Тұқымды себуге дайындау. Қарақұмықтан тұрақты астық өнімін алу үшін әрбір ірі шаруашылықта кем дегенде екі аудандастырылған сортты сепкен жөн және оның бір-бірінен пісу мерзімі мен агротехникалық шараларға қажетсінуі бойынша айырмашылықтарымен ерекшеленуі дұрыс.
Қарақұмықты ірі, толыққанды тұқыммен себу қажет. Өну энергиясы төмен тұқым тобын құрғақ ауада қыздырған дұрыс. Ол үшін арнаулы алаңдарда немесе қалқаның астында жұқа қабатпен (10 см шамасында) жайып тастайды. Тәулігіне бірнеше рет аударыстырады, ал түнге қарай үйіп, брезентпен жауып қояды. Қыздыру күн көзінде 2-3 тәулік және қоймада 5-6 тәулік жүргізіледі.
Тұқымды міндетті түрде дәрілеген жөн. Фузариоз, пероноспороз, церкоспороз, сұр шірік, өңездену ауруларына қарсы ТМТД 80 %, Фентиурам немесе Тигам улы химикаттарының бірімен ПС-10, ПСШ-15 «Мобитокс» дәрілегіш құрылымдарда 2 кг/т мөлшерінде дәріленеді.
Себу мерзімі. Қарақұмықтың себу мерзімі дақылдың биологиялық ерекшеліктері және оның өсіп-жетілу кезеңіндегі экологиялық жағдайларға байланысты анықталады. Қарақұмық тұқымның көктеу және гүлдену кезеңдерінде жылуға орташа, ал жеміссалу кезеңінде ылғалға жоғары талап қояды.
Бұл дақылдың ерте себілген егістігі көктемгі бозқыраулармен, ал кеш егістігі – ерте күзгі бозқыраулармен зақымдануы мүмкін. Қарақұмықты 10-12ºС дейін жылынған топыраққа сепкен дұрыс, бұл кезде көктемгі бозқыраудың қайталануы болмайды. Осыған байланысты Қазақстанның барлық облыстарында қарақұмық айтарлықтай кеш себіледі. Солтүстік Қазақстан жағдайында қарақұмықтын жаппай гүлденуі мен жеміссалу кезеңдері ылғалды уақытқа дәл келетін мерзімді таңдап алу керек – ол уақыт көп жылғы деректер бойынша шілденің үшінші он күндігі – тамыз айлары. Сондықтан қарақұмықтың мұндай күнтізбелі оңтайлы себу мерзімі – мамырдың соңы – маусымның басына (28.05-5.06) дәл келеді және топырақтың 8-10 см тереңдігінде температура 12-14оС дейін жетеді.
- Орталық Қазақстанның қара топырақты және күңгірт қара-қоңыр топырақтары аймағында – мамырдың 30-нан 5 маусымға дейін;
- Батыс облыстарда қарақұмық себетін шаруашылықтарда 11-20 мамыр аралығы;
- Оңтүстік Қазақстанда - 26-31 мамыр аралығы;
- Шығыс Қазақстан облысында тау бөктерлі аймағында 21-25 мамыр, құрғақ-далалы аймағында - 26-31 мамыр.
Достарыңызбен бөлісу: |