З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

жүктеу 44,75 Mb.

Pdf просмотр

бет	282/481
Дата	04.01.2022
өлшемі	44,75 Mb.
	#36216

1 ... 278 279 280 281 282 283 284 285 ... 481

a7e3c8ceae024defa23fe189d0091236

жер кHрiп ћайтушыларды
(ходоктарды) жiбердi. Олар
здерiне ћолайлы деген жерлердi таѓдап, ћазаћтардан жалѕа алды,
жыртып, тџћым септi. Жердiѓ ћџнарлы екенiне кздерiн жеткiзген
олар, џзаћ мерзiмдi жалѕа алу жнiнде келiсiмшарттар жасасты, з-
дерiнiѓ жерлестерiн неѕџрлым тезiрек жетуге шаћырып, жанталаса
ќрекет еттi. Орыстардыѓ елдi мекендерi пайда бола бастады. Кейiн
ол жерлер зiнiѓ бџрынѕы иелерiнен тартып алынып, ћоныс аударып
келген орыс шаруаларыныѓ иелiгiне заѓдастырылып берiлдi. Мџн-
дай жаѕдайда облыстыћ отаршылдыћ билiк ќрћашан орыс шаруала-
рыныѓ жаѕында болды.
Шаруаларды iшкi Ресейден Ћазаћстанѕа ћоныс аударту жнiнде
алѕаш рет бастама ктерушiлердiѓ бiрi Жетiсудыѓ ќскери губерна-
торы
Г.А. Колпаковский едi.

1868
жылы оныѓ тiкелей басшылыѕымен
«Жетiсуѕа шаруалардыѓ ћоныс аударуы туралы уаћытша Ережелер»
жасалды. Онда ћоныс аударушы шаруаларѕа бiрћатар жеѓiлдiктер
мен артыћшылыћтар беру кзделдi. Шаруалардыѓ ќрбiр ер азаматы-
на 30 десятинадан жер телiмi блiндi. Олар барлыћ алым-салыћ тљр-
лерiн тлеу мен мiндеттi борыштарды атћарудан он бес жыл бойы
босатылатын болды. Ћоныс аударушы шаруаларѕа пайыздыћ сiмсiз
ћарыз берiлдi. 80-жылдардыѓ ортасына ћарай Жетiсуда жер тап-
шылыѕы сезiле бастады. Сондыћтан жер телiмдерiнiѓ млшерiн 10
В.С. Иванов
. Ћоныс
аударушылар
(Ходоктар). 1870 ж.

208
десятинаѕа кемiтуге, ќр тљрлi жеѓiлдiктер беру мерзiмiн 5 жылѕа
дейiн ћысћартуѕа тура келдi.
1889
жылы «Село тџрѕындары мен мещандардыѓ ћазыналыћ жер-
лерге з еркiмен ћоныс аударуы туралы Ереже» бекiтiлдi. Онда олар-
дыѓ ћоныс аударуына Iшкi iстер министрлiгi мен Мемлекеттiк мљлiк
министрлiгiнiѓ рџћсаты мiндеттi тљрде ћажет болды. Ондай рџћсат
патша љкiметiне «сенiмдi» жќне «елге еѓбегi сiѓген» ћџрметтi адам-
дарѕа ѕана берiлетiнi алдын ала арнайы крсетiлдi. Бiраћ ћатардаѕы
шаруалар бџл ережеге ћараѕан жоћ. Олар з ерiктерiмен жаппай
ћоныс аударуын тоћтатпады.
Шаруалардыѓ Ћазаћ даласына ћоныс аударуы
1891
жылдыѓ кк-
темiнен бастап ресми тљрде тоћтатылды. Бiраћ ћоныс аударушылар-
дыѓ тасћынын тоћтату те ћиын болды. Оныѓ љстiне, Ресейде ћџрѕаћ-
шылыћ салдарынан астыћ шыћпай ћалды. Елде ашаршылыћ бас-
талды. Сйтiп шаруалардыѓ Ћазаћстан аумаѕына з ерiктерiмен ћо-
ныс аударуы одан ќрi кљшейе тљстi.

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 278 279 280 281 282 283 284 285 ... 481