тасымалдау
1. Науқастарға қызмет көрсететін және емдейтін барлық емдеу мекемелерінде қақырық жиналады. Егер бұл мекемеде қышқылға төзімді микобактерияларды анықтау мақсатында бактериоскопиялық зерттеу жүргізілмесе, жиналған қақырық зертханаға жеткізіледі.
2. Зерттеу жүргізу үшін қақырық негізгі бактериоскопиялық зертханаға жеткізіледі. Зертханаға тасымалдау үшін қақырық көлемі 50,0 мл, ауызы кең - диаметрі 35 мм-ден кем емес, жиналған материалдың мөлшері мен сапасын бақылау үшін - мөлдір, қақпағы саңылаусыз/герметикалы бұралып жабылатын арнайы контейнерге жиналады. Таңба контейнердің бір бүйіріне ғана қойылады. Науқастың аты-жөні мен үлгінің нөмірі жазылады. Жиналған барлық 3 (диагностика мақсатында) немесе 2 (емді бақылау мақсатында) үлгілерге бір ТБ-05 жолдамасы толтырылады.
3. Зертханаға тасымалдау үшін қақырығы бар контейнерлер таңбаланған темір бикске жиналады. Жиналған қақырық зертханаға бактериоскопиялық зерттеу мақсатында бір тәулік ішінде жеткізіледі, медицина мекемесінде 7 күнге дейін тоңазытқышта сақтауға рұқсат беріледі. Бактериологиялық зерттеу мақсатында жиналған қақырықты 3 тәулікке дейін тоңазытқышта сақтауға болады.
4. Патологиялық материал төгіліп қалмау үшін қақырық жиналған контейнерлер жақсылап буып-түйілуі тиіс. Тасымалдау кезінде бикстер (жәшіктер) салқын жерде сақталып, тікелей күн сәулелерінен қорғалуы тиіс.
5. Қақырықты зертханаға медицина қызметкері емдеу мекемесінің медициналық көлігімен тасымалдауы тиіс. Зертханалық зерттеуге жолдама бланкілері патологиялық материалы бар контейнерлерден бөлек болуы керек. Термосөмкелерге жолдама құжат дайындалып, онда науқастар және қақырық үлгілері туралы ақпарат жазылуы тиіс. Ондағы контейнерлер саны тізімдегі науқастардың санына сәйкес болуы керек. Әрбір контейнердегі сәйкестендірме нөмірі тізімдегі сәйкестендірме нөміріне тура келуі керек.
6. Жолдама тізімде тасымалдау күні мен медицина ұйымының атауы көрсетілуі тиіс.
7. Зертханаға келіп түскен қақырық үлгілерін қабылдау барысында:
1) жеткізілген биксте қақырықтың төгілу белгісі бар-жоқтығын тексеру керек;
2) бикстің сыртқы жақтарын зарарасыздандыру керек;
3) биксті ақырындап ашып, контейнерлердің жарылғаны немесе сынғаны бар-жоқтығын тексеру керек;
4) бикстің ішкі жағын зарарасыздандыру керек.
8. Қақырық көлемі жеткіліксіз болса (3-5 мл-ден аз), контейнерлер жарылған не сынған болса және тасымалдау ережелері сақталмаса, үлгілер зерттеуге қабылданбайды.
Туберкулез бойынша профилактикалық
іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге
асыру жөніндегі нұсқаулыққа
2-қосымша
Науқасты туберкулез ауруына тексерудiң диагностикалық алгоритмi
[MISSING IMAGE: , ]
Туберкулез бойынша профилактикалық
іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге
асыру жөніндегі нұсқаулықты
бекіту туралы 3-қосымша
Амбулаториялық емдеуде жатқан туберкулезбен ауыратн науқасқа
арналған жадынама.
Сіз стационардан шыққаннан кейін өзін өзі қалай ұстау керек?
- Үйге келгеннен кейін Сіз әлі күнге дейін сырқат екеніңізді ұмытпаңыз! Дұрыс тамақтанбау, жиі суық тию, тез шаршау, жағымсыз әдеттер (алкоголь, темекі шегу) сияқты туберкулезбен қайта сырқаттануға әкеп соқтыруы мүмкін көптеген факторлар бар.
- Туберкулезге қарсы препараттардыуақтылы қабылдауды ұмытпаңыз, ешқашан емді үзбеңіз.
- Емдеуші дәрігерге қарап тексерілуге уақтылы келу және қажетті талдауларды тапсыру (қақырық талдау, қан және несеп талдауы) және рентген-зерттеп-қараудан өту қажет екені есте болсын.
- Жөтел пайда болған немесе туберкулездің басқа да симптомдары (әлсіздік, салмақтың төмендеуі, қызудың көтерілуі, түңгілік терлеу) байқалған кезде амбулаториялық кезеңде ем қабылдайтын науқас, не емдеу аяқталғаннан кейін дәрігерге қаралуы және зерттеп-қараудан өтуі қажет.
- Емдеу мен зерттеп-қарау тегін жүргізілетінін біліңіз!
- Препараттарды қабылдау медициналық қызметкерлердің тікелей қадағалауымен ғана жүзеге асырылуы тиіс.
- Бұл дегеніміз Сізге сенім білдіреді, бірақ мұның бәрі:
- пациенттер туберкулезге қарсы препараттарды уақтылы қабылдауды ұмытпауы;
- емдеу дұрыс және үздіксіз жүргізілуі, сондай-ақ, оң нәтиже беруі;
- туберкулезге қарсы препараттардың жанама әсерлерінің уақтылы алдын алу немесе жою;
- алатаны препараттарға көнбеушіліктің туындауының алдын алу үшін;
- аурудың емделмейтін нысанға айналуының алдын алу үшін жасалды.
- пациенты не забывали вовремя принимать противотуберкулезные препараты;
- Науқас тұрмыста қандай қағидаларды ұстануы тиіс?
- Жөтелген кезде, әсіресе қоғамдық орындарда аузыңызды жабыңыз.
- Жерге, еденге немесе терезеге түкірмеңіз. Қақырықты осы мақсатқа арналған ыдысқа жинаңыз.
- Пайдаланған медициналық бет пердені жер жерге тастамаңыз.
- Өз бөлмеңізді күніне 3-4 рет желдетіңіз.
- Емдеудің ең жоғңары тиімділігін алу үшін науқас не істеуі қажет?
- Дәрігер жазып берген барлық препараттарды уақтылы қабылдау.
- Тамақтану құнарлы және толық қанды болуы тиіс (ет, көкөністер, сүт және айран өнімдері, жемістер және т.б.).
- Уақытты таза ауада өткізген және тыныс алу жаттығуын жүргізген өте пайдалы.
- Ұйқы мен демалуға жеткілікті уақыт бөлу (8-10 сағат).
- Ешқашан қандай да бір себеппен емді өз бетінше үзбеу, емдеу курсын аяғына дейін жеткізу.
Есіңізде болсын: емдеу режімін сақтаған кезде туберкулезді емдеуге болады!
Туберкулез бойынша профилактикалық
іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге
асыру жөніндегі нұсқаулыққа
4-қосымша
Бірінші қатардағы туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілердің
дозасы және дәрілік түрлері
Дәрі атауы
|
Дәрiлік түрi
|
Белсендi заттың дозасы
|
Изониазид
|
Таблетка, инъекцияға арналған ерітінді, сироп
|
100мг, 300мг, 500 мг, 4000 мг
|
Рифампицин
|
Таблетка, капсула, инъекцияға арналған ерітінді
|
150мг, 300мг
|
Пиразинамид
|
Таблетка
|
400мг,500мг
|
Этамбутол
|
Таблетка, инъекцияға арналған ерітінді
|
100мг, 400мг, 500 мг/3 мл, 1000 мг, 2000 мг
|
Стрептомицин
|
Инъекцияға арналған ұнтақ
|
1000 мг
|
Үйлестірілген белгіленген дозасы бар туберкулезге қарсы
қолданылатын дәрілер (бұдан әрi - ҮБМД)
Дәрі атауы
|
Дәрiлiк түрi
|
Қабылдауға арналған белсендi заттардың дозасы (мг)
|
күнделiктi қабылдау
|
аптасына 3рет
|
Изониазид + Рифампицин
|
таблетка
|
75+150
150+300
|
150+150
|
Изониазид + Этамбутол
|
таблетка
|
150+400
|
-
|
Изониазид + Рифампицин Пиразинамид
|
таблетка
|
75+150+400
|
-
|
Изониазид + Рифампицин + Пиразинамид + Этамбутол
|
таблетка
|
75+150+400+275
|
-
|
Емнің стандартты кестелері
Санат
|
Қарқынды саты
|
Жалғастыру сатысы
|
I
|
2-4 HRZE (S)
Стрептомицин 2 ай қолданылады
|
4 (7) Н3 R3 немесе
4 (7) НR немесе 4 (7) НRЕ*
|
II
|
3-5 НRZЕS
Стрептомицин 2 ай қолданылады
|
5 Н3R3Е3 немесе
5 НRЕ
|
Ескерту: әрiптердiң алдындағы сандар ем кезеңінің айлық ұзақтығын көрсетедi. Төменгi индекстегi сандар ТҚП мөлшерiнiң аптадағы санын көрсетедi. Егер әрiптен кейiн сан болмаса, науқас ТҚП күнде қабылдауы керек. Баламалы ТҚП жақша ішінде көрсетiлген.
*Бұл кесте изониазидке монорезистенттілік анықталған жағдайда қолданылады.
Туберкулез бойынша профилактикалық
іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге
асыру жөніндегі нұсқаулыққа
5-қосымша
Туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілердің
ересектерге арналған тәулiктiк дозасы (мг)
Дәрі атауы
|
Салмағы (кг)
|
30-39
|
40-54
|
55-70
|
70-тен аса
|
Қарқынды кезең – күнделiктi қабылдау
|
Изониазид
|
200 мг
|
300 мг
|
300 мг
|
400 мг
|
Рифампицин
|
300мг
|
450 мг
|
600 мг
|
750 мг
|
Пиразинамид
|
1000 мг
|
1500 мг
|
2000 мг
|
2000 мг
|
Этамбутол
|
600 мг
|
800 мг
|
1200 мг
|
1600мг
|
Стрептомицин (1гр)
|
500 мг
|
750 мг
|
1000 мг
|
1000 мг
|
Қолдау сатысы – күнделiктi қабылдау
|
Изониазид
|
200 мг
|
300 мг
|
300 мг
|
400 мг
|
Рифампицин 150 мг
|
300 мг
|
450 мг
|
600 мг
|
750 мг
|
Этамбутол 400 мг
|
600 мг
|
800 мг
|
1200 мг
|
1600 мг
|
Қолдау сатысы – аптасына 3 рет қабылдау
|
Изониазид
|
300 мг
|
600 мг
|
600 мг
|
700 мг
|
Рифампицин 150 мг
|
300 мг
|
450 мг
|
600 мг
|
750 мг
|
Этамбутол 400 мг
|
1200 мг
|
1600 мг
|
2400 мг
|
2400 мг
|
Ескерту: Рифампициннiң КБМД ең жоғарғы тәулiктiк мөлшерi – 750 мг.
КБМД науқастардың салмағына сәйкес ересектерге
арналған дозасы
Салмақ диапазоны (кг)
|
Қарқынды саты
|
Жалғастыру сатысы
|
|
Тиімділігі мен ем санатына сәйкес 2-5 ай
|
Ем санатына сәйкес 4-5 ай
|
Күнделікті
|
Күнделікті
|
Күнделікті
|
Аптасына 3 рет
|
RHZE
150мг+75мг+
400мг+275мг
|
RHZ
150мг+75мг
+400мг
|
RH
150мг+75мг
|
RH
150мг+150мг
|
|
КБМД тағайындағандағы таблеткалар саны
|
30-37
|
2
|
2
|
2
|
2
|
38-54
|
3
|
3
|
3
|
3
|
55-70
|
4
|
4
|
4
|
4
|
71 және одан аса
|
5
|
5
|
5
|
5
|
Ересектер дәрілерді күнделікті қабылдаған жағдайдағы тәуліктік мөлшердің рұқсат етілген ауытқулары (ең жоғары дозасы): изониазид – 4-6 мг/кг, рифампицин – 8-12 мг/кг, пиразинамид – 20-30 мг/кг, этамбутол – 15-20 мг/кг; аптасына 3 рет қабылдағанда: изониазид – 8-12 мг/кг, рифампицин – 8-12 мг/кг, пиразинамид – 30-40 мг/кг, этамбутол – 25-35 мг/кг.
Туберкулез бойынша профилактикалық
іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге
асыру жөніндегі нұсқаулыққа
6-қосымша
Бір құрамды туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілермен
I және II санат тәртібінде 18 жасқа дейінгі балалардағы
туберкулезді емдеуге арналған стандартты кестелер мен
туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілердің тәуліктік дозасы
Бірінші қатардағы ТҚП стандартты ем кестелері
Санат
|
Қарқынды саты
|
Жалғастыру сатысы
|
I
|
2-4 HRZE
|
4 HR немесе HRЕ*
|
II
|
3-5 HRZE2S
|
5 HRE
|
Милиарлы туберкулез, менингит және сүйек-буын туберкулезіне
шалдыққан балаларды бірінші қатардағы ТҚП емдеудің
стандартты кестелері
Санат
|
Қарқынды саты
|
Жалғастыру сатысы
|
I
|
4 HRZE немесе 2HRZS/2HRZE*
|
8HR немесе HRЕ**
|
II
|
5 HRZE2S
|
7HRE
|
Ескерту: әріптердің алдындағы сандар емнің айлық ұзақтығын көрсетеді. Емнің бір айы дәрілердің 30 мөлшерін қабылдауды білдіреді.
*Бұл кесте туберкулезді менингит кезінде қолданылады және де стрептомицин (S) емнің бастапқы екі айында ғана тағайындалады.
** Бұл кесте изониазидке монорезистенттілік анықталған жағдайда қолданылады.
Бірінші қатардағы туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілердің
дозасы және дәрілік түрлері
Дәрі атауы
|
Дәрiлік түрi
|
Белсендi заттың дозасы
|
Изониазид
|
Таблетка, инъекцияға арналған ерітінді, шәрбат
|
100мг, 300мг, 500 мг, 4000 мг
|
Рифампицин
|
Таблетка немесе капсула, инъекцияға арналған ерітінді
|
150мг, 300мг
|
Пиразинамид
|
Таблетка
|
400мг,500мг
|
Этамбутол
|
Таблетка, инъекцияға арналған ерітінді
|
100мг, 400мг, 1000 мг, 2000 мг
|
Стрептомицин
|
Инъекцияға арналған ұнтақ, құты
|
1000 мг
|
Бірінші қатардағы туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілердің
салмағы 5-30 кг арасындағы балаларға арналған тәуліктік
мөлшерін есептеу және олардың рұқсат етілген ауытқулары
Дәрі атауы
|
Тәуліктік дозасын мг/кг салмағына есептеу
|
Тәуліктік дозаның мг/кг салмағына сәйкес мүмкін ауытқулары
|
Ең жоғары тәуліктік дозасы (мг)
|
Рифампицин
|
15
|
10-20
|
600
|
Изониазид
|
10
|
10-15
|
300
|
Пиразинамид
|
35
|
30-40
|
2000
|
Этамбутол
|
20
|
15-25
|
1200
|
Бір құрамды туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілермен
I және II санат тәртібінде салмағы 5-30 кг аралығындағы
18 жасқа дейінгі балалардағы туберкулезді емдеуге арналған
туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілердің тәуліктік дозалары
Дәрі атауы
|
Салмағы (кг)
|
5-10
|
11-20
|
21-30
|
Қарқынды саты – күнделікті қабылдау
|
Изониазид
|
50 - 100мг
|
100 - 200 мг
|
200 - 300мг
|
Рифампицин
|
75 - 150мг
|
150 - 300 мг
|
225 - 450 мг
|
Пиразинамид
|
175 - 350 мг
|
385 - 700 мг
|
735 - 1000 мг
|
Этамбутол
|
100 - 200мг
|
200 - 400 мг
|
400 - 600 мг
|
Қолдау сатысы – күнделікті қабылдау
|
Изониазид
|
50 - 100мг
|
100 - 200 мг
|
200 - 300мг
|
Рифампицин
|
75 - 150мг
|
150 - 300 мг
|
225 - 450 мг
|
Этамбутол
|
100 - 200мг
|
200 - 400 мг
|
400 - 600 мг
|
Ескерту: салмағы 5 кг дейінгі балалардағы дәрілердің мөлшері мг/кг/тәулігіне есептеледі.
Көп құрамды белгіленген мөлшерлі туберкулезге қарсы
қолданылатын дәрілер (бұдан әрі - КБМД)
Дәрі атауы
|
Дәрілік түрі
|
Қабылдауға арналған белсенді заттың дозасы (мг)
|
күнделікті
|
Рифампицин+Изониазид +Пиразинамид+Этамбутол
|
Таблетка, қабыршақты қабықпен қапталған
|
150+75+400+275
|
Рифампицин+Изониазид +Пиразинамид
|
Таблетка, қабыршақты қабықпен қапталған
|
60+30+150
|
Рифампицин+Изониазид +Этамбутол
|
Таблетка, қабыршақты қабықпен қапталған
|
150+75+275
|
Рифампицин +Изониазид
|
Таблетка, қабыршақты қабықпен қапталған
|
60+30
|
Рифампицин +Изониазид
|
Таблетка, қабыршақты қабықпен қапталған
|
150+75
|
Рифампицин +Изониазид
|
Таблетка, қабыршақты қабықпен қапталған
|
60+60
|
Рифампицин +Изониазид
|
Таблетка, қабыршақты қабықпен қапталған
|
150+150
|
2 және 3 құрамды КБМД салмағы 5-20 кг арасындағы 18 жасқа
Достарыңызбен бөлісу: |
