1 требования к структуре умк дисциплины

 
74 

 
ӛлшемді бастайтын нүктеде тышқан батырмасын басу қажет. 

 
тышқан кӛрсеткішін қозғалта отырып, ӛлшем сызығын соңғы нүктеге 
жылжытыңыз және тышқан батырмасын шертіңіз. 

 
кӛрсеткішпен ӛлшем сызығын жоғары, тӛмен жылжытсаң, ӛлшемдік жазудың 
қандай жерде орналасқанын кӛрсететін кӛрсеткішті кішкентай тіктӛртбұрыш қоршайды.  

 
ӛлшем сызығын объектіден біраз қашықтықта ұстап, кӛрсеткішті шамамен 
ортасында тағайындап, тышқан батырмасын шертеміз. 

    бұрыштық ӛлшемді салу үшін:  

 
тышқан бағыттауышын бұрыш тӛбесіне апарып, шерту қажет. 

 
бұрыштың қабырғаларының біреуіне апарып шерту қажет.  

 
кӛрсеткішті бұрыштың екінші қабырғасына апарып шерту қажет.  

 
тағы бір шерту арқылы ӛлшем жазуын тағайындау керек.  
 
        10.5. Редакциялау қҧралдары 
Графикалық  объектілер  құрылымын  болған  соң,  олармен  редакциялау  құралдарын 
қолданып жұмыс істеуге болады. 
        «Pick»  қҧралы.  Бұл  объектілерді  таңдау  құралы.  Бұл  құрал  екі  тәртіпте  жұмыс 
істейді.  
1.  Таңдау  тәртібінде,  оның  кӛмегімен  объектілерді  жылжыту,  реттестіру,  топтау 
немесе біріктіру үшін белгілейді. 
2.  Түрлендіру  тәртібінде  бұл  құрал  белгіленген  графикалық  объектілерде:  бұруға, 
созуға, айнадағы бейнесін алуға, масштабын қоюға мүмкіндік береді 
        «Shape»  қҧралы  объектілердің  формасын  ӛзгертуге  арналған.  Оның  кӛмегімен 
объект  контурын  жоюға  немесе  сындыруға,  тіктӛртбұрыштың  бұрыштарын 
доғалдандыруға,  шеңберді  секторға  немесе  доғаға  айналдыруға,  қисық  формасын 
ӛзгертуге  болады.  Бұл  құралдың  ашылып  тұрған  панелінде  "Kinige"  (пышақ),  "Smudge 
Brush" (ластик), "Free Transform" (еркін түрлендіру) режимдерінің батырмалары бар.   
        «Outline»  қҧралы  және  оған  сәйкес  құралдар панелі  мен  сухбаттар  графиканық 
объектілердің  контурын  сызу  түрлерін  таңдау  үшін  қолданылады.  Сонымен  қатар 
стандартты  емес  графикалық  құралдарды  объектілермен  текстердің  контурын  сызатын 
параметрлерін баптау үшін қолданылады.   
       «Fill»  қҧралы  және  оған  сәйкес  құралдар  панелі  белгіленген  графикалық 
объектілермен шектерді стандартты түс бояулармен бояу. Бұл құралдар стандартты емес 
түс бояуларын баптауға мүмкіндік береді. 
b.Жҧмыс ортасын баптау қҧралдары 
Бұл  құралдар  кӛмегімен  жұмыс  бетін  ӛзіңе  ыңғайлы  етіп  ӛзгертуге  болады.  «Zoom» 
құралы бейненің кез келген графикалық объектісін үлкейтуге және кішірейтуге мүмкіндік 
береді.  «Zoom»  құралысының  ашылған  панелінде  «Hand»  құралының  батырмасы  бар. 
Осы  құралды  таңдағанда  тышқан  кӛрсеткішінің  түрі  адамның  қолы  түріне  айналады, 
қолды  жылжытқанда  терезедегі  бейне  горизонтальді  және  вертикальді  бағыттарда 
қозғалады.  
Бейнені  баптау  үшін    «Zoom»  масштаб  құралы  пайдалынады.  «Zoom»  құралын 
таңдағанда терезенің сол жақ жоғарғы бұрышында тӛрт 7 құралдар пайда болады. 
 «Zoom  In»  қҧралы  -  бейненің  кез  келген  аймағын  құжат  терезесі  ӛлшеміне  дейін 
үлкейтеді. 
 «Zoom Out» қҧралы - экрандағы объектінің ӛлшемін екі есе азайтады.  
 «Zoom  To  Selected»  қҧралы  -  экранға  белгіленген  объектілерді  бейне  толық  құжат 
терезесін алып тұратындай ӛлшемге дейін шығарады. 
 «Zoom  To  All  Objects»  қҧралы  -  экранға  барлық  объектілерді,  бейне  толық  құжат 
терезесін алып тұратындай ӛлшемге дейін шығарады. 
 «Zoom To Page» қҧралы - бейненің экрандағы бастапқы күйіне алып келеді. 
«View  Manager»  қҧралы  -  күрделі  бейнелермен  және  техникалық  сызбалармен 

 
75 
жұмыс істегенде бір мезгілде бірнеше  құжаттардан деректер алу қажеттілігі тууы мүмкін. 
Бірнеше  құжаттармен  жұмыс  істегенде  бір  терезеден  екінші  терезеге  кӛшу  қажеттілігі 
тууы мүмкін. Осы құрал View Manager (Қарау диспетчері) құжат түрлерінің кітапханасын 
тұрғызуға  мүмкіндік  береді.  Терезе  Tools,  Tools  мәзірінің  -    View  Manager  командасы 
арқылы шақырылады.  
c.Объектілерді қисыққа тҥрлендіру 
CorelDRAW-дың  әр  түрлі  объектілеріне  әр  түрлі  операцияларды  қолданғанда, 
қисықтар (тұйықталған және тұйықталмаған) объектілердің базалық тобы деп айтуымызға 
болады.  Мысалы,  біріктіру,  шығарып  тастау,  қиылыстыру  операциялары  орындалғанда 
белгіленген немесе кӛрсетілген объектілердің жиынына қандай объектер кірседе нәтижеде 
алынатын  объект  қисықтар  тобына  жатады.  Қисықтарға  CorelDRAW  графикалық 
редакторындағы  барлық  объектілерді  түрлендіру  операцияларын  қолдануға  болады. 
Сондықтан  кӛп  жағдайларда  объектіні  қисыққа  айналдыру  қажет  болады.  Белгіленген 
объектіні  қисыққа  айналдыру  үшін  объект  контурының  үстіне  тышқан  кӛрсеткішін 
апарып,  сол  жақ  батырманы  басқанда  шыққан  мәзірден  Convert  to  Curves  командасын 
таңдау  керек.  Содан  соң  "Shape  Toll"  құралының  кӛмегімен  қисықты  қалауымызша 
түрлендіруге болады. 
  
Бақылау сҧрақтары: 
1. Түйін дегеніміз не? Сыну нүктесі, жайылған түйін және симметриялық түйіндер 
дегеніміз не? 
2. Қолмен сызу, Безье,Суперсызық құралдары не үшін қолданылады? 
3. Қандай жағдайда экранда бірнеше обектілермен жұмыс істейтін құралдар пайда 
болады? 
4. Объектілерді қисыққа қалай айналдыруға болады? 
5. Түстердің қосымша реңдерін шақыру үшін не істеу керек? 
6. Объектілерді таңдап белгілеу үшін қандай пернені қолдану керек? 
7. Объектілерді жалғау және объектілерді біріктіру операцияларының 
айырмашылығын кӛрсетіңіз.  
8. Стандартты объектілердің формасын қалай ӛзгертуге болады? 
9. Кез келген қисықтың түйіндерін қалай редакциялауға болады? 
10. Экран палитрасында бар түспен объектіні қалай бояуға болады?  
 
11-ші лекция. CorelDraw графикалық редакторында мәтінмен жҧмыс істеу 
негіздері 
 
1. Мәтін қҧралы. 
2. Мәтінді енгізу. 
3. Абзацтармен жҧмыс істеу. 
 
        11.1.Мәтін қҧралы. 
Бұл құрал мәтіндік объектілердің екі типін құру үшін қолданылады: Фигуралық мәтін 
- қысқа жазулар үшін , қарапайым мәтін - үлкен ауқымды мәтін үшін. Фигуралық мәтінге 
арнайы эффектердің кез келгенін қолдануға, қисық бойымен орналастыруға, кез келген 
түрлендірулерді қолдануға, оларды және редакциялауға болады.  
Қарапа  йым текст  
Фигуралық текст сияқты, қарапайым текстте кӛпдеңгейлі біріктірілген объект сияқты 
болып келеді. Фигуралық тексттен айырмашылығы, қарапайым текст баспаға басылатын 
бетте орналаспайды. CorelDraw-да кез-келген қарапайым текст ерекше объект - 
қарапайым мәтін торының ішінде орналасады. Осы торлар бір-бірімен жалғасып шынжыр 
құруы мүмкін . Қарапайым мәтінді құрудың алдында қарапайым мәтін торын құру 
жұмысын орындау керек.(18-сурет). Қарапайым текст абзацтардан тұрады. Бұл абзацта