З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

12
Ћазыбек би Келдiбекџлы
 (1667–1764) – мемлекет ћайраткерi, Орта жљздiѓ
тбе биi.
Левшин Алексей Ираклиевич
 (1797–1879) – белгiлi орыс ѕалымы, тарихшы,
географ ќрi этнограф. Ол ћазаћтар туралы жазылѕан «Ћырѕыз-ћазаћ немесе ћырѕыз-
ћайсаћ ордалары мен далаларыныѓ сипаттамасы» деген iргелi еѓбектiѓ (Санкт-Петер-
бург, 1832) авторы.
«Тек аѓыздардыѓ айтуы бойынша, ћырѕыз-ћазаћтардыѓ арасында
Тявка (Тќуке) ћалпына келтiрген тыныш та бейбiт мiр џзаћћа созылма-
ды. Кп џзамай-аћ олардыѓ арасындаѕы алтыбаћан алауыздыћ ћайтадан
басталды да, кршi халыћтар бџл жаѕдайды з маћсаттарына пайдалана
ћойды. Батыстан Едiл ћалмаћтары, солтљстiктен – башћџрттар мен Сiбiр
казактары шабуылѕа шыћты. Мџныѓ бќрiнен де те-мте ћауiптiсi шыѕыс-
таѕы жоѓѕарлар болды. Бџларды ол кезде те кљштi ћонтайшы Галдан-
Церен (Черен) басћарды. Ол зiнiѓ кшпелi кршiлерiнiѓ бќрiне де
тiтiренткен љрей туѕызып ћана ћойѕан жоћ, сонымен ћатар тiптi Ресей
мен Ћытайды да ойландырды. Едiл ћалмаћтары, башћџрттар, Сiбiр казак-
тары бџдан бџрынѕы кездегiден болса да оларѕа (ћазаћтарѕа. – авт.) кбiрек
шабуыл жасайтын болды».
Левшин А.И
. Ћырѕыз-ћазаћ немесе ћырѕыз-ћайсаћ ордалары мен да-
лаларыныѓ сипаттамасы. Алматы, 1996, 165–167-беттер.
1. 
Ћазаћстан аумаѕына кiмдер шапћыншылыћ жасап тџрды? 
2.
 Олар-
дыѓ шапћыншылыѕыныѓ кљшеюiне ћандай жаѕдай ќсер еттi?
 3.
 Ћазаћ
мемлекетi љшiн неѕџрлым кљштi ћауiп-ћатер тндiрген ћай кшпелi мемле-
кет едi?

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: