12 беттің беті Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі

Потенциалды (консервативті) күштер

жүктеу 20,05 Mb.

бет	26/196
Дата	18.12.2017
өлшемі	20,05 Mb.
	#4551

1 ... 22 23 24 25 26 27 28 29 ... 196

Потенциалды (консервативті) күштер. Күштерді олардың қасиеттері бойынша екі класқа бөлуге болады. Бірінші класс күштері үшін, екі нүкте арасында орын ауыстыру барысындағы жұмыс осы орын ауыстыру кезіндегі жүрілген жолға тәуелді емес, ал екінші класс күштері үшін – тәуелді.

Соққы (немесе соқтығысу) - өзара әсерлесу өте қысқа уақытқа созылатын екі немесе одан да көп денелердің соқтығысуын айтады. Абсолют серпімді соқтығысу - нәтижесінде соқтығысатын екі денеде ешқандай деформация қалмайтын және денелердің соқтығысқанға дейінгі кинетикалық энергиялары соқтығысқаннан кейін қайтадан кинетикалық энергияға айналатын соқтығысуды айтады.

Абсолют серпімді соқтығысу үшін импульстің сақталу заңы мен кинетикалық энергияның сақталу заңы орындалады.

Денелердің арасындағы гравитациялық өзара әсерлесу тартылыс өрісі немесе гравитациялық өріс арқылы жүзеге асады. Тартылыс өрісінің негізгі қасиеті: осы өріске енгізілген массасы m денеге тартылыс күші әсер етеді:

.

Арнаулы салыстырмалы теория элементтері.

Бірінші болып Г. Галилей айтқан – барлық координаталардың инерциялық жүйелеріндегі механикалық құбылыстар біркелкі жүреді деген пайымдау – Галилейдің салыстырмалылық принципі деп аталады.

Әрбір санақ жүйесіне декарттық координаталар жүйесін енгіземіз. Қозғалмайтын санақ жүйесіндегі К координаталарды (x, y, z) арқылы, ал қозғалыстағыны K' – (x', y', z') арқылы белгілейік. Айтайық: "K' координаталар жүйесі К жүйесіне қарасты

жылдамдығымен қозғалуда".

Уақыттың әрбір мезетінде қозғалушы координаттар жүйесі қозғалмайтын жүйеге қарасты белгілі бір орында болады.

6.1-сурет

Егер, t=0 мезетінде екі координаталар жүйелерінің де басы сәйкес келген болса, ал t мезетінде қозғалушы координаталар жүйесінің басы қозғалмайтын жүйенің x=vt нүктесінде болады.

К жүйесінде қайсыбір Р нүктесінің x, y, z координаталары мен K' жүйесіндегі тура сол нүктенің x', y', z' координаталары арасындағы байланыс мынандай түрге беріледі:

x' = x – vt, y' = y, z' = z, t' = t.

Бұл формулалар Галилей түрлендірулері деп аталады.

Керісінше қозғалмайтын жүйе ретінде K' жүйесін алуға болады. Онда Галилей түрлендірулері мынадай болады:

x = x' + vt', y = y', z = z', t = t'.

Түрлендірулердің инварианттары. Координаталардың түрлендірілуі кезінде сандық мәндері өзгермейтін шамалар түрлендірудің инварианттары деп аталады.

Ұзындықтың инварианттылығы. Ұзындық Галилей түрлендірулерінің инварианты болып табылады:

.

Бірмезгілділік ұғымының абсолютті сипаты.

Уақыт интервалының инварианттылығы. Уақыт интервалы Галилей түрлендірулерінің инварианты болып табылады:

жүктеу 20,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 22 23 24 25 26 27 28 29 ... 196