З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

жүктеу 44,75 Mb.

Pdf просмотр

бет	227/481
Дата	04.01.2022
өлшемі	44,75 Mb.
	#36216

1 ... 223 224 225 226 227 228 229 230 ... 481

a7e3c8ceae024defa23fe189d0091236

3. Ћазаћтардыѓ денсаулыѕы.
ХVIII ѕасырдаѕы белгiлi орыс
зерттеушiсi И.Г. Андреевтiѓ сзiмен айтћанда,
«олардыѓ (ћазаћтар-
дыѓ. –
авт
.) арасында кптеген адамдар 100 жасћа дейiн, тiптi одан
да кп жасаѕан».
Ћазаћтардыѓ мыћты денсаулыѕы мен џзаћ жасауы
бiрћатар маѓызды факторларѕа байланысты.
Бiрiншiден,
дала тџрѕын-
дары мiрiнiѓ кп уаћытын таза ауада ткiзедi. Ћоныстарын жиi-
жиi ауыстырып отырады. Сондыћтан да олар кпе ауруы (туберку-
лез) дегендi атымен бiлмеген.
Екiншiден,
ћазаћтар, экологиялыћ таза
таѕам тљрлерiн iшiп-жеген. Олардыѓ сљйiктi сусыны ћымыз болды.
Ал ћымыздыѓ адам денсаулыѕына пайдасы орасан зор едi. Ћымыз-
дыѓ емдiк ћасиетiн орыс шенеунiктерi де жаћсы бiлдi. Мќселен,
ХIХ ѕасырдыѓ орта кезiнде Томск губерниясыныѓ губернаторы
Ћазаћша кљрес.

166
Супрунюк ќр жаз сайын Ћџлынды даласында болып, ћымызбен
емделген.
Љшiншiден,
дала тџрѕындарыныѓ мiрi ат љстiнде ттi.
Немiс зерттеушiсi А. Гейнс ћазаћтардыѓ баланы жас кезiнен атћа
отырѕызатыны туралы жазды. Салт ат мiнiп жљру адамныѓ денсау-
лыѕын ныѕайтуѕа те-мте пайдалы.
Тртiншiден,
ћазаћтар араћ-ша-
рап iшiмдiктерiнен аулаћ болды, темекi де тартпады.
Бесiншiден,
маман дќрiгерлер болмаса да ћазаћтар бiлiктi халыћ емшiлерiнiѓ
ем-домын пайдаланды. Емшiлiк нер оларда џрпаћтан џрпаћћа
берiлiп отырды. Немiстiѓ зерттеушi ѕалымы
Ф. фон Шварц
ћазаћ-
тардыѓ денсаулыѕыныѓ мыћтылыѕы жнiнде былай деп жазды
: «Ћыр-
ѕыздар (ћазаћтар. –
авт
.) Орталыћ Азиядаѕы барлыћ халыћтардыѓ ара-
сында денсаулыѕы те кљштi халыћ. «Ћырѕыздай ћайратты» деген сз
тегiннен-тегiн айтыла салмаѕан».

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 223 224 225 226 227 228 229 230 ... 481