Вайенштефан-Триздорф Қолданбалы ғылымдар университеті
Ұзақ мерзімді өндірістік құралдарға шығындары
21
Мысалы:
Толық жетекті тракторлар үшін өндірістік қоры (яғни өнімділігі бойынша
пайдалану мерзімі) 10 000 маш-сағ құрайды (макс 12 жыл). Жаңа трактор
сатып алынып, оны толық қуаттылықпен (қорымен) 10 000 маш.-сағ.
пайдаланылды делік. Онда жөндеу жұмыстарына деген жалпы шығындары
50
000 еуроны немесе орташа 5 еуро-маш.-сағ. құрайды.
Егер трактор аз пайдаланатын болса, онда жөндеу жұмыстарына жалпы
және орташа шығындары төмендейді. Толық жүктеме кезінде (5 еуро
мысалында) жөндеу жұмыстарына деген шығындары негізінде түзету
факторы арқылы пайдаланудың аз көлемінде жөндеу шығындары есептелетін
болады.
Егер трактор 80%-ға пайдаланса (яғни, барлығы тек 8 000 маш.-сағ қоры,
онда 8 000/12 жыл = 667 жылына сағат), түзету факторы 0,90–ды құрайды.
(4.1
шолу). Сонымен, жөндеуге орташа шығындары мынаны құрайды:
0,90 ×
5,00 € /
маш.-сағ. = 4,50 € /маш.-сағ
Егер трактор жаңа болмаса, онда оның өндірістік қорының 30%
пайдаланды (яғни 3 000 маш.-сағ), онда қалған пайдалану мерзіміне түзету
факторы мынаны құрайды:
-
егер трактор 10 000 маш.-сағ жеті үшін тағы 7 000 маш,-сағ. пайдаланатын болса:
1,19 ×
5,00
€/маш.-сағ. =
5,95 €
/маш.-сағ.
-
егер трактор 8 000 маш.-сағ жеті үшін тағы 5 000 маш,-сағ. пайдаланатын болса:
1,10
×
5,00
€/маш.-сағ. =
5,50 € /
сағ.
Келесі шолу үлкен тозығы деңгейімен машиналар үшін мысалында
графика түрінде жөндеу жұмыстарына деген шығындарын – түзету
факторын көрсетеді
5-
шолу:
Статистикалық қисық үлкен емес тозық деңгейімен
машиналар үшін жөндеу шығындары – түзету факторы
Графикта жөндеу шығындары мен машина жасы және жүктемесінің
желілік емес байланысы нақты көрінеді.
1,60
Жасы %
n:
1,40
1,20
1,00
0,80
0 60
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
новая
0,40
0,20
0,00
Машинаны пайдалану мерзімінің соңы % n
Тү
зе
ту
ф
ак
то
ры
1
0%
2
0%
3
0%
4
0%
5
0%
6
0%
7
0%
8
0%
9
0%
1
00
%
Вайенштефан-Триздорф Қолданбалы ғылымдар университеті
Ұзақ мерзімді өндірістік құралдарға шығындары
22
Жаңа машиналар үшін байланысы мына функцияларға сәйкес келеді:
-
Үлкен емес тозығымен машиналар: түзету факторы = жүктеме %-да 0,5
-
Үлкен тозығымен машиналар: түзету факторы = жүктеме %-да0,35
Мысалы: 67% жүктеме кезінде жаңа соқа үшін түзету факторы:
Түзету факторы = жүктеме %-да
0,35
= 67%
0,35
=
0,67
0,35
= 0,869
2.3.3. Техниканың техникалық қызмет көрсету бойынша шығындары
Техникалық қызмет көрсету машинаның құнын сақтауға себеп болады.
Бірінші кезекте, ол жұмыс уақытының шығынымен байланысты.
Материалдық шығындар (мысалы, жағар-жанармай құралдары) маңызды
емес және өндірістік материалдарға шығындарына жатады. Техникалық
қызмет көрсету жұмыстың аз уақытында (қысқы уақытта) өткізілетін
болғандықтан, пайдаланатын жұмыс күшіне деген баламалық шығындар
минималды. Техникалық қызмет көрсету бойынша шығындарыәдетте,
өндірісті механикаландыру бойынша шығындарына жатпайды, ол жалпы
шаруашылық шығындар шеңберінде есепке алынады және сонымен
кәсіпорынның тұрақты шығыны болып табылады.
2
.3.4. Өндірістікке арналған материалдар (ЖЖМ) және қосалқы
материалдары
Бұл мақала мынадай бағыттарды қамтиды:
-
электр моторларының және ішкі жану қозғалтқыштарымен тұтынатын
қуатына шығындарын;
-
техника тозығын азайту үшін жағар материалдарына шығындарын;
-
қосалқы материалдарына шығындар (басқа да материалдар, мысалы,
шпагат, пленка және т.б.)
Жанар-жағар материалдарына шығындар мөлшері қажетті көлемге және
бағаға байланысты.
Мысалы, 20 л дизелі маш.-сағатына × 1,13 €/л = 22,6 € /маш.-сағ.
Жанармайға бағаны белгілеу кезінде мынаны ескерген жөн:
-
жанармайдың арзандауын: Германияда фермерлер жанармай
шығындарының бөлігін мемлекеттен артқа
алады (2014 жылы: 0,2148 евро л). Бұл
арзандау мынадай бағамен есептеледі
(
бағасы 1,35 евро/литр - 0,2148 евро/литр =
1,132 евро/литр).
Жанармай шығының нормасы KTBL-ден алынады. Олар мотордың
орташа жүктемесі кезінде жарамды. Мотор жүктемесінің аз немесе
артық жұмысы кезінде бұл мәндер на 30 % азаюы (мысалы, валк
құрылған кезде) немесе 50 % артуы мүмкін (мысалы, жырту кезінде).
