1.Берсімбаев Р.У., Мухамбетжанов К.Қ. “Генетика” А., 2002 жыл. II-том. 3-20 бет.
2.Мухамбетжанов К.К. “Генетика” А., 1994 жыл. 3-21 бет.
3.Мухамбетжанов К.Қ. “Генетика және селекция негіздері” А., 1996 жыл. 3-23 беттер.
Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомиров М.М. Генетика с основами селекции. М., Просвещение, 1979. Б. 3-10
Каминская Э.А.Общая генетика. М. Высшая школа, 1998. Б. 5-17
Инге-Вечтомов С.Г. Генетика с основами селекции. М. Б. 3-11
Алиханов С.И. Общая генетика. М.Высшая школа, 1985. Б. 5-17
№ 2 дәріс
Тақырып:. Генетика ғылымының дамуының қысқаша тарихы.
Дәрістің мақсаты: Генетика ғылымының Мендельден бастап бүгінгі күнге дейінгі дамуының қысқаша тарихымен таныстыру. Қазақстанда генетика ғылымының дамуы туралы мағлұмат беру.
Дәрістің мазмұны: Генетиканың әртүрлі бағыттарының дамуына Қазақстан ғалымдары да үлкен үлестерін қосты. Қазақстанда генетика саласындағы алғашқы зерттеулер 30-40 жылдары басталды. Республикада бидай, арпа, сұлы, жүгері, қант қызылшасы және басқа ауылшаруашылық дақылдарының, раушан, сирень, астра гүлдерінің және ағаш, бұта, шөптесін өсімдіктердің мол өнімді сорттары шығарылды. Қазақстан ғалымдарының алшақ будандастыру әдісімен пайдаланып қойдың арқар меринос тұқымы алынды биязы және биязылау жүнді, кроссбред қой тұқымдарын алудың генетикалық-селекциялық негіздері салынды.
Қазақстанда молекулалық биология және гендік инженерия саласындағы зерттеулер 60-шы жылдар аяғында басталды. Бұл зерттеулер ҚР ҰҒА-ның құрамында молекулалық биология және биохимия институты ашылғаннан кейін үдей түсті. Өсімдік клеткасындағы құрастыруға, бұл процесті реттеуге қатысатыны анықталады.Өсімдік геномының молекулалық құрылымы мен оның экспрессиясы, клеткалық инженерия мен биотехнология мәселелері зерттелді. Академик М.Ә. Айтхожиннің басқаруымен жүргізілген бұл жұмыстар бүкіл дүние жүзіне танымал болды. Осы еңбектері үшін М.Ә. Айтхожин бұрынғы Кеңес Одағындағы ғылым мен техника саласындағы ең жоғарғы Ленин сыйлығының лауреаты болды.
Микроорганизмдер селекциясының генетикалық негіздері кеңінен зерттелді және мутагендік факторлардың тигізетін әсерлері зерттеліп, микроорганизмдердің практикаға қажетті мутагенді формалары алынды. Вирустар генетикасы және экологиялық генетика саласында да маңызды зерттеулер жүргізілді. Соңғы уақытта Республикада молекулалық генетика, радияциялық генетика салалары бойынша ғылыми зерттеулер жүргізілуде. 1995 жылы ҚР ҰҒА құрамында Жалпы генетика және цитология институты ашылып, генетиканың жаңа салаларында да ғылыми зерттеулер жүргізу жолға қойылуда.
Бақылау сұрақтары:
Генетика ғылымының негізін салған кім?
Генетиканың дамуы неше кезеңдерден тұрады?
Қазақстандық ғалымдар туралы не білесіз?
Әдебиеттер:
1. Р.І.Берсімбаев, К.Қ. Мұхамбетжанов “Генетика” І бөлім, Алматы 2002 ж.
2. К.Қ.Мұхамбетжанов “Генетика және селекция негіздері” Алматы, 1996 ж.
3.Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомиров М.М. Генетика с основами селекции. М., Просвещение, 1979. Б. 3-10
4.Каминская Э.А.Общая генетика. М. Высшая школа, 1998. Б. 5-17
5.Инге-Вечтомов С.Г. Генетика с основами селекции. М. Б. 3-11
6.Алиханов С.И. Общая генетика. М.Высшая школа, 1985. Б. 5-17
№ 3 дәріс
Тақырып: Тұқым қуалаушылықтың материалдық негіздері.
Дәрістің мақсаты: Тұқым қуалаушылықтың материалдық негіздеріне сипаттама беру. ДНҚ хромосома туралы толық ақпарат айту.
Дәрістің мазмұны:
Клетка-өмірдің элемантарлық бөлігі. ДНҚ-тұқым қуалаушылық ақпараттың негізгі тасымалдаушысы. Хромосомалар, құрылысы, химиялық құрамы. Кариотип.
Клетканың морфологиясы мен химиялық құрылымы. ДНК-ның тұқым қуалайтын информацияны алып жүретін негізгі зат екендігі. ДНК-ның құрылысы мен репликациялану механизмі. Генетикалық кода. Белок биосинтезінің генетикалық бақылануы.
Хромосомалардағы ДНК нуклеотидтерінің бірегей және қайталанып келіпотыратын тізбегі.
Бақылау сұрақтары:
Клетканың құрамы, құрылысы қандай?
ДНК ерекшелігі?
Хромосоманың химиялық құрамы және құрылысы?
Әдебиеттер:
1. Р.І.Берсімбаев, К.Қ. Мұхамбетжанов “Генетика” І бөлім, Алматы 2002 ж.
2. К.Қ.Мұхамбетжанов “Генетика және селекция негіздері” Алматы, 1996 ж.
3.Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомиров М.М. Генетика с основами селекции. М., Просвещение, 1979. Б.
4.Каминская Э.А.Общая генетика. М. Высшая школа, 1998. Б.
5.Инге-Вечтомов С.Г. Генетика с основами селекции. М. Б.
6.Алиханов С.И. Общая генетика. М.Высшая школа, 1985. Б.
№ 4 дәріс
Тақырып: Жыныссыз көбею механизмі. Митоз. Митоздың фазалары.
Дәрістің мақсаты: Митоздың генетикалық мәні. Клетка бөлінуі, кезеңдері туралы мағлұмат беру. Эндомитоз. Политепияға анықтама беру.
Дәріс мазмұны:
Клеткалық цикл. Митоз эукариоттардыңжыныссыз көбеюінің механизмі екендігі. Митоздың фазалары. Хромосомдар, хроматидтер.
Бақылау сұрақтары:
Митоз дегеніміз не?
Митоз қандай фазалардаң тұрады?
Қандай фазалар бір біріне қарамағарсы?
Әдебиеттер:
1. Р.І.Берсімбаев, К.Қ. Мұхамбетжанов “Генетика” І бөлім, Алматы 2002 ж.
2. К.Қ.Мұхамбетжанов “Генетика және селекция негіздері” Алматы, 1996 ж.
3.Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомиров М.М. Генетика с основами селекции. М., Просвещение, 1979.
4.Каминская Э.А.Общая генетика. М. Высшая школа, 1998.
5.Инге-Вечтомов С.Г. Генетика с основами селекции. М.
6.Алиханов С.И. Общая генетика. М.Высшая школа, 1985.
№ 5 дәріс
Тақырып: Жынысты көбеюдің цитологиялық негіздері. Мейоз. Гаметогенез.
Дәрістің мақсаты:
Мейоз жыныс клеткаларының (гаметалардың) пайда болуы мен дамуының цитологиялық негізі екендігі туралы айту. Бірінші және екінші мейоздық бөлінулердің стадиялары мен фазаларымен таныстыру. Мейоздың генетикалық мәніне тоқталып өту.
Дәрістің мазмұны:
Бақылау сұрақтары:
Мейоз дегеніміз не?
Мейоз неше бөлінудің кезеңдерінен тұрады?
3.Жануарлар гаметогенезі: сперматогенез және оогенез дегеніміз не?
Достарыңызбен бөлісу: |
