Рухани жаңғыру – болашақ бағыты

513 

 

Рухани жаңғыру – болашақ бағыты 

 

Каирбекова Б.Д., п.г.д., ассоц. Профессор, С. Торайғыров атындағы ПМУ, 

Павлодар қ. 

Шаймерденова А.К., аға оқутышы, , С. Торайғыров атындағы ПМУ, Павлодар қ. 

Пшембаева А.А., Садимова Б.М. 

 

Магистранттар, С. Торайғыров атындағы ПМУ, Павлодар қ. 

Күллі жер жүзі біздің көз алдымызда өзгеруде. 

Әлемде бағыты әлі бұлынғыр, жаңа тарихи кезең басталды.Күн сағат өзгеріп жатқан 

дүбірлі дүниеде сана-сезіміміз бен дүниетанымымызға әбден сіңіп қалған таптаурын 

қағидалардан арылмасақ, көш басындаңы елдермен тереземізді теңеп, иық түйістіріу 

мүмкін емес. Өзгеру  үшін өзімізді мықтап қолға алып, заман ағымына икемделу арқылы 

жаңа дәуірдің жағымды жақтарын бойға сіңіруіміз керек. 

Нұрсұлтан Назарбаев 

Жуырда  Елбасымыз  Н.  Ә.  Назарбаевтың  «Болашаққа  бағдар:  рухани  жаңғыру» 

атты мақаласы жарық көрген болатын. Елбасы мақаласы Қазаұстан үшін тарихи дамудың 

жаңа  кезеңіндегі  асқан  өзектілігімен  ерекшеленеді.  Біздің  еліміздің  алға  жылжуы  үшін 

қоғам санасының жаңғыруы аса қажетті қадам болып табылады. 

Елбасы  мақаласында  21  ғасырда  ұлттық  санаға  қатысты  және  әрбір 

қазақстандықтың  санасын  жаңғыртудың  6  негізгі  бағытын  атап  көрсеткен:  латын 

әліпбиіне бірьіңдеп көшу, «Жаңа гуманитарлық білім», «Туған жер»  бағдарламасы, 

«Қазақстанның  киелі  жерлерінің  географиясы»  жобасы,  жаhандық  әлемдегі  заманауи 

қазақстандық  мәдениет  және  еліміздің  жаңа  тұлғасы.  Олардың  қай-  қайсысы  да  өте 

маңызды. Біздің бүгінгі ең басты мақсатымыз – әлемдік өркениетке еніп, дамыған 30 елдің 

қатарына қосылу.Оған білім, ғылым арқылы ғана жетеміз. 

«Рухани жаңғыру тек бүгін басталатын жұмыс емес.  Біз Тәуелсіздік кезеңінде бұл 

бағытта бірнеше ауқымды іс атқардық. 2004 жылы «Мәдени Мұра» бағдарламасы аясында 

Қазастан  аумағындағы  тарихи-мәдени  ескерткіштер  мен  нысандарды  жаңғарттық.  2013 

жылы  «Халық-  тарих  толқынында»  бағдарламасы  арқылы  әлемнің  ең  белді  архивтерінен 

төл  тарихымызға  қатысты  құжаттарды  жүйелі  түрде  жинап,  зерттедік.Енді  осының 

бәрінен  де  ауқымды  және  іргелі  жұмыстарды  бастағалы  отырмыз»,-  деді  Н.  Назарбаев. 

Сондықтан  Елбасы  мақаласында  заманға  сәйкес  жаңғыру,  оның  ішінде  рухани  жаңғыру 

мәселесі  жан-  жақты  талданып,  таяу  жылдарға  ауқымды  міндеттер  қойылып  отыр.  Бұл 

қазіргі заман талабына сай, технологиялық ортаның коммуникация мен ғылым және  білім 

беру үдерістеріне байланысты болып отыр. 

Қоғамдық  сана  жаңғыруының  қозғаушы  күшіне  айналуда  жоғары  оқу 

орындарының ғылым,  білім беру және жас ұрпақты тәрбиелеуде орны ерекше. «Табысты 

болудың  ең  іргелі,  басты  факторы  білім  екенің  әркім  терең  түсінуі  керек.  Жастарымыз 

басымдық  беретін  межелердің  қатарында  білім  әрдайым  бірінщі  орында  тұруы  шарт»  ,- 

деленген Елбасы мақаласында. 

Әл-  Фараби  атындаңы  Қазақ  ұлттық  университеті  Елбасы  идеяларын  насихаттай 

отырып, Ұлт көшбасшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың мақаласында көрсетілген бағыттарды 

жүйелі түрде жүзеге асыруда. Университетте «Айналаңды нұрландыр», «ҚазҰУ студенті 

оқуға  тиіс  100  кітап»,  «Салауатты  өмір»,  «Green  campus»  жобалары  табысты  жүйеге 

асуды.  Бұл  жобалар  –  жастарды  азаматтық  және  рухани-адамгершілік  тұрғыдан 

тәрбиелеуге қосқан үлесі болып табылады. 

Осы аталған жобалар аясында Әл- Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің 

жоғары  оқу  орнына  дейінгі  білім  беру  факультетінің  шетелдіктердің  тілдік  және  жалпы 

білім  беру  дайындығы  кафедрасының  ұйымдастыруымен  бірнеше  ғылыми-  танымдық  , 

тәрбиелік маңызы бар іс- шаралар өткізді. 

514 

 

Елбасымыз  бүкіл  қазақ  халқы  ежелден  апмандаған  мақсатты,  яғни  ұлттық 

жаңғыруды қолға алып отыр. Президентіміз бұл рухани жаңғырудың жолын көрсетіп ғана 

қоймай,  оны  жұзеге  асырудың  нақты  бағыт-  бағдарында  ұсынды.  Бұл  ретте  Ндбасы  ең 

алдымен  бәсекелікке  қабілетті  болу  мәселесіне  айрықша  көңіл  бөлді.  Қазақ  халқы  үшін 

бұл-  бүгінгі  тандағы  ең  басты  шарт-  талаптардың  бірі.  Яғни,  жаңа  ғасыр,  жаңа  заман 

осыған  қарай  тез  қарқынмен  зымырап  бет  алып  барады.  Ендігі  жерде  кім  жанталасып 

жақсы  жұмыс  істейді,  кім  өз  мамандығын  жетік  меңгеріп,  жаңалыққы  қалай  тез  қол 

жеткізеді- соның жолы болады. Байлыққа, табысқа сол кенеледі. Сол халықтың жұлдызы 

оңынан туады. 

«Болашаққа  бағдар:  рухани  жаңғыру  »  атты  жаңадан  жарық  көрген  еңбегі-  ұлт 

тарихындағы  жаңа  бір  ұлы  белес,  ерекше  жаңалық.  Бұл  еңбекті  оқып  шыққанда  қазақ 

халқының  сан  ғасырлық  аңсаған  арманы  ,  неше  түрлі  қанды  қырғындарды,  аяусыз 

шайқастарды  бастан  кешіре  жүріп,  жетсем  деген  мақсат-  үміті  тізіліп  көз  алдымызға 

келгендей  болады.  Бүкіл  қызметін  қазақ  халқының  тәуелсіз  ел,  өркендеген  ұлт  болуына 

арнап,  сол  жолда  құрбан  болған  Алаш  қайраткерлерінің  қайсар  үні  саңқылдап 

құлағымызға жеткен секілденеді. 

Елбасының  бұл  еңбегі-  тек  Қазақстан  халқына  ғана  емес,жер  жүзіндегі  бүкіл 

ұазаұұа  ортаұ  бағдарлама.Осыған  орай,биылғы  жылдың  маусым  айында  Дүниежүзі 

қазақтарының  кезекті  құрылтайының  өтетінін  де  айта  кеткеніміз  жөн.Елбасының  жаңа 

еңбегі       осы       құрылтайда       да       жан-жақты       сөз        болатыны        анық. 

Елбасы  елдің  бүгіні  мен  болашағы  туралы  ой  толқындарын-қуатты  сезім  ағысымен 

жүректен  өткізе  отырып  толғана,тебірене  сыр  шерткенде,таңданыстан  бас  шайқамау 

қиын.Оның  Отанға,елге,ұлттық  құндылықтарға  деген  сүйіспеншілігі  сүйсінтеді.Ұлттық 

болмыс  пен  бірегейлікті  сақтай  отырып,сананы  жаңғырту  және  білімділікке  ұмтылу 

Елбасы  мақаласының  өн  бойына  алтын  арқау  болып  өрілген.Тәуелсіздіктің  нығаюы, 

дамыған  елге  айналуымыз  үшін  қазақстандықтар  алға  батыл  қадам  басып,жоғарғы 

технологияларды 

меңгеруі,озық 

стратегиялармен 

жарақтануы, 

халықаралық 

коммерциялық  һәм  концептуалды  жобаларды  ілгерілетуі  маңызды.Бұл-Қазаұстан 

көбасшысы 

айтқан   

«бәсекеге 

қаблілеттіліктің» 

  бір 

  шарты. 

Тәуелсіздік ала отырып, Қазақ елі «күрес кеңістігіне» аяқ басты. Бодандықтағы ел бәріне 

мойынсынуы,  көндігуі,  ассимиляцияға  ұшырап,  жойылып  кетуі  мүмкін.  Тәуелсіз  елге 

ешқашан  ертеңге  енжарлық  танытуға,  саяси  және  экономикалық  өмірге  селқос  қарауға 

болмайды.  Оның  үстіне  мемлекеттілікке  төнген  жаһандық  сын-қатерлер  саны  артқан 

сайын «күрес кеңістігі» де кеңеюде. Тәуелсіз мемлекеттер үш басты аждаһадай анталаған 

экстремизммен,  сепаратизммен,  терроризммен  күресуге  мәжбүр.  Жас  мемлекеттер 

тәуелсіз  ел  ретінде  өмір  сүруі  үшін  күресуге  мәжбүр.  Бұл  күрестен  мемлекет  ешқайда 

қаша  алмайды.  Қашса,  тек  тарихтың  қойнауына,  тұңғиығына  ғана  жол  тартады. 

Сондықтан  Мемлекет  басшысы  жат  идеологияларға  ұлттық  құндылықтарымыз  бен 

отаншылдығымыз  

арқылы  

төтеп 

  беретінімізді 

атап 

көрсетті. 

Елбасы  мақаласының  «Прагматизм»  атты  бөліміне  назар  аудартқым  келеді.  Батыста,  ірі 

державаларда болып жатқан сайлау науқандары тіпті дамыған елдерде де жұртшылықтың 

бос  демагогия  мен  популизмге  қарсы  иммунитетінің  жоқтығын,  өтірік  –  қаңбақ,  шын  – 

салмақ  екенін  түсіне  бермейтінін  паш  етті.  Әлемде  шын  жүйріктердің  емес,  «тіл 

жүйріктердің»  заманы  туған  ба  дерсіз.  Бұл  халықаралық  қоғамдастық  кезігіп  отырған 

кезекті 

 

  «сын-қатер»  

   

болса 

   

    керек. 

«Ұлт  немесе  жеке  адам  нақты  бір  межеге  бет  түзеп,  соған  мақсатты  түрде  ұмтылмаса, 

ертең іске аспақ түгілі, елді құрдымға бастайтын популистік идеологиялар пайда болады» 

дегенН.Назарбаев  алдағы  онжылдықтардың  ұранына  «реализм  мен  прагматизмді» 

ұсынады. 

«Жалғандық  жарға  жығады»  дейді  қазақ  даналығы.  Біз  –  бабалар  батасы  дарыған,  ата 

аманатын аялаған елміз. Сондықтан Елбасы Тәуелсіздік жылдары қоғамды бос демагогия 

дертінен арылтуға күш салды. Оның орнына елді өркендетер түбегейлі жаңаруларға