В. В. Иванов атындағы ботаника кафедрасының доценті Отаубаева А. У., Жамалиева Л. С

Әдебиеттер:

21. 
    Азимов, Айзек “Краткая история биологии. От алхимии до генетики”. М., 2002.
    
22. 
    Ч. Дарвин “Происхождение вида”.
    
23. 
    Фогель “Генетика человека” I-III т.
    
24. 
    Weismann A., Das Keimplasma. Eina Theorie von der Veererbunq, Jena, Ficher, 1891.
    

№ 15 лабораториялық сабақ

Әдебиеттер:

2. Травкин М.П. «Генетика в опытах и задачах». Белгород, 1970 жыл. 67-78 беттер.

3. Хелевин и др. “Задачи по Общей и медицинской генетике”. М. 1976 жыл. 71-82 беттер.

4. А.У.Отаубаева “Генетика есептері”, Орал 2002 ж. 16-21, 49-65 беттер.

4. 
   Трошин А.С., Браун А.Д. и др. «Цитология» 3 бет.
   
5. 
   Кухтина Ж.М. «Руководство к практическим занятиям по цитологии»
   
6. 
   «Руководство по цитологии» I, II том, Издательство «Наука», Москва-Ленинград, 1966ж .
   
7. 
   Э.Д.Робертис «Биология клетки» М.; 1984 ж.
   
8. 
   Зенгбуш «Молекулярная и клеточная биология» I - III тома
   
9. 
   Р.І.Берсімбаев, К.Қ. Мұхамбетжанов “Генетика” І бөлім, Алматы 2002 ж.
   
10. 
    К.Қ.Мұхамбетжанов “Генетика және селекция негіздері” Алматы, 1996 ж.
    
11. 
    Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомиров М.М. "Генетика с основами селекции" - М., Просвещение, 1979.
    
12. 
    Инге-Вечтомов С.Г. Генетика с основами селекции. М.
    
13. 
    Азимов, Айзек “Краткая история биологии. От алхимии до генетики”. М., 2002.
    
14. 
    Ч. Дарвин “Происхождение вида”.
    
15. 
    Фогель “Генетика человека” I-III т.
    
16. 
    Weismann A., Das Keimplasma. Eina Theorie von der Veererbunq, Jena, Ficher, 1891.
    
17. 
    Ватти К.В., Тихомирова М.М. "Руководство к практическим занятиям по генетике" - М., Просвещение, 1979.
    
18. 
    Каминская Э.А. "Сборник задач по генетике" - Минск, Вышэйшая школа, 1982.
    
19. 
    Г.В.Гуляев “Задачник по генетике” М., 1994
    
20. 
    Ватти К.В., Тихомирова М.М. "Руководство к практическим занятиям по генетике" - М., Просвещение, 1979.
    
21. 
    Травкин М.П. «Генетика в опытах и задачах». Белгород, 1970.
    
22. 
    Хелевин и др. “Задачи по Общей и медицинской генетике”. М. 1976
    
23. 
    А.У.Отаубаева “Генетика есептері”, Орал 2002 ж.
    
24. 
    В.П. Щипков, Г.Н.Кривошенна “Общая и медицинская генетика” Учебное пособие для студентов медицинских вузов, М., 2003.
    
25. 
    Азимов, Айзек, Бойд, Уильям “Расы и народы”. “Генная мутация и эволюция человека” М., 2004. “Генетика” (под ред. А.Жученко) М., 2004.
    
26. 
    Азимов, Айзек “Краткая история биологии” от алхимии до генетики М., 2002.
    

Семестр барысында 7 және 15 жұмада 2 рет бақылау жүргізіледі. Рейтингтік бақылау бойынша студент максимальді түрде 60 балл жинай алады. Рейтингтік бақылау ағымдағы және аралық бақылау қортындысының нәтижесінде жиналған баллдардың суммасы нәтижесінде қойылады.

Тоқсан соңында пән бойынша емтихан түрінде аттестация жүргізіледі.

Студент емтихан қортындысында максимальді түрде 40 балл жинай алады.

Қортынды баға келесі формула бойынша есептелінеді:

U = [( Р1 +Р2 / 2 ]^* 0,6 +Е ^* 0,4

Әріптік бағалау және оның балл күйіндегі сандық эквиваленті дұрыс жауаптардың % қатынасында есептелінеді.

Курс бойынша бағалау студенттердің тоқсан бойына сабаққа қатысуына, белсенділігіне байланысты қойылады. Дәріс сабақтарына белсенділік танытып, ал практикалық сабақта өз біліктілігін, тәжірибелерді жүргізу дағдысын, икемділігін көрсете білген жөн. Жоғарғы балл студенттің қойылған сұраққа толық жауап беруіне, үй жұмыстарын дұрыс орындағанда, тапсырмаларды уақыты тапсырғанда, практикалық жұмыстарды дұрыс, әрі толық орындаған жағдайда қойылады.

Студенттердің сабаққа қатысуы міндетті. Сабақ жіберілген жағдайда студент оның орнын ОҚК-де көрсетілген уақытта толық көлемде тапсыру қажет. Студент сабаққа кешікпеуі, сабақ үстінде сөйлеспеуі, сабақтан тыс материалдарды оқмауы, ұялы телефондарды пайдаланбауы тиіс. Аталған шарттар орнындалмаған жағдайда студенттердің баллдары кемітіледі.

Үй тапсырмасы мезгілінде және толық көлемде, өз деңгейінде, барлық сұрақтары қамтылып орындалуы тиіс. Уақытылы (көрсетілген аптада) тапсырылмаған жұмыс қабылданбайды.

Жеке тоқсандық жұмыстар міндетті түрде орындалуы тиіс. Толық, әрі дұрыс орындалған жұмыс қорғалады, ал қате жұмыстар толықтыру мақсатында студенттерге қайтып беріледі.

2. Клетканың барлық ағзалардың құрылысының және генетикалық бірлігінің себебі

3. Гиалоплазма құрылысы

4. цитоплазмалық мембрананың құрылысы және қалыңдығы

5. Клетка аралық байланысқа қатысатын құрылымдаор

6.Рибосома құрылысының ерекшелігі

7. Рибосома қызметі

8. Эндоплазмалық тордың құрылысындағы ерекшеліктер

9. Тегіс эндоплазмалық тор қызметі

10. Кедір бұдырлы эндоплазмалық тор қызметі

11. Митохондрия құрылысы

12. Клетка құрамына енетін бейорганикалық заттар

13.Ядро құрылысы

14. Ядро қызметі

15. Майлар мен көмірсулар синтезі қайда жүреді.

16. Оибосоманы кім және қай жылы ашты

17. Клетканың химиялық құрамына енетін заттар

18. Хромосоманы алғаш анықтаған ғалымлар

19. ДНҚ мен РНҚ мономерлері

20. Интерфазалық кезеңнің қай сатысында АТФ синтезделеді

21. Интерфазалық ядродағы ең маңызды процесс

22. Гольджи аппаратының құрылсы

23. Гольджи аппараты атқаратын қызмет

24. Бастапқы жасушаларғы айнымайтын жасуша қандай бөліну нәтижесінде пайда болады

25. Митоз түрлері

26. Клеткалық циклдің кезеңдері

27. ДНҚ репликациясы жүретін интерфазалық кезеңнің ұзақтығы

28. Жануар гаметогенезінің қай сатысында мейоз жүреді

29. Мейоздың профаза І мен профаза ІІ арасындағы айырмашылықтар

30. Мейоздың редукциялық бөлінуінің мәні неде

31. Хромосома морфологиясы митоздың қай сатысында жақсы көрінеді

32. Мейоздың эквациялық бөлінуінде хромосома жиынтығы қандай

33. Митоздың қарама-қарсы фазалары қандай

34. Рибосома құрамына енетін заттар

35. Мейоз дегеніміз не

36. Интеркинездің интерфазадан айырмашылығы

37. Мейоздың қай сатысында хромосома жиынтығы азаяды

38. Цитоплазмалық мембранаға тән қасиеттер

39. Сперматогенезде эквациялық бөлінуден соң түзіледі

40. Өсімдіктерде жыныс жасушаларының түзілуі қандай кезеңдерден тұрады

41. Жарық энергиясының химиялық энергияға айналуы қайда жүреді

42. Қосарлана ұрықтану дегеніміз не

43. Жұмыртқа жасушасы мен сперматозоидтың қосылуы нәтижесінде не түзіледі

44. Кедір – бұдырлы эндоплазмалық тор құрылысы

45. Электрондық микроскоптың жарық микроскопынан ерекшелігі

46. Сперматогенезде эквациялық бөлінуден соң пайда болады

47. Клетка орталығын кім және қай жылы ашты

48. Хромосоманың химиялық табиғатын құраушы заттар

49. Митотикалық цикл дегеніміз не

50. Жарық микроскопының үлкейтіп көрсету деңгейі

51. Ұрықтану дегеніміз не

52. Миксоплазма дегеніміз не

53. Ядрошықтың атқаратын қызметі қандай

54. Ядроның негізгі салмағын құраушы заттар

55. Ұрық жасушаларында хромосомалардың жиынтығы қандай болады

56. Гүлді өсімдіктердің ұрық қапшығының құрамына қандай құрылымдар енеді

57. Интерфазада жүзеге асатын дайындықтар

58. Жасушадағы көмірсулардың ролі

59. Нуклеотидтердің құрамына қандай заттар енеді

60. Адамның жасушаларының қайсысында хромосома жиынтығы гаплоидты

61. Субметацентрлі хромосомалар ерекшелігі

62. Метацентрлі хромосома ерекшелігі

63. Жасушасыз ағзалар денесі қандай ерекшеліктерден тұрады.

64. Лизосоманы кім ашты

65. Лизосоманың атқаратын қызметі

66. ДНҚ қай кезеңде екі еселенеді

67. Цитоплазма түпнегізін құрайтын зат

68. маймолекуласының құрамына не енеді

69. Гомологтік хромосомалардың бірігу процессі

70. Профаза басталған уақытта хромосомаларда неше хроматид болады

Клетка қабықшасының құрамы

Ақуыз синтезін атқаратын органоид

Плазмолиз дегеніміз не?

Осмос қысымын есептейтін формула

Тургор дегеніміз не?

Алғаш рет жасанды жартылай өткізгіш мембрананы ұсынған ғалым

Изотоникалық концентрация дегеніміз не?

Клетка шырынының осмос қысымы 1МПа клетка, осмос қысымы 2МПа KCl ертіндісіне салынды. Клеткада қандай өзгеріс болады?

Сору күші осмос қысымына қандай жағдайда тең болады?

Цитоплазма мембранасының негізгі қабаттары:

1. 
   Ірі қара малдың тоқалдылығы мүйізділікке басымдылық көрсетеді. Мүйізді сиырмен тоқал бұқаның будандасуынан қандай ұрпақ күтуге болады, егер сиырлардың біреуі бұрын осы бұқадан мүйізді бұзау туған болса?
   
2. 
   Теңіз шошқасының жүнінің қара түсі В, ақ түске в басымдылық көрсетеді? Гетерозиготалы қара аналық пен гетерозиготалы қара аталық будандастырылған? Қара түсті ұрпақтың қанша бөлімі гетерозиготалы болады:
   
3. 
   Мынадай шағылыстыру жүргізілген: Аа Вв Дd x Aa Вв Дd. Ұрпағында неше түрлі генотип береді:
   
4. 
   Бір жүп белгіге анализ жасаған кезде неше түрлі будандастыру жүргізуге болады:
   
5. 
   Мынадай генотипі бар Аа Вв Сс Дd Ее особь неше түрлі гамета бере алады:
   
6. 
   Мынадай шағылыстыру жүргізілген: Аа Вв Сс Дd х аа вв сс dd. Үрпақта неше түрлі фенотиптік класс түзеледі:
   
7. 
   Егер әкесінің қанының тобы А, ал шешесінікі - В тобы болса, мұндай гетерозиготалы ата-аналар өмірге әртүрлі жұмыртқалық егіздерді әкелсе, онда екі баланыңда қандары В тобына жатуының мүмкіндігі қандай болғаны:
   
8. 
   Гетерозиготалы сұр Dd Аа тышқанды рецессивті гомозиготалы ақ тышқанмен будандастырғанда ұрпақтың фенотиптері қандай болғаны, егер гендердің әсер етуі мынадай болса: D - жүнді бояйтын пигменттердің синтезін реттейді, d - альбинизм, А және а гендері жүн талшықтарының өне бойына пигменттердің таралуын қамтамасыз етеді: а гені - біркелкі боялуына, ал А гені жүннің қара түске боялуымен қатар оның ұшында сақина тәрізді сары пигменттің түзілуіне әсер етеді.
   
9. 
   Гипертрихоз Y - хромосомамен тіркесіп тұқым қуалайтын белгі. Әкесінде гипертрихоздың белгісі бар отбасында мұндай ауруы жоқ балалардың дүниеге келуі мүмкіндігі қандай:
   
10. 
    D және S гендердің арасында айқасу - 3,6%. Мына генотиптегі DS гаметалардың проценттік қатынасы қандай болмақ: ds
    
11. 
    Анализдеуші будандастырылу нәтижесінде мынадай будандар алынған: қалыпты, тегіс жүнді - 27, қалыпты бұйра - 99, ұзын тегіс - 98, ұзын бұйра - 24. Егер доминантты белгілер қалыпты тегіс болса, айқасу проценті қанша болғаны:
    
12. 
    Егер а - РНК кодоны ЦГА тұрса, т - РНК антикодоны қандай болғаны:
    
13. 
    ДНК молекуласының өсуі мына ферменттің қайсысын қосқан кезде ұлғаяды:
    
14. 
    Аталық еркектің стерильділігі генетикада не үшін қолданады:
    
15. 
    Қай өзгергіштіктің белгілерін вариациялық қатар және қисық сызық арқылы бейнелеуге болады:
    
16. 
    Фенотип неге тәуелді?
    
17. 
    Қандай жағдайда мутация фенотиптен көрінеді:
    
18. 
    Плейотропия деген не?
    
19. 
    Егер доминанты гендер бір генотипте кездесіп, жана фенотип берсе мыналардың қайсысы болғаны:
    
20. 
    Трансляция деген не?
    
21. 
    Гетерозис деген не?
    
22. 
    Егер нуклеотидтің біреуі түсіп немесе орындары ауысатын болса, ондай мутация қалай аталады?
    
23. 
    Адамда көздің қара түсі (К) көк түсіне (к) қарағанда доминантты. Әкесінің көздері - көк, шешесінің көздері - қара, өзі қара көзді қыз әке - шешелерінің көздері қара, көк көзді жігітке тұрмысқа шыққан. Олардан қара көзді бала туған? Қыз бен жігіттің генотиптері қандай болғаны:
    
24. 
    Миоплегия доминантты белгі ретінде тұқым қуалайды. Әкесі - сау, ал шешесі осы аурумен ауырған гетерозиготалы отбасында ауру балалардың туу мүмкіндігі қандай болмақ?
    
25. 
    Бұршақ тұқымының сары түсі А жасыл түске а басым, ал тегіс пішінді В бұдырлы пішінді в - дан басым. Егер екі белгісі бойынша гетерозиготалы ағзаларды будандастырғанда, ұрпақта жасыл түсті бұдырлы пішінді тұқымның үлесі қандай болмақ?
    
26. 
    Егер өсімдікті будандастырғанда бірінші ұрпақта тек белгінің біреу ғана көрінсе, онда оның қандай белгі болғаны:
    
27. 
    Тауықтарда (ақ леггорн) қауырсынның түсі 2 түрлі генмен бақыланады:W (ақ түс), w (боялған) түске доминанттылық көрсетеді. В (қара түс), в (қоңыр түске) басымдылық көрсетеді. F₁ гетерозиготалы. Үрпақ W w Вв - ақ түсті болған. Гендердің өзара әсер етуінің қай типі екенің анықтап, - F₂ дегі фенотиптердің сондық қатынасын көрсет
    
28. 
    Дальтониктің қызы басқа бір дальтониктің ұлына күйеуге шығады. Қалындық пен күйеудің екеуінің де көздері түсті дұрыс ажырата алады. Бұлардың балаларының көздері қандай болады:
    
29. 
    Дрозофиланың қалыпты аутосома жиынтығы бар болғанымен жыныс хромосомасының жиынтығы XXY. Сонда дрозофиланың жынысы кім болғаны:
    
30. 
    Бір ақуыздың синтезі туралы мағұлмат ядроның қай құрлымында болады;
    
31. 
    а - РНК - ң триплеті неге сәйкес келеді;
    
32. 
    Эволюциялық процесстегі мутацияның ролі қандай:
    
33. 
    Қай белгілер тар реакция нормасымен сипатталады:
    
34. 
    Дигибридті будандастырудағы Ғ₂ - де фенотип бойынша ажырау:
    
35. 
    Мына төменде келтірілген мысалдың қайсысы дұрыс емес:
    
36. 
    Траскрипция дегеніміз не
    
37. 
    Гормондар гендердің активтілігін қай деңгейде реттейді:
    
38. 
    Генетикалық код дегеніміз не
    
39. 
    Мына төменде айтылғандардың қайсысы гетерохроматинге тән емес:
    
40. 
    Мутацияның нәтижесінің практикалық маңызы мыналардың қайсысынан көрінеді:
    
41. 
    Цитоплазмалық тұқым қуалауға мына органоидтардың қайсысы қатысады.
    
42. 
    Оперон моделі дегеніміз не:
    
43. 
    Қандай жағдайда мутантты ген өзін - өзі көрсете алады:
    
44. 
    Транзиция дегеніміз не:
    
45. 
    Мыналардың қайсысы гендік мутация:
    
46. 
    Мыналардың қайсысы анеуплоидия
    

1. Клеткалық теорияның негізін қалаған ғалымдар

2. Клетканың барлық ағзалардың құрылысының және генетикалық бірлігінің себебі

3. Гиалоплазма құрылысы

4. цитоплазмалық мембрананың құрылысы және қалыңдығы

5. Клетка аралық байланысқа қатысатын құрылымдаор

6.Рибосома құрылысының ерекшелігі

7. Рибосома қызметі

8. Эндоплазмалық тордың құрылысындағы ерекшеліктер

9. Тегіс эндоплазмалық тор қызметі

10. Кедір бұдырлы эндоплазмалық тор қызметі

11. Митохондрия құрылысы

12. Клетка құрамына енетін бейорганикалық заттар

13.Ядро құрылысы

14. Ядро қызметі

15. Майлар мен көмірсулар синтезі қайда жүреді.

16. Оибосоманы кім және қай жылы ашты

17. Клетканың химиялық құрамына енетін заттар

18. Хромосоманы алғаш анықтаған ғалымлар

19. ДНҚ мен РНҚ мономерлері

20. Интерфазалық кезеңнің қай сатысында АТФ синтезделеді

21. Интерфазалық ядродағы ең маңызды процесс

22. Гольджи аппаратының құрылсы

23. Гольджи аппараты атқаратын қызмет

24. Бастапқы жасушаларғы айнымайтын жасуша қандай бөліну нәтижесінде пайда болады

25. Митоз түрлері

26. Клеткалық циклдің кезеңдері

27. ДНҚ репликациясы жүретін интерфазалық кезеңнің ұзақтығы

28. Жануар гаметогенезінің қай сатысында мейоз жүреді

29. Мейоздың профаза І мен профаза ІІ арасындағы айырмашылықтар

30. Мейоздың редукциялық бөлінуінің мәні неде

31. Хромосома морфологиясы митоздың қай сатысында жақсы көрінеді

32. Мейоздың эквациялық бөлінуінде хромосома жиынтығы қандай

33. Митоздың қарама-қарсы фазалары қандай

34. Рибосома құрамына енетін заттар

35. Мейоз дегеніміз не

36. Интеркинездің интерфазадан айырмашылығы

37. Мейоздың қай сатысында хромосома жиынтығы азаяды

38. Цитоплазмалық мембранаға тән қасиеттер

39. Сперматогенезде эквациялық бөлінуден соң түзіледі

40. Өсімдіктерде жыныс жасушаларының түзілуі қандай кезеңдерден тұрады

41. Жарық энергиясының химиялық энергияға айналуы қайда жүреді

42. Қосарлана ұрықтану дегеніміз не

43. Жұмыртқа жасушасы мен сперматозоидтың қосылуы нәтижесінде не түзіледі

44. Кедір – бұдырлы эндоплазмалық тор құрылысы

45. Электрондық микроскоптың жарық микроскопынан ерекшелігі

46. Сперматогенезде эквациялық бөлінуден соң пайда болады

47. Клетка орталығын кім және қай жылы ашты

48. Хромосоманың химиялық табиғатын құраушы заттар

49. Митотикалық цикл дегеніміз не

50. Жарық микроскопының үлкейтіп көрсету деңгейі

51. Ұрықтану дегеніміз не

52. Миксоплазма дегеніміз не

53. Ядрошықтың атқаратын қызметі қандай

54. Ядроның негізгі салмағын құраушы заттар

55. Ұрық жасушаларында хромосомалардың жиынтығы қандай болады

56. Гүлді өсімдіктердің ұрық қапшығының құрамына қандай құрылымдар енеді

57. Интерфазада жүзеге асатын дайындықтар

58. Жасушадағы көмірсулардың ролі

59. Нуклеотидтердің құрамына қандай заттар енеді

60. Адамның жасушаларының қайсысында хромосома жиынтығы гаплоидты

61. Субметацентрлі хромосомалар ерекшелігі

62. Метацентрлі хромосома ерекшелігі

63. Жасушасыз ағзалар денесі қандай ерекшеліктерден тұрады.

64. Лизосоманы кім ашты

65. Лизосоманың атқаратын қызметі

66. ДНҚ қай кезеңде екі еселенеді

67. Цитоплазма түпнегізін құрайтын зат

68. маймолекуласының құрамына не енеді

69. Гомологтік хромосомалардың бірігу процессі

70. Профаза басталған уақытта хромосомаларда неше хроматид болады

3. ПӘН БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУ ЖӘНЕ ТАПСЫРУ КЕСТЕСІ

Пәннің әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы

Кафедра В.В.Иванов атындағы ботаника тьютор Утаубаева А.У

(аты-жөні)

Пән Генетика

№ 1 дәріс

1. 
   Генетика нені зерттейді?
   
2. 
   Тұқым қуалаушылық дегеніміз не?
   
3. 
   Өзгергіштік дегеніміз не?