралы» заң 

қабылданғанымен, осы заңды іс жүзіне асы-

ратын заңнамалық актілер әлі дайындалып, 

үлгермеген уақыт еді. Осы орайда, бұқаларды 

ұрпағының сапасы бойынша бағалау мәселесіне 

қатысты заңнамалық құжаттар аналық малдың 

тұқымдық қасиетінің бағалануына байланы-

сты екені ескеріліп, соңғы он жылда кеңес 

дәуірінде қабылданған әдістеме базасы сара-

лаудан ткізілді. Jлемдік мал асылдандыру 

үрдісінің талабына сай, замана сұранысына орай 

осы әдістеме базасын жаңғырту қажеттілігі ту-

ындады. Осы жауапкершілігі зор, қызығы мен 

қиындығы мол жұмыстың бел ортасында жүрді. 

Jрине, министрліктен мал шаруашылығы 

департаментінің директоры ғалым Совет 

Сатығұл, департамент қызметкері, ғалым Ра-

мазан Абжанов, ндірістен ғылым кандида-

ты Жорабек Алмантай,  республикалық мал 

шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының 

ұжымы, барлығы да заңнамалық актілердің дай-

ындалуына белсенділікпен атсалысты.

Оның ғылымдағы ең маңызды табысы – 

Алатау сиырының қарқынды технологияға 

бейімделген сүтті бағыттағы жаңа типін шығаруды 

аяқтаған еңбегі. Ширек ғасырдан астам уақыт 

Алатау тұқымының жақсаруына ерінбей еңбек 

етіп, мемлекеттік бағдарлама аясында Швиц 

тұқымының америкалық селекциясының бұқа-

ЫЛЫМДАЫ 

АЙШЫ ТЫ ІЗ

ла рын қолдану арқылы малдың сүттілігін арт-

ты 

рудың басты авторларының бірі, әрі осы 

идеологияның тұрақты жалғастырушысы болды. 

Басқа кеңестік республикалардан ерекшелігі, 

Қазақстанда қоңыр малдың тұқымын жақсарту 

мақсатында тек америкалық селекция жетістігі 

Швиц бұқаларын тиімді қолдану кзделген бо-

латын. Осы мақсаттың дұрыс қойылғанын уақыт 

крсетті, ал ғалым-селекционер Ж.Сүленов 

тиянақты жұмыстарымен басталған жұмыстың 

нәтижелі аяқталуына арқау болды. Алатау сиырын 

жақсарту тңірегінде кптеген пікірлер болғаны 

рас, ресейлік немесе алманиялық ғалымдардың 

селекциялық жетістіктерін пайдалану жолдары 

ұсынылғанмен, мақсатты згертпей, жүргізілген 

селекцияны табандылықпен аяқтады. Жаңа 

типтің апробацияға қажетті құжаттарын түгелдей 

дерлік бір зі дайындады, үлкен ұжымның ұзақ 

жылғы атқарған жұмысын бір адамның рәсімдеуі, 

оның жауапкершілігін, еңбексүйгіштігін, әрі 

кішіпейілділігін паш еткендей. Ол ткізілген 

ғылыми кеңес пен жиналыстар хаттамаларын 

зіне тән ұқыптылықпен толтырып, апробацияға 

берілетін құжаттарды тиянақты дайындап, 

жинақылық танытты. 

Сүленов Жармұхамбет ағамызбен ширек 

ғасырдан артық араластық, соның 22 жылы 

үзеңгілес болып, бірге қызмет атқардық. «Кп 

жасағаннан сұрама, кп кргеннен сұра» 

демекші, ағамыз кргені кп, кңілге түйгені мол, 

ұдайы ізденіс үстінде жүретін ізденімпаз жан бо-

латын. Тумысынан ғылыми байқампаздық бойы-

на дарыған нағыз ғалым еді. Ғалымдығынан тыс 

адамгершілік қасиетінің арқасында шаруашылық 

басшыларымен сыйластығы ерекше болды, олар-

дың алдында беделді болғандықтан, ықпалын 

да жүргізетін. Ауыл шаруашылығы ндірісінің 

майталмандары Социалистік Еңбек Ері Зылиқа 

Тамшыбаева, Кшкінбай Жанатов, Анатолий 

Смыков, Нұрлан Шыныбеков және басқа да та-

нымал басшылармен етене араласып, ғылымның 

беделіне қылау түсірмеді. Талдықорған ғылыми-

зерттеу институтында басталған кең ауқымды се-

лекция ұстанымдары аясында кп ізденді, сауын 

сиырды дене бітіміне қарай бағалау, осы тәсілдің 

жалпы сиыр құндылығын анықтаудағы маңызы, 

тұқым қуалайтын белгілердің артықшылығы, 

олардың ұрпаққа берілуі және тұрақтануы мәсе-

лелері тңірегінде заманауи кзқарастарды 

зерделеуге де зор мән берді. Сонау 1995 жылы 

әдістеме ретінде жарияланған сауын сиырлардың 

дене бітіміне қарай бағалану ұсынысына пікір 

жазған да, осы әдістің Алмания мен Мажар 

ғалымдарының ізденістерімен толықтырылып, 

жетілуіне де үлкен еңбек сіңірді.

Қырық жылдан астам сауын сиыр саласының 

жілігін шағып, жаңа дәуірдің басында еңбегінің 

мәуелі жемісін кріп, кңілі марқайып жүрді. Ал-

дымен, зі жанашыр болған Алатау сиырының 

«Ақырыс» жаңа типіне, қызылала сиырдың 

«Ертіс» жаңа типіне, кейінірек қарала сиырдың 

«Сайрам» жаңа типіне авторлық куәліктер 

алды. Осы жетістіктер бір адамның ғұмырына 

жетерлік табыстар десек те, кңіл тоярлық істерге 

тоқмейілсу танытқан емес. Ғалым ретінде, 

әлемдік жетістіктерді оңтайлы пайдаланып, з 

тлтумамыздың рісін кеңейткен ұлтжанды аза-

мат еді. Кең ауқымды селекция бағдарламасын 

да оңтайлы пайдаланып, селекциялық жұмыспен 

қамтыған шаруашылықтар іргесін де кеңітті. 

Тосырқауды білмейтін, шаршау деген ұғым 

қаперіне кірмейтін ағам, ұзақ жылдар қызмет 

атқарған Алматы, Талдықорған, Жамбыл облы-

старынан тысқары Қызылорда, Қостанай, Ақтбе, 

Павлодар облыстарының шаруашылықтарын да 

қамқорлығына алып, осы аймақта сауын сиыр 

шаруасының ілгерілеуіне үлес қосты.

Соңғы жылдары, Алматы ңірінде Ала-

тау сиырының  нарық тезіне ұшырап, шетел-

ден келген қарала сиырдың басымдық алуы, 

Жармұхамбет ағаның намысын жанып, Ала-

тау сиырын сіретін шаруашылықтармен ете-

не қызмет істеуін үдете түсті. мірінің соңына 

дейін, жасы егде тартса да, кңілі шау тартпаған 

мәрт ағам іссапардан қолы босамайтын. 

Соңғы сапары Талдықорған ңіріне байырғы 

шаруашылықтардың бірегейі «Хильниченко и 

К» сенім серіктестігіне (бұрынғы «Қарабұлақ» 

колхозы) барып қайтуы болды. Шаруашылық 

кеңес дәуірінен Алатау сиырын сірумен 

шұғылданған, оның жетістіктеріне қомақты 

үлес қосқан, облыстағы озат шаруашылық 

және жекеше лен діру дүрбелеңінде тұтастығын 

сақтаған ірі шар уа шылықтың басшысы Хильни-

ченко Виктор Петрович те, бас зоотехнигі Хай-

дар да тұғырлы тұлғаның қимас достарындай 

болып кеткен еді.

Ғылымға деген адалдық аманатын арқалаған 

ағам, артына шпейтін атын, лмейтін ісін 

қалдырды. Ғылымда біршама шәкірт тәрбиеледі, 

қаншама шаруашылық мамандарына жол 

крсетіп, аяқтанып кетуіне ықпал етті. Сиыр 

шаруашылығының қалыпты дамуына мұрындық 

болған игілікті істердің бастамасын қолға алып, 

сауын сиыр саласының сардары бола білді. 

Шәкірттерінің бірі Талғат Қарымсақов «Қазақ 

мал шаруашылығы және мал азығы ндірісі 

ғылыми-зерттеу институты» директорының 

ғылым жніндегі орынбасары. Ширек ғасырдан 

астам қызметтік достығымыздың айғағы бірігіп 

жазылған 30-дан астам ғылыми мақалалар, 

6 әдістеме және 6 ғылыми кітап. Жиырма 

бірінші ғасырдың басында сауын сиыр сала-

сына серпін берген отандық малдың жаңа үш 

типі, кең ауқымды селекция ұстанымдары ая-

сында ндіріске енгізілген ұсыныстар бірлесіп 

атқарған игілікті істер және Жармұхамбет 

Сүленов ағамыздың ғылым мен ндіріске 

сіңірг 

ен ерен еңбегі. Ғылым жетістігінің н-

діріс ке енген ең тамаша крінісі де осы жетіс-

тіктер. Осы жетістіктердің халық игілігіне 

қызмет етуі ағамыздың жасампаздығына куә. 

Тіршілігінде зіне тән қарапайымдылығымен, 

мәдениеттілігімен кпке үлгі болған ол «менің 

осындай жетістіктерім бар деп» мақтануды, кеуде 

ктеруді зіне ар санады. Осындайда «жоқтан бар 

жасап тыраштанып жүрген» басқа әріптестерінің 

қылығы оның адамгершілігін асқақтата түседі. 

Жазмыштан ешкім озбайды, ағамның бейіліне 

салсақ, тіршілік тынысы тарылмасын деп 

тілейміз. Отбасына ие апамыз бар, артында 

ұрпағы бар, ел-жұрты, әріптестері, шәкірттері 

аман болса, Жармұхамбет ағамның орны ортай-

мас. Шүкір, сауын сиыр саласының аманатын 

арқалаған ағамның тіршілігінде ктерген ба-

стамасы әлі де жалғасын табуда. Ылайым, мір 

сабақтастығы жалғаса берсін! 

Айбын ТPРЕХАНОВ,

ауыл шаруашылығы ғылымының докторы, 

профессор

t
ïōİĸīIJijčŔ
ŖĶ
İŜijč
o
ĬŁıŌĦ
ĦĭŁŒ



ҚЫЗЫЛЖАРЛЫҚ ДИҚАНДАР 

ЕГІН САЛУҒА КІРІСТІ

Солтүстік Қазақстан облысының егістік алқапта-

рында мамырдың 15-інен дән себу жұмыстары бастал-

ды.

Астықты алқаптан мол нім алуға негіз бо-

лар агротехникалық шараларды мерзімінде ат-

қарған қызылжарлық диқандар бүгінде егін салу-

ды уақытында аяқтауға жұмылған. Кктемгі егіс 

науқаны 30 мың ауылшаруашылық техникасы 

арқылы атқарылады.

ткен жұмада астықты аудандарды аралап, 

диқаншы қауымның тыныс-тіршілігімен таны-

сып қайтқан облыс әкімі Құмар Ақсақаловтың 

айтуынша, биыл жұмыс істеуге жағдай қолайлы. 

«Жер құрғақ. Елді мекендерге қарағанда, егіс 

алқаптарында судың деңгейі аз. Егісті қолайлы 

агротехникалық мерзімде аяқтау үшін барлық 

жағдай жасалған деп есептейміз. Облыстың бүгінде 

4,2 млн га егістік алқабының 186 мыңына – жаздық 

егіс, 121 мыңына – дәнді дақылдар, 52 мыңына – 

майлы дақылдар себіледі, ал 0,75 мың гектарға 

ккністер егіледі», – деді ол.

Облыс басшысы Солтүстік Қазақстан ңірі 

кк ністерді  оңтүстіктен  тасымалдамай-ақ  зін-

зі қамтамасыз ете алады деп есептейді. Бұған ерте 

пісетін қияр мен қызанақ кірмейді. Биыл ңірде 

егін шаруашылығын әртараптандыру мақсатында 

німді дақылдар егістігінің клемі ұлғайтылады. 

Соның ішінде, майлы дақылдар егістігі – 200 

мың гектарға, қант қызылшасы – 600 гектарға, 

бұршақтұқымдастар – 53 мың гектарға ұлғаяды.

t
őĴıĬīĸčIJĪč
ħĦķĵĦijĦ
o


ЖАС ОТБАСЫЛАРҒА КPМЕК

Атырау облысында жас отбасыларға кмек 

крсету бағдарламалары белсенді іске асырылуда. 

Облыстық жастар саясаты мәселелері басқарма-

сының басшысы Жасұлан Бисембаев атап ткендей, 

«Жас Отау» атты шаңырақ ктерген жастарға 

арналған қолжетімді баспана бағдарламасы ая-

сында 2015 жылы 90 жас отбасыға пәтер берілген. 

Аталмыш бағдарлама бойынша салынып жатқан 

1 230 пәтерлік үй осы айдың аяғында пайдалануға 

беріледі. «Жас отбасыларға 100 пәтерлік тағы бір үй 

салынып жатыр. Сондай-ақ осы жылы 30 жас от-

басы «Қолжетімді баспана – 2020» бағдарламасы 

бойынша пәтер алады деп отырмыз. Мемлекеттік 

бағдарламалар бойынша биыл  250 отбасы пәтер 

алып, тұрғын үй жағдайын жақсарта алады», – дейді 

басқарма басшысы. 

t
śİčIJīĸ

ҚАРЫЗ ҚАУІПСІЗ ДЕҢГЕЙДЕ

 

Еліміздің мемлекеттік қарызы қауіпсіз деңгейде. 

Бұл туралы үкімет отырысында ұлттық эконо-

мика министрі Тимур Сүлейменов: «1 мамырдағы 

жағдай бойынша, мемлекеттік қарыз деңгейі 

жоспарланған межеде тұр. Ол біз үшін қауіпсіз 

деңгейде сақталған және 12,3 трлн теңгені немесе 

жалпы ішкі німге шаққанда 24,6%-ті құрап отыр», 

– деп мәлімдеді.

Министр з баяндамaсында атап ткеніндей,  

биылғы жылдың алғашқы трт айында инфляция 

тмендеп, экономиканың басым салалары сім 

крсеткен. Инвестициялық белсенділік арта түсіп, 

халықаралық қор деңгейі скен. «Олардың жыл 

басындағы крсеткіші 2,2 процентке артып, 92,7 

млрд теңгені құрап отыр», – деді ол.

Т.Сүлейменов келтірген алдын ала мәліметтер 

бойынша, қаңтар-сәуір айында жалпы ішкі нім 

деңгейінің сімі 3,7 процентке дейін ұлғайған. 

Алайда, министр аталмыш крсеткіштер жыл бой-

ына сақталмауы мүмкін екендігін жеткізді. Себебі 

ткен жылдың алғашқы 5 айында ЖІ әрдайым 

құлдырау үстінде болып, 0,2%-ке дейін жеткен еді. 

Сондықтан тмен база әсері сақталады. «Сол себепті 

алғашқы жартыжылдықта бұл әсер толықтай таусы-

луы мүмкін және жылдық 2,5 проценттік сімге қол 

жеткізу үшін сімнің жаңа қорларын іздестіруіміз 

керек болады», – деп түйіндеді министр.

t
÷īŔčĭ

КЕНІШТІҢ PНДІРІСТІК 

ҚУАТЫН АРТТЫРУ ЖОБАСЫ

 Атырау облысында орналасқан Теңіз кен орнын-

да биылғы жылдың бірінші тоқсанында 7,3 млн тонна 

мұнай ндірілді.

«2017 жылдың бірінші тоқсанында кен орнынан 

шикі мұнай ндіру клемі 7,3 млн тоннаны (58 млн 

баррель) құрады. Бұл ткен жылдың қаңтар-наурыз 

аралығындағы крсеткішпен бірдей. ТШО бірінші 

тоқсанда сұйытылған газ сату клемін 0,35 млн 

тоннаға, табиғи газды – 1,93 млрд текше метр, ал 

күкіртті – 0,59 млн тоннаға жеткізді», деп хабарлады 

«Теңізшевройл» ЖШС баспасз қызметі. 

Кеңейту және сағалық қысымды басқару жоба-

лары жүзеге асырылғаннан кейін  Теңіз кенішінде 

мұнай ндірісі тәулігіне 850 мың баррельге дейін 

жеткізіледі. «ТШО серіктестері Теңіз кенішінің 

ндірістік қуатын дамытудың келесі кезеңіне айнала-

тын  болашақтағы даму  жобасы – Сағалық қысымды 

басқару жобасын (БДЖ-СҚБЖ) қаржыландыру 

туралы соңғы шешім қабылданғандығын хабарла-

ды. Тиімділікті айтарлықтай арттыру және қаржы 

үнемдеу мақсатында БДЖ-СҚЖБ нысандарының 

құрылысы бір уақытта жүргізіледі. Жобаларды 

жүзеге асырудың  мақсаты – мұнай ндіруді тәулігіне 

260 мың баррельге дейін арттыру», делінген ТШО 

баспасз қызметінің хабарламасында.

Рымтай САҒЫНБЕКОВА