З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

жүктеу 44,75 Mb.

Pdf просмотр

бет	16/481
Дата	04.01.2022
өлшемі	44,75 Mb.
	#36216

1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 ... 481

a7e3c8ceae024defa23fe189d0091236

1. Жоѓѕар мемлекетiнiѓ ныѕаюы. 1635 жылы Батыр ћонтайшы бастаѕан Жоѓѕар хандыѕы ћџрылды. Ол Ћазаћстанныѓ оѓтљстiк- шыѕыс жаѕында едi .

§2. ЖОЃЅАР ШАПЋЫНШЫЛЫЅЫ
Ћазаћтар жоѓѕарлармен џзаћ уаћыт бойы кескiлескен ћанды
ш а й ћ а с т а р ж љ р г i з i п к е л д i . А л а й д а с о н ы ѓ i ш i н д е г i е ѓ а у ы р ы
«Аћтабан шџбырынды, Алћакл сџлама» атанѕан апатты баћыт-
сыздыћ жылдары болды.
1. Жоѓѕар мемлекетiнiѓ ныѕаюы. 1635
жылы Батыр ћонтайшы
бастаѕан Жоѓѕар хандыѕы ћџрылды. Ол Ћазаћстанныѓ оѓтљстiк-
шыѕыс жаѕында едi
.
1640 жылы жоѓѕарлар «Далалыћ жарѕы» деген
атпен ќскери жќне азаматтыћ заѓдар жинаѕын шыѕарды. Жоѓѕар-
лардыѓ бiрлiгi ныѕайды, ќскери кљш-ћуаты арта тљстi. Ќскердегi
тќртiп ныѕайтылды. Майдан алаѓын тастап кеткендерге мал-мљлiктiк
айып салынды. Жауды дер кезiнде хабарламаѕандар жќне сатћын-
дыћ љшiн ћатаѓ жазаланып, лiм жазасына кесiлдi. Соѕыс жаѕдайы
кезiнде жоѓѕарлардыѓ ќрбiр рулыћ блiмшесi те ћысћа мерзiмнiѓ
iшiнде жауынгерлiк бiрлiк тобына айналып шыѕа келдi. Жоѓѕар хан-
дыѕы жауынгерлерiнiѓ жалпы саны 100 мыѓѕа дейiн жететiн ћуатты
атты ќскер шыѕара алатын едi. Жоѓѕарлар ќскерiнiѓ ћатарында ат-

13
ћыштар ћџрамы да болды. ХVIII ѕасырдаѕы немiс ѕалымы И. Геор-
ги «олар мылтыћтарын аттан тљсiп ататын» деп жазды.
Жоѓѕар ќскерi з ћатарын жылдам толыћтырып отырды. Олар-
дыѓ заѓы бойынша жыл сайын 40 отбасы кем дегенде 4 бойдаћ жiгiттi
љйлендiруге тиiстi болды. Ћалыѓдыћћа тленетiн ћалыѓмалды
љйленушi жiгiттер љшiн здерi тледi. Ќскер ћатарына ћџлдар да ша-
ћырылды. Ћџлдар жоѓѕар ћоѕамында жоѕары баѕаланды. Мќселен,
ћџлды лтiргендерге 45 бас мал айып салынды.
Жоѓѕария зiмен кршi мемлекеттердiѓ жерiн тартып алуды
кксеген, барынша ќскерилендiрiлген мемлекетке айналды.
Жоѓѕарларда ќскери iс-ћимылдар жасаудыѓ ерекше тактикасы
ћалыптасћан болатын. Олар ашыћ кеѓ далада соѕысуѕа машыћтанѕан
едi. Оћ-дќрiнi селитра мен кљкiрттен здерi ћолдан жасап алатын.
Олардыѓ ћолынан ћылыш, сауыт, дулыѕа жќне басћа ћару-жараћ
тљрлерiн жасау да келетiн. ХVII ѕасырдыѓ аяћ жаѕына ћарай жоѓѕар-
ларда бiлтелi мылтыћ пайда болды. Жоѓѕарлар тiптi зеѓбiрек жасауды
да љйренiп алды. Зеѓбiрек ћџюды оларѕа тџтћын болып ћолѕа тљскен
швед

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 ... 481