Студенттерге арналған пән бағдармаласы структуралық сызбасы
|
|
Нысан
ПМУ ҰСН 7.18.3/37
|
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Металлургия, масынажасау және көліктік техника факультеті
Көліктік техника және логистика кафедрасы
ПӘНДІ ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ
(Syllabus)
«Автокөлік психологиясы» пәнінен
050901 «Тасымалдау, жол қозғалысын ұйымдастыру және көлікті пайдалану» мамандығы бойынша
Павлодар
оқу пәнінің Нысан
бағдарламасын ПМУ ҰС Н 7.18.3/38
бекіту парағы
БЕКІТЕМІН
Металлургия, машина жасау және көлік факультетінің
деканы ________Т.Т. Тоқтағанов
««___»_____________20___г.
Құрастырушы: доцент Құмаров Т.Қ.
«Қөліктік техника және логистика » кафедрасы
Автокөлік психологиясы
ПӘНДІ ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ (Syllabus)
050901 - «Көлікті пайдалану және жүк қозғалысы мен тасымалдау ұйымдастыру» мамандығының күндізгі оқу түрінде оқийтын студенттер үшін
Бағдарлама 2010ж. «___» _____ бекітілген жұмыс бағдарламаға негізделіп құрастырылған.
2010 ж. «___»______ кафедраның мәжілісінде ұсынылған. Хаттама №___
Кафедра меңгерушісі ______________________ Ордабаев Е. К.
«___»______2010 ж.
Металлургия, машина жасау және көлік факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданды
20___ ж. «____» ______________, №_____ хаттама
ОӘК төрағасы _____________________ Ахметов Ж.Е
1 Оқытушылар туралы мәліметтер және байланысу ақпараттары
Доцент Құмаров Тоқтар Құмарұлы
«Қөліктік техника және логистика» кафедрасы, 220 аудитория, Б копрус,
Байланысу телефоны 673630 (1223)
Қабылдау сағаттар Сейсенбі, Сәрсенбі 10.00-12.00 ауд № 220, 239
2 Пән туралы мәліметтер
«Автокөлік психологиясы»
Сағаттын саны 3 кредита (135 сағат)
3 Пәннің еңбек сыйымдылығы
Семестр
|
Кредиттар саны
|
Аудиториялық сабақ түрлері бойынша қарым-қатынас сағаттарының саны
|
Студенттің өздік жұмысының сағат саны
|
Бақылау нысаны
|
Барлығы
|
Дәріс
|
Тәжірибе
|
Барлығы
|
СРСП
|
6
|
3
|
135
|
30
|
15
|
90
|
45
|
емтихан
|
4 Пәннің мақсаты және тапсырмасы
Бұл пәнді оқытудың мақсаты стунденттерге автомобильдік көлік бойынша инженерлік психологияның автокөліктік психологияның қалыптасуы болып табылады. Сонымен қатар, оқыту әдістерімен жүргізушілерді дайындауды жүзеге асыру бойынша,болашақтағы тәжірибелік қызметте оларды білу және жол қозғалысын ұйымдастыру, автомобильдер мен жолдарды пайдалану кезінде адамның жеке ерекшеліктерімен психофизиогиялық есептеулері үшін демалыс пен еңбек тәртібін жасау басты мақсаттарының бірі болып табылады.
5 Білімге, икемділікке және машықтарға қойылатын талаптар
Жүргізушінің физикалық және психалық сапаларына қойылатын талаптар, оларды зерттеу мен дайындаудың әдістері
6 Пререквизиттер
– Жүргізушілерді дайындаудың әдістемелік негіздері;
– Жол қозғалысын ұйымдастыру;
– Көлік жол-апаты экспертизасы.
7 Тақырыптық жоспар
№
|
Тақырып аттары
|
Сағаттар саны
|
Дәр.
|
Тәжір.
|
СӨЖ
|
1
|
Инженерлік психология пәні, міндеттері және әдістері.
|
2
|
|
4
|
2
|
ЖАЖ жүйесінде адам оператор ретінде.
|
4
|
|
8
|
3
|
Жургізуші қызметінің психофизиологиялық негіздері
|
2
|
1
|
10
|
4
|
Автомобиль жүргізушісінің сезунуі мен қабылдау.
|
2
|
1
|
6
|
5
|
Жургізуші назары мен қозғалыс қауіпсіздігі.
|
3
|
1
|
8
|
6
|
Жургізуші қызметінің ойлауы мен есі.
|
2
|
2
|
6
|
7
|
Жургізуші тұлғасы мен оның маманданды қызметіндегі орны.
|
3
|
1
|
6
|
8
|
Автомобиль жургізушісінің шашауы мен жұмыс қабілеттілігі.
|
2
|
1
|
6
|
9
|
Жургізуші денсаулығы жағдайы мен оның жұмыс қабілеттілігі.
|
2
|
2
|
8
|
10
|
Автомобиль жургізушісінің жұмыс орнына қойылатын инженерлік-психологиялық талаптары. Жүргізуші еңбегінің гигиенасы.
|
2
|
2
|
6
|
11
|
Автомобиль жургізушілерін маманды таңдаудан өткізу.
|
2
|
2
|
8
|
12
|
Жүргізуші еңбегін қорғау.
|
2
|
|
8
|
13
|
Күрделі шарттарда автомобильді басқарудың психофизиологиялық шарттары
|
2
|
2
|
6
|
|
БАРЛЫҒЫ:
|
30
|
15
|
90
|
8 Пәннің қысқаша сипаттамасы
Бұл пәнді оқытудың мақсаты стунденттерге автомобильдік көлік бойынша инженерлік психологияның автокөліктік психологияның қалыптасуы болып табылады. Сонымен қатар, оқыту әдістерімен жүргізушілерді дайындауды жүзеге асыру бойынша,болашақтағы тәжірибелік қызметте оларды білу және жол қозғалысын ұйымдастыру, автомобильдер мен жолдарды пайдалану кезінде адамның жеке ерекшеліктерімен психофизиогиялық есептеулері үшін демалыс пен еңбек тәртібін жасау басты мақсаттарының бірі болып табылады.
9 Курс компоненттері
Пәннің мазмұны
Кіріспе. Курстың мақсаттары мен міндеттері.
Тақырып 1. Инженерлік психология пәні, міндеттері мен әдістері.
Нактылықтың психикалық бейнесінің негізгі түрлері. Автокөлік психологиясы пәні мен міндеттері.
Тақырып 2. Жүргізуші ЖАЖ жүйксінде адам оператор ретінде.
Басқару жүйесінде адам звено ретінде. ЖАЖ басқару жүйесіндегі ақпарат. Автомобиль жүргізушісінің сенімділігі. КЖА-дағы адамзат факторының рөлі.
Тақырып 3. Жүргізуші еңбегінің психофизиологиясы туралы түсінік. Жүйке жүйесінің функциясы мен құрылымы тураоы түсінік. Жоғарғы жүйке қызметінің негізгі заңдылықтары. Адам анализаторлары ман олардың сипаттамасы. Автомобиль жүргізушісінің психофизиологиялық ерекшеліктері.
Тақырып 4. Автомобиль жүргізушісінің сезіінуі мен қабылдауы.
Сезіну мен қабылдау туралы түсінік кеңістіктің, уақыттың және автомобиль қозғалысы жылдамдығының қабылдаудың жеке түрлерінің мәні. Қабылдау қателіктері.
Тақырып 5. Жүргізушінің назары мен қозғалыс қауіпсіздегі.
Назар салу түсінгі мен оның сапасы. Назар салудың фмзикалық механизмі. Автомобиль жүргізушісінің қызметіндегі назар салудың рөлі. Назар салу мен КЖА. Назар салуды ұйымдастыру мен жүргізушінің көргіштігі. Назар салуды жоғарлатудың әдістері.
Тақырып 6. Жүргізуші қызметіндегі ойлау мен ес.
Ойлау туралы түсінік. Ойлаудың түрлері. Болжау және автомобиль жүргізуші қызметіндегі рөлі. Ес. Естің сапалары. Жүргізушінің есте сақтау қабілетін жүзеге асыру үшін ұсыныстар.
Тақырып 7. Жүргізушінің тұлғасы және оның мамандандырылған қызметіндегі рөлі.
Тұлға түсінгі. Тұлға қасиеттері қажеттіліктер, бағыттар, қабілеттер, темперамет, мінез және жүргізуші мамандығы мен оны үйрену үшін алатын орны. Жүргізуші тұлғасының моральді ерекшеліктері мен оның сенімділігі. Жүргізуші тұлғасы мен жол қозғалысының қауіпсіздігі.
Тақырып 8. Автомобиль жүргізушісінің шарщауы мен жұмыс қабілеттілігі.
Жүргізушілердің жұмыс қабілеттілігі. Шаршау. Шаршаудың фазалары. Физикалық, ақыл-естік және эмоционалдық шаршау. Шарщаудың жүргізушінің жұмыс қабілеттілігі мен жағдайына тигізетін әсері.
Тақырып 9. Жүргізуші денсаулығының жағдайы мен жұмыс қабілеттілігі. Алкоголь мен ЖҚҚ.
Жүргізушінің денсаулық жағдайының жұмыс қабілеттілігіне әсері. Жүргізушілерде жиі кездесетін өткір және сақталатын аурулар. Дәрілерді қабылдау мен жұмыс қабілеттілігі. Рейс аодындағы медициналық қарау. Жүргізушілердің жұмыс қабілеттілігіне алкогольдің тигізетін әсері. Алкогольдік мас болудың экспертизасы.
Тақырып 10. Автомобиль жүргізушісінің жұмас арнына қойылатын инжинерлікөпсихологиялықталаптар. Жургізуші еңбегінің жұмыс гигиенасы.
Тақырып 11. Автомобиль жузгізушілерінің маманын тандау.
Маман тандау. Профессиограмма.
Тақырып 12. Жүргізуші еңбегі қорғау.
Жолдық жарақат алу мен оны ескерту. КЖА кезінде жапа шеккендерге медициналық көмек көрсету. Жургізушінің тамақтануының гигиенасы.
Тақырып 13. Күрделі шарттарда автомобильді басқарудың спихофизиологиялық ерекшеліктері. Үлкен жылдамдықта. Түнгі уақыттарда.
Тәжірибелік сабақтардың мазмұны
Тәжірибелік сабақ № 1. Жүргізуші қызметінің психофизиологиялық негіздері.
Адамның жүйке жүйесінің анатомиясы мен физиологиясы және анализаторлары туралы түсінік.
Тәжірибелік сабақ № 2. Автомобиль жүргізушісінің сезінуі мен қабылдауы.
Блантктік әдіс көмегімен көздік өлшеуді зерттеу.
Тәжірибелік сабақ № 3. Жұргізушілердің назары мен қозғалыс қауіпсіздігі.
Бланктік әдіс көмегімен назар салуды зерттеу әдістерін игеру.
Тәжірибелік сабақ № 4. Жүргізуші қызметіндегі ойлау мен есте сақтау.
ИВ- 4 аспабының көмегімен көңіл бөлуді зерттеу.
Тәжірибелік сабақ № 5. Жүргізуші тұлғасы мен оның маманды қызметіндегі рөлі.
СПР-1 аспабының көмегімен сенсомоторлы реакцияларды зерттеу.
Тәжірибелік сабақ № 6. Автомобиль жүргізушісінің шаршауы мен жұмыс қабілеттілігі.
СПР-1 аспабының көмегімен сенсомоторлы реакцияларды зерттеу.
Тәжірибелік сабақ № 7. Жүргізуші денсаулығының жағдайы мен оның жұмыс қабілеттілігі. Алкоголь мен ЖҚҚ.
Тәжірибелік сабақ № 8. Автомобиль жүргізушісінің жұмас орнына қойылатын инженерлік-психологиялық талаптар.
Тәжірибелік сабақ № 9. Автомобиль жургізушілерін маманды іріктеуден өткізу.
Тәжірибелік сабақ №10. Күрделі шарттарда автомобильді басқарудың психофизиологиялық ерекшеліктері.
Жүргізушілердің маман таңдауды зерттеу мен оның әдістері.
Жүргізушінің жұмыс орнына қойылатын талаптарды игеру. Жүргізушінің жұмыс орнынының ыңғайлы болуына жағдау жасау. Жүргізуші еңбегінің гигиенасын сақтаудың әдістерін игеру.
Студенттердің өздік жұмысының мазмұны
№
|
СӨЖ түрі
|
Мазмұны
|
Бақылау түрлері
|
Көлем сағатпен
|
1
|
Инженерлік психология пәні,міндеттері мен әдістері.
|
Нақтылықтың психикалық бейнесінің негізгі түрлері. Автокөлік психологиясы пәні мен міндеттері
|
Баяндама
|
4
|
2
|
Жүргізуші ЖАЖ жүйесінде адам оператор ретінде.
|
Басқару жүйесінде адам звено ретінде. Автомобиль жүргізушінің сенімділігі. КЖА- дағы адамзат факторының рөлі.
|
Баяндама
|
8
|
3
|
Жүргізуші қызметінің психофизиологиялық негіздері.
|
Жүргізуші еңбегінің психофизиологиясы туралы түсінік. Жүйке жүйесінің функциясы мен құрылымы туралы түсінік.
|
Баяндама
|
10
|
4
|
Автомобиль жүргізушісінің сезінуі мен қабылдауы.
|
Сезінуі мен қабылдау туралы түсінік кеңістіктің, ауқыттың және автомобиль қозғалысы жылдамдығының қабылдаудың жеке түрлерінің мәні.
|
Баяндама
|
6
|
5
|
Жүргізушінің ары мен қозғалыс қауіпсіздігі.
|
Назар салу түсінігі мен оның сапасы. Назар салудың физикалық механизмі.
|
Баяндама
|
8
|
6
|
Жүргізуші қызметіндегі ойлау ен ес.
|
Ойлау туралы түсінік. Ойлаудың түрлері. Болжау және автомобиль жүргізуші қызметіндегі рөлі.ЕС. Естің түрлері.
|
Баяндама
|
6
|
7
|
Жүргізушінің тұлғасы және оның мамандандырылған мәтіндегі рөлі.
|
Тұлға түсінігі. Тұлға қасиеттері және жүргізуші мамандығы мен оны үйрену үшін алатын орны.
|
Баяндама
|
6
|
8
|
Автомобиль жүргізушісінің шаршауы мен жұмыс қабілеттілігі.
|
Жүргізушілердің жұмыс қабілеттілігі.Шаршау. Шаршаудың фазалары. Шаршаудың жүргізушінің жұмыс қабілеттілігі мен жағдайына тигізетін әсері.
|
Баяндама
|
6
|
9
|
Жүргізуші деңсаулығының жағдайы мен жұмыс қабілеттілігі. Алкоголь мен ЖҚҚ
|
Жүргізушінің деңсаулық жағдайының жұмыс қабілеттілігіне әсері.Дәрілерді қабылдау мен жұмыс қабілеттілігі.Алкогольдік мас болудың экспертизасы.
|
Баяндама
|
8
|
10
|
Автомобиль жүргізушісінің жұмыс орнына қойылатын инженерлік-психологиялық талаптар.
|
Жүргізуші еңбегінің жұмыс гигиенасы.
|
Баяндама
|
6
|
11
|
Автомобиль жүргізушілерінің маманын таңдау.
|
Маман таңдау.
Профессиограмма.
|
Баяндама
|
8
|
12
|
Жүргізуші еңбегін қорғау.
|
Жолдық жарақат алу мен оны ескерту. Жүргізушінің тамақтануының гигиенасы.
|
Баяндама
|
8
|
13
|
Күрделі шарттарда автомобильді басқарудың психофизиологиялық ерекшеліктері.
|
Үлкен жылдамдықта. Түнгі уақыттарда.
|
Баяндама
|
6
|
Барлығы
|
90
|
10 Курс саясаты
Оқу үрдісіне қатысу ол сабақтарға келу, бірге оқитын тәлімгерлердің оқуына көмектесу. Мен сізлерді сабақтан қалмауды өтінемін.
Дәріс сабақтарында болған үшін 1 балл, тәжірибе сабақтарында 1 балл беремін.
Семестр бойын тәлімгер тәжірибелік тапсырмалар орындайды.
Дәріс сабақтарынның дәрісте қарастырылған сұрақтарды ұсынылған әдебиеттер бойынша оларды тереңірек оқу және курстық жұмысты орындау өзіндік жұмысының құрамына кіреді.
Сабақтарда жасалған тапсырма бағаланады, оның орындалуы және қорғалуы. Мұндай жағдайда әр сабақтан 2 балл алуға болады.
Өздік жұмысы келесі жолмен бағаланады:
Әрбір тақырыбының теориясы конспект жасалуымен аяқталуы керек.
Оқытушыға көрстеліген конспект 2 балмен бағаланды.
Курстық жобаның орындалуының әрбір көрсетілуі 5 балға бағаланды.
Бірінші және екінші межелік бақылау өткен тақырыптарды сұраумен өткізіледі, билетпен, екі сұрақтан құралған, әрбір сұрағы межелік бақылауға берілген балдың 50%-мен бағаланды.
Қандайда болмасын тәртіп бұзушылық жазаланады, аудиториядан қуылуы мүмкін.
Әрбір тәртіп бұзуышлыық үшін мен келесі айып санкцияларын қолданамын:
белгісіз себептермен сабақта болмаған үшін – 0 балл;
зқаудиториядан қуылса - 0 балл;
уақытында орындалмаған тапсырма автоматты түрде төмен бағаланады.
Егер тапсырма кеш тапсырылып, бірақ себептері белгілі болса, айып санкциялары қолданылмайды.
Емтихан және межелік бақылау жұмыстарында біреуден көшіруге тыйым салынады. Бақылау жұмысын көшірген тәлімгер аудиториядан қуылып және 0 балл қойылады.
Егер белгілі себептермен сіз бақылауды болмасаңыз, оқыиушы белгілеген қосымша уақытта бақылау жұмысын орындауғы болады,м кері жағдайда 0 балл аласыз.
Бақылау шараларының календарлық графигі
050901 «Көлікті пайдалану және жүк қозғалысы мен тасымалды ұйымдастыру» мамандығында күндізгі бөлімде оқитын студенттер үшін «Автокөлік психологиясы» аудиториялық жұмыстарды және СӨЖ тапсырмаларын орындауға арналған.
1 рейтинг
|
Балдар
дың
саны
|
Апталар
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
Бақылау түріндегі ең жоғарғы балл
|
7
|
13
|
9
|
20
|
9
|
13
|
9
|
20
|
100
|
Сабақтарға қатысу, сабақтарға дайындалу, топта жұмыс істеу
|
Дәріс.
|
У
2
|
У
2
|
У
2
|
У
2
|
У
2
|
У
2
|
У
2
|
У
2
|
16
|
Тәж.
|
П1
5
|
3П1
6
|
П2
5
|
3П2
6
|
П3
5
|
3П3
6
|
П4
5
|
3П5
6
|
44
|
СӨЖ
|
|
СП1
2
|
СП1
2
|
СП2
2
|
СП2
2
|
СП2
2
|
СП3
2
|
СП4
2
|
14
|
СӨЖ істеу
|
|
К1
3
|
|
Т1
10
|
|
К2
3
|
|
Т2
10
|
26
|
2 рейтинг
|
Балдар
дың
саны
|
Апталар
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
Бақылау түріндегі ең жоғарғы балл
|
9
|
13
|
19
|
10
|
12
|
20
|
17
|
100
|
Сабақтарға қатысу, сабақтарға дайындалу, топта жұмыс істеу
|
Дәріс.
|
У
2
|
У
2
|
У
2
|
У
2
|
У
2
|
У
2
|
У
2
|
14
|
Тәж.
|
П5
5
|
3П5
6
|
П6
5
|
3П6
6
|
П7
5
|
3П7
6
|
П8
6
|
39
|
СӨЖ
|
СП4
2
|
СП5
2
|
СП5
2
|
СП6
2
|
СП6
2
|
СП7
2
|
СП8
2
|
14
|
СӨЖ істеу
|
|
К3
3
|
Т3
10
|
|
К4
3
|
Т4
10
|
Т5
7
|
33
|
Бақылау түрі: У – қатыс, МБ – межелгі бақылау, П – тәжірибелік жұмыс, СП - өздік жұмыс мұгаліммен, К – СӨЖ канспекті істеу, Т1 – тақырып бойынша ағамдық бақылау.
Кафедра отырысында қабылданды «__»_______20 __ж., хаттама № ___
КТжЛ кафедра меңгерушісі________ К.К. Ордабаев «__»________20___ж.
12 Әдебиеттер тізімі
Негізгі
1.Игнатов Н.А., Иралинова В.А., Мишурин В.М. Инженерная
психология, психофизиология труда и подготовка водителей автомобиля. М. МАДИ, 1977. – 298с.
2. Игнатов Н..А. Человек за рулём. М.Транспорт, 1976. – 136с.
3. Методические указания к лабораторным работам по курсу
«Автотранспортная психология». Усть – Каменогорск.: АКТУ, 1999. – 175с.
4. Мишурин В.М, Романов А.Н., надежность водителя и безопасность
движения. М.: Транспорт, 1990. – 170 с.
5. Мишурин В.М, Романов А.Н., Игнатов Н.А. Психофизиологеские
основы труда водителей автомобилей. Учебные пособие / М.:МАДИ, 1982. – 89 с.
6. Платонов К.К. Психофизиологический практикум. М.: Высшая школа, 1980. – 134 с.
Қосымша
7. Глущко О.В., Клюев Н.В. Труд и здоровье водителей. М..:
Транспорт, 1976. – 176 с.
8. Иванов В.П., Штейнгауз М.С. Автомобилей – дорога – человек. Минск.: Беларусь, 1978. – 184 с.
9. Пушкин В.Н., Нерсесян Л.С. Психология водителей. М.: Знание, 1969.- 203 с.
Достарыңызбен бөлісу: |