Xxi ғасыр ақпараттандырылған кезең болғандықтан

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

type

Image1: TImage;

BitBtn1: TBitBtn;

BitBtn2: TBitBtn;

BitBtn3: TBitBtn;

BitBtn4: TBitBtn;

Image2: TImage;

BitBtn5: TBitBtn;

ShockwaveFlash1: TShockwaveFlash;

Open1: TOpenDialog;

procedure BitBtn1Click(Sender: TObject);

procedure BitBtn2Click(Sender: TObject);

procedure BitBtn4Click(Sender: TObject);

procedure FormCreate(Sender: TObject);

procedure BitBtn3Click(Sender: TObject);

procedure BitBtn5Click(Sender: TObject);

private

{ Private declarations }

{ Public declarations }

end;

var

implementation

uses Unit2, Unit9, Unit10, Unit1, Unit11;

{$R *.dfm}

procedure Tbaza.BitBtn1Click(Sender: TObject);

begin

end;

begin

end;

begin

end;

var w,h:integer;

begin

w:=Screen.WorkAreaWidth;

top:=0;left:=0;width:=w;Height:=h;

Image2.Left:=round(w)-round(Image2.Width/3);

ShockwaveFlash1.Left:=round(w)-round(ShockwaveFlash1.Width*1.382);

ShockwaveFlash1.Height:=(h)+(ShockwaveFlash1.Height*5);

Bitbtn1.Top:=round(h/2)-290; Bitbtn1.Left:=round(w/1)-round(Bitbtn1.Width/1);

Bitbtn2.Top:=round(h/2)-200; Bitbtn2.Left:=round(w)-round(Bitbtn2.Width/1);

Bitbtn3.Top:=round(h/2)-110; Bitbtn3.Left:=round(w)-round(Bitbtn3.Width/1);

Bitbtn5.Top:=round(h/2)-20; Bitbtn5.Left:=round(w)-round(Bitbtn4.Width/1);

Bitbtn4.Top:=round(h/2)+90; Bitbtn4.Left:=round(w)-round(Bitbtn4.Width/1);

ShockwaveFlash1.Height:=650;

ShockwaveFlash1.Top:=-1;

ShockwaveFlash1.Play;

{okutype.Items.LoadFromFile(cdir+'\data\okutype.txt');

okutype_f.Items.LoadFromFile(cdir+'\data\okutype.txt');

jynys.Items.LoadFromFile(cdir+'\data\jynys.txt');

zhynys_f.Items.LoadFromFile(cdir+'\data\jynys.txt'); }

end;
procedure Tbaza.BitBtn3Click(Sender: TObject);

begin

end;
procedure Tbaza.BitBtn5Click(Sender: TObject);

begin

Kuch.ShowModal;

end.

4 кесте – «Берілгендер қоры» терезесінің компоненттері

13 сурет – Берілгендер қоры

begin

end;

begin

end;

begin

end;

begin

end;

begin

end;

var w,h:integer;

begin

w:=Screen.WorkAreaWidth;

top:=-4;left:=6;width:=745;Height:=686;

DS_Kory.DataSet:=Table1;

Table1.Open;

end;

procedure TKory.BitBtn3Click(Sender: TObject);

Table1.First;

end;

procedure TKory.BitBtn7Click(Sender: TObject);

Table1.Prior;

begin

end;

begin

end;

Үшінші терезе «Мәліметтерді енгізу» Бұл терезеге (14-сурет) бала- бақшаға жаңадан келген балалардың жеке мәліметтерін енгізуге, өзгертуге және кеткен балаларды базадан алып тастауға болады. Мұнда Navigator1 компонентінің арнайы батырмаларының көмегімен берілгендер қорына жаңа мәлімет енгізуге, енгізілген мәліметтерді өзгертуге, бала-бақшадан кеткен балалардың немесе қажеті жоқ мәліметтерді өшіругу, енгізілген жаңа мәліметтерді сақтауға және керек болмаған жағдайда бекер ету процестерін жүргізуге болады. «Енгізілген мәліметті көріңіз» батырмасымен «Берілгендер қоры» терезесіне өтіп берілгендер қорына енгізілген немесе өзгертілген ақпараттарды көруге болады. Бұл іс-әрекеттерді орындау үшін қолданылған компоненттер 5-кестеде көрсетілген. Бағдарлама коды төменде көрсетілген.

5 кесте – Мәліметтерді енгізу терезесінің компоненттері

14 сурет – Берілгендерді енгізу

begin

close;

begin

end;

15 сурет - Мәліметтерді іздеу терезесі

begin

end;
procedure TIzdey.Edit1Change(Sender: TObject);

begin

T_iz.Open;

end;
procedure TIzdey.FormCreate(Sender: TObject);

begin

top:=-4;left:=6;width:=745;Height:=686;

end.
Бесінші терезе «Балалардың статистикалық диаграммасы». Бұл терезеде біз қандай топта қанша бала бар екендіген көрсететін статистикалық диаграммамен танысамыз. Сіз өзіңізге керекті топтың балалар санын білгіңіз келсе ,онда керекті топтарды белгілеп немесе барлық топтардағы балалар санын да білуге болады. Ол кезде сіз барлық топтарға белгіше қойасыз да белгішелердің астында орнатылған «диаграмма» түймесін бір рет шертсеңіз сізге 17-суретте көрсетілгендей диаграмма шығады. Сіз бұл беттен қандай топта қанша бала бар екенін оңай ғана біле аласыз. 17- суретте «Ересектер» тобымен «Естиярлар» тобының балалар саны көрсетілген. Егер де сізге осы беттен шығу керек болса онда «Жабу» батырмасын басыңыз. Диаграмманы тұрғызу үшін қажет болған компоненттер 7-кестеде көрсетілген.

7 кесте-Статистикалық диаграмма терезесінің компоненттері

16 сурет- Статистикалық диаграмма терезесі

17 сурет-Топтар бойынша балалар санының

статистикалық диаграмма терезесі
procedure TForm4.BitBtn1Click(Sender: TObject);

begin

end;
procedure TForm4.BitBtn2Click(Sender: TObject);

begin

notebook1.ActivePage:='stat'

var k1,k2,k3:integer;

year,m,d : word;

begin

//Table1.TableName:=cdir+'\baza\bala.db';

Table1.Open;

k1:=0;k2:=0;k3:=0;

while not Table1.Eof do

if(CheckBox1.Checked)or(CheckBox2.Checked)or(CheckBox3.Checked)then

begin

if(CheckBox1.Checked)and(year-Table1.FieldByName('Kabildanganuakiti').AsInteger=1)then inc(k1);

if(CheckBox3.Checked)and(year-Table1.FieldByName('Kabildanganuakiti').AsInteger=3)then inc(k3);

Table1.Next;

end else break;

Table1.Close;

Series2.Clear;

Series1.Active:=False;

Series2.Active:=true;

Chart1.Title.Text.Text:='топтар бойынша балалар санының статистикалық диаграммасы';

if(CheckBox1.Checked)then Chart1.Series[1].Add(k1,'Бүлдiршiндер');

if(CheckBox2.Checked)then Chart1.Series[1].Add(k2,'Естиярлар');

if(CheckBox3.Checked)then Chart1.Series[1].Add(k3,'Ересектер');

Notebook1.ActivePage:='diogram';

end;

(18-сурет). Ал «ішкі топтар бойынша» түймесін белгілесек онда «тобын енгіз» деген қатарға өзімізге керекті топты толық атымен жазып шығамыз. Диаграмманың нәтижесін алу үшін «Диаграмма» түймесін басамыз. Нәтижесі 19-суретте көрсетілген.

18 сурет – Статистикалық диаграмма терезесі

19 сурет- Топтар бойынша ер мен қыздардың

статистикалық диаграммасы
Procedure TForm4.SpeedButton2Click(Sender: TObject);

var day : word;

month : word;

year : word;

k,b:integer;

begin

DecodeDate(Date, year, month, day);

Table1.Open;

while not Table1.Eof do

begin

if(RadioButton1.Checked)then

if(CheckBox4.Checked)and(year-Table1.FieldByName('Kabildanganuakiti').AsInteger=1)then

begin

if(Table1.FieldByName('jinisi').AsString='ер')then inc(b);

end;

begin

if(Table1.FieldByName('jinisi').AsString='қыз')then inc(k);

end;

if(CheckBox6.Checked)and(year-Table1.FieldByName('Kabildanganuakiti').AsInteger=3)then

if(Table1.FieldByName('jinisi').AsString='ер')then inc(b);

if(Table1.FieldByName('jinisi').AsString='қыз')then inc(k);

end;

end; //if-then

if RadioButton2.Checked then

begin

begin

if(Table1.FieldByName('jinisi').AsString='кыз')then inc(k);

end;

Chart1.Title.Text.Text:=Edit1.Text+' Тобы бойынша ер мен қыздардың статистикалық диаграммасы';

Table1.Next;

end;//while

Table1.Close;

Series1.Clear;

Series1.Active:=true;

Series2.Active:=False;

Chart1.Series[0].Add(b,'ер');

Chart1.Series[0].Add(k,'қыз');

Notebook1.ActivePage:='diogram'

end;

procedure TForm4.FormCreate(Sender: TObject);

top:=-4;left:=6;width:=745;Height:=686;

end;

end.
Алтыншы терезе «Педагогикалық кадрлар» . бұл терезенің көмегімен мекемеде жұмыс істейтін педагогикалық мамандардың аты жөнін, мамандығын, білімін, пед стажы жайлы толық мәліметтер енгізілген. Бұл мәліметтерді осы терезенің өзіне Navigator1 компонентінің көмегімен толықтырып отырады. «Іздеу» белгішесін белгілесек іздеу қатары қосылады, іздеу жолынан «Фамилия», «Мамандығы», «Тобы» қатарларынан өзіңізге керекті таңдап алып белгілеп өзіңізге керекті мәліметті енгізсеңіз, онда сіздің өзіңізге керекті мәліметтер автоматты түрде экранға шығады. Мәліметтеріңізді алған соң «қалпына келтіру» батырмасын басып берілгендер қорын қалпына келтіріп алуыңызға болады. Сорттау қатарынан кез келген өрісті таңдап «орындау» батырмасын бассаңыз таңдаған өрісіңіз бойынша берілгендер қорын сорттай аласыз. Қайтадан «Қалпына келтіру» батырмасын басыңыз. «Қызметкерлердің жеке мәліметтері»батырмасын басып қызметкерлердің жеке мәліметтері туралы ақпараттарға өте аласыз. «Педагогикалық кадрлар» терезесіне керекті компоненттер 8-кестеде көрсетілген. Терезе беті 20- суретте көрсетілген.

8. 
   кесте- Педагогикалық кадрлар терезесінің компоненттері
   

20 сурет –Педагогикалық кадрлар

var

begin

Query1.SQL.Clear;

Query1.SQL.Add('Select '+ComboBox1.Text+

' from Tarbie.db '+'Order by '+ComboBox2.Text);

Query1.Open;

// rus names

try

if ComboBox1.Text='*' then

Query1.FieldByName('FIO').DisplayLabel:='Фамилия имя';

Query1.FieldByName('Maman').DisplayLabel:='Мамандык';

Query1.FieldByName('Bilimi').DisplayLabel:='Бiлiмi';

Query1.FieldByName('Attes_otken_jil').DisplayLabel:='Аттестациядан откен жыл';

end

end;

ComboBox1.Items.Clear;

ComboBox1.Items.Add('*');

for i:=0 to Query1.FieldCount-1 do

ComboBox1.Items.Add(Query1.Fields.Fields[i].FieldName);

ComboBox2.Items.Clear;

for i:=0 to Query1.FieldCount-1 do

ComboBox2.Items.Add(Query1.Fields.Fields[i].FieldName);

//

ComboBox1.Enabled:=true;

CheckBox2.Enabled:=true;

end;

procedure TPed_engiz.BitBtn2Click(Sender: TObject);

i: integer;

begin

Query1.Close;

Query1.SQL.Add('Select * from Tarbie.db Order by FIO');

Query1.Open;

// rus names

try

Query1.FieldByName('FIO').DisplayLabel:='Фамилия имя детей';

Query1.FieldByName('Bilimi').DisplayLabel:='Нация';

Query1.FieldByName('Ped_staj').DisplayLabel:='Год рождения';

Query1.FieldByName('Kategoria').DisplayLabel:='';

Query1.FieldByName('Attes_otken_jil').DisplayLabel:='Группа';

Query1.FieldByName('Gruppa').DisplayLabel:='Места жительство';

except

end;

ComboBox1.Items.Clear;

ComboBox1.Text:='*';

ComboBox1.Items.Add('*');

for i:=0 to Query1.FieldCount-1 do

ComboBox1.Items.Add(Query1.Fields.Fields[i].FieldName);

ComboBox2.Items.Clear;

ComboBox2.Text:='*';

for i:=0 to Query1.FieldCount-1 do

ComboBox2.Items.Add(Query1.Fields.Fields[i].FieldName);

Edit1.Text:='';

// Edit2.Text:='';

end;

procedure TPed_engiz.CheckBox2Click(Sender: TObject);

if CheckBox2.Checked=true

then

begin

Edit1.SetFocus;

end

else CheckBox2.Caption:='Iздеу катары ошiрулi';

procedure TPed_engiz.Edit1Change(Sender: TObject);

var

strField:string;

if not CheckBox2.Checked then Exit;

// выбрать поле поиска

case RadioGroup1.ItemIndex of

0: strField:='FIO';

1: strField:='Maman';

2: strField:='Gruppa';

end;

Query1.Close; // |

Query1.SQL.Clear; // ' LIKE "%'+Edit3.Text+'%"' - ищет фрагмент текста

Query1.SQL.Add('Select * from Tarbie.db where '+strField+' LIKE "'+Edit1.Text+'%"');

Query1.Open;

Query1.FieldByName('FIO').DisplayLabel:='Фамилия имя ';

Query1.FieldByName('Maman').DisplayLabel:='Мамандыгы';

Query1.FieldByName('Bilimi').DisplayLabel:='Бiлiмi';

Query1.FieldByName('Ped_staj').DisplayLabel:='Пед стаж';

Query1.FieldByName('Kategoria').DisplayLabel:='Категория';

Query1.FieldByName('Attes_otken_jil').DisplayLabel:='Аттестациядан откен жыл';

Query1.FieldByName('Gruppa').DisplayLabel:='Тобы';

end;

procedure TPed_engiz.FormCreate(Sender: TObject);

top:=-4;left:=6;width:=745;Height:=686;

end;

procedure TPed_engiz.BitBtn3Click(Sender: TObject);

close;

procedure TPed_engiz.BitBtn4Click(Sender: TObject);

begin

Pedagog.ShowModal;

Жетінші терезе «Қызметкерлердің жеке мәліметтері» бұл терезеде педагогикалық кадрлардың жеке мәліметтерін көруге болады. «Іздеу қатары» терезесіне өзіңізге керекті қызметкердің фамилиясын енгізсеңіз өзіңізге керекті мәліметті аласыз. «Есеп» батырмасын бассаңыз мәліметтерді баспаға шығарып аласыз. «Қызметкерлердің жеке мәліметтері» терезесінде пайдаланылған мәліметтер 9-кестеде көрсетілген. Терезесі 21- суретте бар. Коды төменде көрсетілген.

8. 
   кесте- Қызметкерлердің жеке мәліметтері терезесінің компоненттері
   

begin

end;
procedure TPedagog.Edit1Change(Sender: TObject);

begin

Table1.Locate('FIO',Edit1.Text,[loCaseInsensitive, loPartialKey]);

begin

end;
procedure TPedagog.FormCreate(Sender: TObject);

top:=-4;left:=6;width:=745;Height:=686;

21 сурет - Қызметкерлердің жеке мәліметтері терезсі

10 кесте- Тамақтану мәзірі терзесінің компоненттері

22 сурет-Тамақтану режімі

begin

//Bitbtn3.Visible:=false;

Memo1.visible:=false;

Memo2.visible:=false;

Memo3.visible:=false;

end;
procedure Tkuch.BitBtn1Click(Sender: TObject);

begin

Memo1.visible:=true;

Memo3.visible:=false;

Memo4.visible:=false;

Memo5.visible:=false;

//Bitbtn3.visible:=true;

end;
procedure Tkuch.BitBtn2Click(Sender: TObject);

begin

close;

begin

Memo2.Visible:=false;

Memo1.Visible:=false;

Memo4.visible:=false;

Memo5.visible:=false;

end;
procedure Tkuch.Memo1Change(Sender: TObject);

begin

//Bitbtn3.Visible:=false;

begin

Memo1.visible:=false;

Memo3.visible:=false;

Memo4.visible:=false;

Memo5.visible:=false;

end;
procedure Tkuch.BitBtn5Click(Sender: TObject);

begin

Memo1.visible:=false;

Memo3.visible:=false;

Memo4.visible:=true;

Memo5.visible:=false;

end;
procedure Tkuch.BitBtn6Click(Sender: TObject);

begin

Memo2.visible:=false;

Memo3.visible:=false;

Memo4.visible:=false;

Memo5.visible:=true;

end;

«Бағдарламалық қамтаманың экономикалық мәні келесі түрде айтуға болады: есептеу техникасы мен желілерінің бағдарламалық және аппараттық қамтамасыздануы өндірістің техникалық деңгейін жоғарылатса, жұмыс өнімділігін күшейтіп, өндірістікпен салыстырғанда эксплуатациялық шығындарды төмендету мәселерін шешетін, бағдарламасы жоқ қамтамамен салыстырғанда.

Бағдарламалық қамтаманы іске асыру үшін біркелкі қосымша капиатлдық шығындар қажет етіледі, сонымен қатар, бағдарламаны қолдану үшін қосымша ағымдық эксплуатациялық шығындар крек етіледі.

Капитальдық шығындарға алынатын заттар құнын, техникалық автоматтандыру құралдарын монтаждау мен транспортировка, қосымша бағдарламалық қамтаманы орнатуға арналған қажетті өндірістік орындарды тұрғызу құны, сонымен қатар, желіні орнатуға және телекоммуникацияға кеткен материалдар құны, және т.б.

Бағдарламалық қамтама құралдарын эксплуатациялау мен оны тұрақты жұмыс режимінде ұстауға байланысты қосымша ағымдық шығындар. Бұған: бағдарламалық қамтаманы іске асыратын жұмысшыға төленетін жалақы, құрылғыларды жөндеу мен эксплуатациялау кететін шығындар түрлері.

Жобалайтын жұмыстың экономикалық тиімділігін оның технико-экономикалық көрсеткіштерін алдыңғы және ендіріп болған соң кездеріндегі мәндерін салыстыру арқылы анықтауға болады. Бағдарламалық қамтамасыздандыру жобасын құру барысында қолданыс тапқан кәсіпорынның кәсіпорын тиімділігі шығады. Ол арқылы құрылып жатқан бағдарламалық кешен басқа бағдарламалармен салыстырылып, шыққан шешім қолмен шешіледі.

Бағдарламаның тиімділігі натуралдығы және тұру бағасымен көрінеді:

А) Бағдарламалық қамтамасыздандырудың капиталды шығыны;

Б) Жыл бойындағы эксплуатациялық шығынды экономдау;

В) Бағдарламалық қамтамасыздандырудың капиталды шығынының өтелу мерзімі.

4.1 Жүйеге қосылған барлық құрылымдардың шығынын есептеу

1. Жүйені құруға және енгіздіруге кеткен шығын келесі формуламен есептелінеді: