1. Философияның анықтамалары мен түрлері және бағыттарының санқырлылығы

Негізгі шығармалары: «Саяси-құдайлық трактат», «Этика», «Ақылды жетілдіру туралы трактат», «Саяси трактат»және т.б.

Негізгі шығармалары: «Метафизика туралы ойлар», «Табиғаттың жаңа жүйесі», «Адам ақыл ойының жаңа тәжірибелері», «Теодицея», «Монадология».

2.Көркемдік рефлексия дүниеге көзқарастың түрі ретінде

3.Философия білім мен рухани қызметтің ерекше түрі.

Философия және дүниеге көзқарас. Философия өз алдына дүниеге көзқарас ілімі ретінде танылды. «Дүниеге көзқарас» ұғымы «философия» ұғымымен астарлас.Ол өзіне басқа да дүниеге көзқарастартың түрлерін мифологиялық, көркемдік, діни және т.б. қарастырады. Толықтай түйіндегенде, дүниеге көзқарас- дүниені түсіндірудің, оны бағалаудың принциптері мен әрекеттері. Дүниеге көзқарасқа: адамның дүниеге деген бағасы мен түсінігі, философиялық, жалпы ғылымдық, әлеуметтік - саяси, құқықтық, эстетикалық құндылықтық бағдары, болжауы, сенімі жатады.

Дүниетаным, дүниеге көзқарас дегенеміз айнала қоршаған орта. Бүкіл әлем, тұтас дүние туралы , ондағы адамның орны, терминшіліктің мән - мағынасы туралы көзқарастың пікірлер мен түсініктердің жүйеленген жиынтығы.
Дүниеге көзқарас адам қоғамының пайда болуымен қатар болған қоғамдық тарихи құбылыс. Оның шығуының қайнар көзі- өмірдің өзі – адамның тіршілік болмысы. Расында дүниенің пайда болуы, оның эволюциялық тұрғыдан жетілу ерекшеліктері, адамның дүниедегі орны, болмыстың мән – жайы, адамзат өніп – өсуінің сипаты мен бағдары сияқты мәселелер қай дәуірде де адамдарды толғандырып, көкейлерінен кетпей ізденіске салды. Сөйтіп , әлем құбылыстарын түсініп талпынған әрекеттер дами берді.

Дүниеге көзқарастың негізгі ұғымдары «дүние және адам Олар ажырамас бірлікте яғни адамнан бөлінетін дүние және табиғат, сондай – ақ сыртқы дүниемен салыстырылмаған адамның іс -әрекеті, ішкі рухани өмірі, әрқайсысы өз бетінше дүниетанымды құрай алмайды. Дүниеге қатынасы арқылы адам өзінің тағдыры мен өмірлік ұстанымдары сүйіспеншілігі мен сенімі туралы белгілі бір көзқарастар аумағын кеңейтеді. Адам мен дүние арақатынастары бір – бірімен жаңа байланыста қаралған сайын, сыртқы материалдық әлем және рухани дүние туралы түсініктер тиянақталады. Осыдан келіп дүниеге көзқараста, біріншіден, әлем табиғат және қоғам туралы олардың бірлігі туралы екіншіден адам және оның дүниедегі орны туралы , үшіншіден, болмыс пен болашақтың ьмән – жайы туралы көңілге қонымды түсініктер қалыптаса бастайды.

Дүниетанымның, дүниеге көзқарастың тұтастығын құрастыратын негіз – білім ертедегі ойшылдар те білім ғана надандықтар жиятынын, қала берсе, халық пен халықты теңестіретін күш екеніне кәміл сенді «Ештеңе білмейтін және бірдеңе білмейтінше деп талпынбайтын адам өтенашар адам деп ертедегі грек философы Платон бекер айтпаған.

Дүниеге көзқарас адам қызметіне, оның белсенділігі мен әлеуметтік бағдарына шешуші ықпал тигізеді. Дүниедегі көзқарастың кең тараған түрі - ғылыми емес, қарапайым көзқарастар.Олар күнделікті қызмет – әрекет барысында қалыптасады, өмірдің қалған салаларына назар аударылмайды, жеке фактілерден нәр алып, олардың спалық ерекшеліктерін ескере бермейді. Дәйекті білімнен гөрі, жалпылама, сыдыртпа «білімпаздық» көп. Сөйтіп, қарапайым дүниетанымда мифиологиялық, діни және ғылыми көзқарастар, матералистік және идеалистік ағымдар араласып, шатысып жатады.

Негізгі әдебиеттер тізімі:

1. Назарбаев Н.А. Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру. http://www.akorda.kz.

2. Назарбаев Н.А. Мәңгілік Ел. Годы, равные векам. Эпоха, равная столетиям. – Астана: Деловой мир Астана, 2014. – 368 с.

3. Нұрышева Г.Ж. Философия. – Алматы: Інжу-маржан, 2013.

4. Петрова В.Ф., Хасанов М.Ш. Философия. – Алматы: Эверо, 2014.

5. Ғарифолла Есім Фәлсафа тарихы, – Алматы, 2000.

6. Ғарифолла Есім Қазақ философиясының тарихы, – Алматы, 2006

7. Ғарифолла Есім Адам-зат, – Астана, 2008.

8. Бертран Р. История западной философии. – М.: Издатель Litres, 2018. – 1195 с.

9. Джонстон Д.Философияныңқысқашатарихы. СократтанДерридағадейін / Ғылыми ред. Нурышева Г.Ж. – Астана, 2018.– 216 б.

10. Хесс Р. Философияның таңдаулы 25 кітабы. /Ғылыми ред. Раев Д.С. – Астана, 2018.–360 б.

11. Кенни Э.Батысфилософиясыныңжаңатарихы. 1-том: Антика философиясы / Науч. редактор Молдабеков Ж. Ж. – Астана, 2018. – 408 б.

12. Кенни Э.Батысфилософиясыныңжаңатарихы. 2-том: Орта ғасырфилософиясы / Науч. редактор Оспанов С. – Астана, 2018. – 400 б.

13. Карен Армстронг Иудаизм, христиандық пен исламдағы 4000 жылдық ізденіс: Құдайтану баяны/ Научн.редактор Кенжетай Д. – Астана, 2018. – 496 б.

14. Johnston D. A Brief History of Philosophy: From Socrates to Derrida. –A&C Black, 2006. – 211 p.

15. Kenny A. New History of Western Philosophy. Volume 1-4. –Oxford University Press, 2006 - 2010.

16. Humphreys P. The Oxford Handbook of Philosophy of Science. –Oxford University Press, 2016.

17. Estlund D. The Oxford Handbook of Political Philosophy. –Oxford University Press, 2017.

18. Cappelen H., Gendler T., Hawthorne J. The Oxford Handbook of Philosophical Methodology. –Oxford University Press, 2016.

19. Karen Armstrong A History of God: The 4000-year quest of judaism, christianity and islam. - Gramercy Books, 2014.- 496 p.