2-китап indd



жүктеу 2,63 Mb.
Pdf просмотр
бет177/196
Дата20.10.2023
өлшемі2,63 Mb.
#43915
1   ...   173   174   175   176   177   178   179   180   ...   196
68840cb3f30ffba49b4a0b6e74baf6a5

Екіншіден,
кейбір азаматтардың латын жазуын қазақтардың 
қабылдауын «түріктерге еліктеу», «саясаттың салдары» деп, сан-саққа 
жүгіртіп, өзінше мансұқ етуіне қалай қарауға болады?
Алыстағыны былай қойғанда, жақын жылдарда Өзбекстан, 
Қырғызстан, Түрікменстан сияқты елдерде латын жазуы жаппай 
қолданысқа енгенде, сол елдерде жасайтын мыңдаған, миллиондаған 


446
қандастарымыздың қалі қандай болмақшы? Ең болмаса, осыны неге 
ойланбасқа.
Үшіншіден,
жер ижүзінде мәдени, рухани, техникалық, экономикалық 
интеграция процесі жіті жүріп жатыр. Жазу да техниканың талабына сай 
дамымақшы. Еуразия елдерінің бел ортасындағы түркі халықтарының 
қатарында қазақтар да компьютердің ғажайып табыстарын пайдаланбай 
тұра алмайды. Дәл осы мақсаттармен кезінде Ресей де, Қытай да латын 
жазуына көшуге талпыныс жасаған, әлі де жасауы ғажап емес. Өркениет 
елдерге тән осынау бір үрдіске неге үрке қараймыз.
Төртіншіден, 
ла тын жазуын қабылдауға жаны қас кейбіреулер мың бір 
сылтау-себептерін көлденең тартып, «Ойбай, орыс жазуында жаратылған 
жарты ғасырлық рухани мұрамыздан айырыламыз», «латын жа зуын үйрену 
қиын, тағы сауатсыз боламыз», «экономикалық жағдайымыз көтермейді», 
«ұлтаралық қарым-қатынасқа нұқсан келеді» т.т. деп, байбалам салуын 
қоймайды. Бұлардың бәрі біз үшін жаңалық емес. Латын жазуына көшіп 
алған, көшіп жатқан, көшуді қалап отырған қазақтардан басқа халықтар 
бұл қиыншылықтарды білмей, не көзжұмбай жасап отырған жоқ. Бәрі 
де он ойланып, тоғыз толғанып болып, істеп отырғанын бізге де білген 
жөн. «Өткендегі рухани мұрамызды жоғалтатын болдық» деп бір 
жыласа, өзбектер жылар еді-ау! Түркі халықтарының ішінде түріктерден 
кейінгі араб жазу ында ғасырлар бойы жасалған бай мұрасы бар өзбектер 
арабты емес, латынды қабылдап отыр. «Латын жазуын меңгеру қиын» 
деп үрейленетіндер жазу табиғатын түсінбейтіндер ғана. Шет тілдерін 
мектептен бастап үйренуімізге байланысты латын графикасын жұрттың 
бәрі біледі. Оның үстіне «латын жазуына бірден, бір жылда көшеміз» деп 
отырған ешкім жоқ қой. Ол 5 жылдан 10 жылға дейін созылатын, ұзақ 
дайындықпен іске асатын күрделі іс-шара.
Бесіншіден,
экономикалық қиын-жағдайды ескеру, әрине, қажет, бірақ 
латыннан бас тартуға ол сылтау бола алмай ды. Өйткені, бұл әрекеттің ұзақ 
жылдарға созылатындығын бәріміз білеміз. Ал нарықтық экономика күн 
сайын өзгеріп жатыр.
Сонымен қорыта келгенде айтарымыз, латын жазуына байланысты 
өзекті мәселе мыналар:
1. Күн тәртібіне қойылып отырған мәселені алдымен арнайы 
мемлекеттік комиссия құру арқылы қарауға байланысты республика 
Президенті Н. Ә. Назарбаевтың ресми жарлығы қажет.
2. Мемлекеттік комиссияның міндеті жазу туралы басталған 
жалпы дискуссияны (талас-тартысты) жалғастыру емес, 

жүктеу 2,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   173   174   175   176   177   178   179   180   ...   196




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау