2-дәріс. Корпускулалық – толқындық дуализм. Атомдық жүйелердің кванттық-механикалық сипаттамасы (2сағ)

жүктеу 369 Kb.

бет	2/10
Дата	17.12.2023
өлшемі	369 Kb.
	#44782

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2 дәріс ат.физ.

де Бройль формуласы бойынша анықталатын толқындық процеспен салыстырылады.Бұл қатынас импульсі р кез келген бөлшек үшін тура болады.
массасы бар бөлшектер үшін

Релятивистік емес жақындатуларда (υ << c)

Де Бройль гипотезасы материя қасиеттерінің симметриясы пікірлеріне негізделген және сол уақытта тәжірибелік дәлеледемелері болмады. Бірақ ол материалық объектілердің табиғаты туралы жаңа түсініктердің дамуында қуатты революциялық түрткі болды. Бірнеше жылдар ішінде XX ғасырдың көрнекі ғалымдарының бір қатары - В. Гейзенберг, Э. Шредингер, П. Дирак, Н. Бор және т.б. – кванттық механика деп аталатын жаңа ғылымның теориялық негіздерін жасап шығарды.
Де Бройль гипотезасының алғашқы тәжірибелік дәлелдемесін 1927 жылы американ физиктері К.Девиссон (1881—1958) мен Л. Джермер (1896—1971) жасады, табиғи дифракциялық тор – никель кристаллынан шашыратылған электрондар шоғыры кристалдан кысқа толқынды рентген сәулеленуінің шашырауы кезінде пайда болатын анық дифракциялық көрініс сияқты көрініс береді. Бұл тәжірибелерде кристалл табиғи дифракциялық тор рөлін атқарды. Дифракциялық максимумдардың орналасуы бойынша электрон шоғырының толқын ұзындығы анықталды, ол де Бройль формуласымен есептелген толқын ұзындығына толық сәйкес келеді, ал брэгг толқын ұзындығы (2) формула бойынша есептелген толқын ұзындығына тең болады.
Дэвиссон и Джермер алғашқы тәжірибелерінде никель монокристалына энергиясы ондаған электрон-вольт электрондарды бағытттайды. Сосын, электрондардың кристалл бетіне түсу бұрышын өзгерте отырып, шағылатын шоқтың интенсивтілігінің өзгерісін белгілеген. Сырғу α бұрышынан шағылу бұрышының интенсивтілігінің тәуелділігі 1 сур.көрсетілген. Полярлық диаграммада α₀бұрышы кезінде шағылу интенсивтілігінің максимумы айқын көрінеді.

Сур.1
Никель монокристалынан электрондардың шағылу шоғының
интенсивтілігінің полярлық диаграммасы

Екінші тәжірибесінде кристаллға электрондық шоқтың фиксирленген түсу бұрышында шағылу шоғының интенсивтілігін энергияға (яғни, потенциалдар айырмасының өзгерісіне) қатысты өлшеген. Шағылған электрондар шоғырының интенсивтілігі электрондар К коллекторындағы ток күші бойынша өлшенеді (сур.2).

жүктеу 369 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10