З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

жүктеу 44,75 Mb.

Pdf просмотр

бет	20/481
Дата	04.01.2022
өлшемі	44,75 Mb.
	#36216

1 ... 16 17 18 19 20 21 22 23 ... 481

a7e3c8ceae024defa23fe189d0091236

(1723–1727 жылдар)
ћазаћ тарихында
«Аћтабан шџбы-
рынды, Алћакл сџлама»
деген атпен аталады. Оныѓ ћазаћ халћына
тигiзген зардабы – ћайѕы-ћасiретi, аштыѕы мен ћайыршылыћ халге
душар етуi те-мте ауыр болды. Мыѓ-мыѓдаѕан адам ћырылды
немесе тџтћын ретiнде айдалып кеттi. Жљздеген, мыѓдаѕан ауыл ћатты
кљйзелiске џшырады. Мал-мљлiк талан-таражѕа тљстi, сауда байла-
нысы љзiлдi, бiр кезде гљлденiп тџрѕан ћалалар жау ћолында ћалып,
аяусыз ћиратылды.
Ћазаћтар ћырѕыннан аман ћалу љшiн елдiѓ батыс аймаћтарына
ћарай жылжып, Жайыћ бойына дейiн жеттi. Ћазаћтардыѓ жап-
пай ћоныс аударуы Ресей империясын жќне оныѓ ћол астында-
ѕыларды – башћџрттар мен ћалмаћтарды едќуiр мазасыздандыр-
ды. Патша љкiметi зiне бодан болѕан халыћтарды ћорѕау љшiн
бiрћатар кешендi шаралар ћабылдады: шекара кљзетi кљшейтiлдi,
Орал аймаѕында жаѓадан ќскери бекiнiстер салу шаралары ћолѕа
алынды.
Ћазаћтардыѓ едќуiр блiгi Орта Азия мемлекетiнiѓ аумаѕына ћа-
рай ойысты. Мќселен, Сырдария зенiнен тiп кеткен Орта жљз рула-
рыныѓ кпшiлiгi Самарћан ћаласыныѓ тѓiрегiне, ал Кiшi жљз ћа-
заћтарыныѓ едќуiр блiгi Хиуа мен Бџхар хандыћтарына кшiп кеттi.

16
Ћазаћтар басынан кешiрген сол бiр орасан ауыр ћайѕы-ћасiреттiѓ
символы «Елiм-ай» атты зарлы жыр болды. Оныѓ мќтiнi мен ќуенiн
аћын ќрi жауынгер
Ћожаберген жырау
шыѕарѕан деп те айтылады:
Ћаратаудыѓ басынан кш келедi,
Кшкен сайын бiр тайлаћ бос келедi,
Ел-жџртынан айырылѕан жаман екен,
Екi кзден млтiлдеп жас келедi.
Мына заман ћай заман, баѕы заман,
Баяѕыдай болар ма таѕы заман!
Ћарындас пен ћара орман ћалѕаннан соѓ,
Кздiѓ жасын кл ћылып аѕызамын.
Жоѓѕар шабуылыныѓ рт-жалыны збектердi де, ћырѕыздарды
да, ћараћалпаћтарды да шарпыѕанымен еѓ ауыр соћћы ћазаћтарѕа
берiлдi.

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 16 17 18 19 20 21 22 23 ... 481