Xii – XV ғасырдың бірінші жартысындағы Қазақстан

• Алтын орданың құрылуы.
• Алтын орданың күшеюі.
• Алтын орда хандары.
• Алтын орданың әлсіреуі.

III. Қорытынды.
IV. Пайдаланылған деректер көзі.

• Жошы Шыңғыс ханның тұңғыш ұлы. Өмірінде 60-тан аса ірі шайқасқа қатысып.
• Әлемнің 200-ге жуық қала, қамалдарын бағындырған әйгілі қолбасшы, әрі батыр.
• Ол алғаш 1207 жылы Орман жұртын қан төгіссіз бағындырды.
• 1211-1216 жылдары Алтын еліне қарсы, 1219-1224 жылдары Хорезм жорығына қатысып Сыр бойындағы 26 ірі қала, қамалдарды басып алды.
• 1223-1224 жылдары Самарқан, Үргеніш үшін болған ірі шайқастарға қатысты. Соғыстан кейін әкесінің ұсынысымен Қыпшақ даласын үлесіне алып, осында өз ұлысын құрды.
• Бұл тарихта «Жошы ұлысы» немесе «Қыпшақ хандығы» деп аталады.

Анасы қоңыраттардың тайпабасы Дей шешеннің қызы Бөрте. Оны әрбір қазақ біледі. Ал әкесіне келсек, Бөрте меркіттерге қолды болады. Меркіт Ике Шілегер палуанның әмеңгерлігінде бір жылға жуық уақыт болып, құтқарылып қайтып келе жатқан жолында Жошыны туған. Жошының «меркіттігі» талай рет оның бетіне басылды. Моңғолдың ресми тарихында Жошы ұрпағынан ұлы қаған шықпағандығының себебін оның жаттан туылғандығымен байланыстырады. Кейін Шыңғыс хан әйелін Керей хандығының билеушісі Тұғырыл ханның көмегімен тұтқыннан босатып алады.

Жошы ханның мазараты

Жошы қазақ топырағында жерленгендігінде сөз жоқ. Мазарға келсек, ол Жошы ханға арналып тұрғызылғанына біз күмән келтірмейміз. Бірақ онда Жошы ханның сүйегі жоқ. Біріншіден, Қағанның өзі және ұрпақтары о дүниеде де жауының көзіне түсіп қалмас үшін барлығы мұқият жасырын болсын деген Шыңғыс ханның өз өсиеті бар. Жоры өлгенде қаған тірі болатын. Әкесінің көзі тірісінде Жошы ханға мазар тұрғызылуы мүмкін емес. Тіптен атасынан 19-20 жыл кейін дүние салған кіші держава билеушісі Баты ханның өзі қайда жерленгені қазірге дейін белгісіз. Екіншіден, Мазардан 1946 жылы Марғұландар тапқан сүйек 70-72 жас шамасындағы ер адамға тән. Ал Жошы 46 жасында о дүниелік болған адам. Үшіншіден, Мазардың жер асты және жер үсті архитектуралық конструкциясы, қолданған құрылыс материалы ХҮ-ХҮІ ғасырларға жатады. Жошының мазары Жезқазған қаласынан 45 км жердегі Кеңгір өзенінің сол жағалауында орналасқан. Жошының өлімі жөнінде қазақ халқында "Ақсақ құлан, Жошы хан" атты тарихи күй бар.