З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

жүктеу 44,75 Mb. Pdf просмотр бет 367/481 Дата 04.01.2022 өлшемі 44,75 Mb. #36216

Навигация по данной странице:

• 1905 жылдыѓ маусымында Ћарћаралы ћаласына жа- ћын жердегi Ћоянды (Ботов) жќрмеѓкесiнде ћазаћ халћыныѓ атынан император II Николайѕа

2. Ћарћаралы петициясы.  Отаршыл кiмет билiгiнiѓ атына жол- данѕан iрi клемдi ќрi мазмџнды петициялардыѓ бiрi  Ћарћаралы  пе- тициясы  болды.  1905  жылдыѓ маусымында Ћарћаралы ћаласына жа- ћын жердегi Ћоянды (Ботов) жќрмеѓкесiнде ћазаћ халћыныѓ атынан император  II Николайѕа  арналѕан петиция џйымдастырылды. Оѕан Семей облысына ћарасты Ћарћаралы уезiнен халыћ арасында кеѓi- нен танымал беделдi 42 ћазаћ ћол ћойды. Кейiнiрек оѕан Семей жќне Аћмола облыстарыныѓ басћа да уездерiндегi ћазаћтар ћосылды. Пе- тиция Ћарћаралы ћаласынан жiберiлген едi. Ол жерден  1905  жылѕы 22 шiлде кљнi жергiлiктi пошта-телеграф арћылы патшаныѓ з атына жолданды. Петицияны жазуѕа белгiлi саяси ћайраткерлер  Ќ. Б- кейханов, А. Байтџрсынов,  Ж. Аћбаев, Т. Нџрекенов   т.б. белсене атсалысты. Ћарћаралы петициясында лкенi ќкiмшiлiк басћару жљйесiн ћай- та ћарау, азаматтыћ жќне сот iсiн ћазаћ тiлiнде жљргiзудi заѓды тљрде бекiту, отаршыл аппарат шенеунiктерiн ћысћарту, жоѕары билiк органдары мен Мемлекеттiк Думаѕа ћазаћ депутаттарын сайлауѕа ћатыстыру талаптары ћойылды. Ћарћаралы петициясында жергiлiктi халыћтыѓ ћџћыѕы мен ар- абыройын аяћ асты етуге жол бермеу, патша ќкiмдерiнiѓ жљген- сiздiгiне тыйым салу, халыћтыѓ ана тiлiнде бiлiм алуын џйымдас- тыру, ћоныстандыру саясатын тоћтату, тартып алынѕан жерлердi ћазаћтарѕа ћайтару сияћты талаптар да ћойылды. Мемлекеттiк шенеунiктер жоѕары билiк орындарына талап-тi- лектер айтып, петиция жолдаушыларды барынша жек крдi. Мџны Семей облысы ќскери губернаторыныѓ Дала генерал-губернаторы- ныѓ атына 1905 жылѕы 19 маусымда жазѕан хатынан круге болады: «Ћырѕыздардыѓ петиция жолдап, талап ћоюларына жол беруге болмайды». Ћарћаралы петициясыныѓ мќтiнi Ресей патшасыныѓ атына ѕана жолданып ћойѕан жоћ. Петицияныѓ кшiрмелерi «Сын Отечества» жќне «Русские ведомости» сияћты орталыћ газеттерде жариялануы љшiн олардыѓ редакцияларына да жiберiлдi. Петицияныѓ бiр нџсћасын  Темiрѕали Нџрекенов  орыс тiлiне ауда- рып, Iшкi iстер министрiнiѓ атына жiбердi. Петицияныѓ бџл нџсћа- сы барынша  толыћ едi. Ол 47 тармаћтан тџратын. Петицияныѓ маз- мџны ћазаћ ћоѕамыныѓ ХХ ѕасырдыѓ бас кезiндегi мiрлiк маѓызы бар кљрделi проблемаларын толыћ ћамтыды. 267 жүктеу 44,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз