5
бағытталуында жатыр. Кейс-стади жағдайларға талдау жасауды білдіреді, олар,
әдетте, нақты өмірден, ғылыми және көркем шығармалардан алынады. Дәл осы
үшін біз осы әдістің көпфункциялылығына қатысты кейсологтар
тұжырымдамасының дұрыстығына сенеміз. Ол оқыту шарасы ретінде де,
зерттеу әдісі ретінде де бірдей әрекет ете алады.
Сондықтан білім беру процесінде бұл әдіс оқыту, зерттеу функцияларын
және, ең маңыздысы ‒ мәдениеттану функциясын атқарады.
Кейс-стади әдісінің технологиялық деңгейі жұмысты кейстермен арнайы
ұйымдастыруға байланысты. Ең алдымен, әдістің технологиялық ерекшелігі
білім алушылардың да, педагогтардың да бірлескен қызметін ұйымдастырумен
байланысты. Дәл осы сәт ұжымдық жұмысқа қатысушылардың мотивациясын
арттыруға және бастамашылық мінез-құлқын жандандыруға байланысты
болады. Егер мұны кейстермен жұмыс істеуді ұйымдастырудың алғашқы кезеңі
деп қабылдасақ, онда келесісі проблеманы шешумен байланысты болады, осы
шешімдерді тапқаннан кейін бірлескен қызмет нәтижелерін талдау кезеңі
келеді.
Осы технологияның басты жетістігі оның оқыту мен тәрбиенің басқа да
әдістерімен тиімді үйлесуі, сондай-ақ танымның көптеген ғылыми әдістерін
кіріктіру мүмкіндігі болып табылады. Дәл осы ерекшелігі оның оқытуда оқу,
білім беру және зерттеу мазмұнын біріктіру тәсілі болуына мүмкіндік береді.
Жалпы, кейс-стади бірлескен әрекетке ғана негізделмеген, сондай-ақ пәнаралық
контексті қамтамасыз ететін нақты механизм де болып табылады. [143-150].
Қосымша білім беру және сыныптан тыс жұмыс бағдарламаларын
құрастыру кезінде «қосарлы білім беру» қағидаты ескерілді, ол көптілділік
контексінде жаңа мағынаға ие болды, өйткені пәндерді қатар оқыту және
тілдерді меңгеру тілдік емес пәндерді (химия, физика, география, биология)
оқыту тілі арқылы жүзеге асырылады. Осы бағдарламаларды ұсына отырып,
пәнаралық байланыс туралы ғана емес, әртүрлі (төркіндес емес – тіл және
физика, тіл және биология және т.б.) пәндер саласынан білімдерін
интеграциялау туралы айтуға болады. Абстракт және біржақты білімнен оны
нақты қайта жаңғыртуға көшу болжанады. Тілдерді оқыту проблемаларына
қатысты «абстрактілік» дегеніміз тілдерді оқи отырып, адамның ең алдымен
белгілер жүйесімен жұмыс істейтінін, ал оған абстрактіліктің жоғары дәрежесі
тән екенін білдіреді. Көптілділік білім беру шеңберінде басқа пәндер арқылы
тілді (физиканы ағылшын тілінде) оқи отырып, көптілділік білім беру
субъектілері тілдерді белсенді өзара іс-қимыл жасасу, қарым-қатынас жасау
және тану құралы ретінде пайдаланатын жағдай әрекет етеді. Басқа сөздермен
айтқанда, осы әдістің шеңберінде тіл тану объектісі ретінде де, таным құралы
ретінде де әрекет етеді.
Жоғарыда айтылған пәндік-тілдік кіріктіріп оқыту әдістемесіне жатады.
Бұл тілдік бату ұғымы кең мағынасында СLIL халықаралық оқыту жүйесінен
шыққан. Терминді 1994 жылы Дэвид Марш (Ювяскюль Университеті,
Финляндия) ойлап тапқан.
CLIL –
пәндер шет тілдерде оқытылатын, оқыту әдістемелерін
6
сипаттайтын термин. CLIL екі мақсатты көздейді, атап айтқанда: пәнді шет тілі
арқылы және шет тілін оқытылатын пән арқылы зерделеу.
Бұл тәсіл екі пән бойынша оқытуды бір уақытта жүзеге асыруға мүмкіндік
береді, бірақ негізгі назар не тілге, не тілдік емес пәнге бөлінуі мүмкін.
Кіріктіріп оқыту пәннің мазмұны мен терминологиясына акцент жасайды, ал
екінші тіл әртүрлі пәндерді зерделеу құралы болады.
CLIL
әдістемесінің ерекшелігі мынада:
−
Тілді білу пәннің мазмұнын зерделеу құралы болады.
−
Арнайы мәтіндердің мазмұнына да, сондай-ақ қажетті пәндік
терминологияға да акцент жасалады.
−
Тіл оқыту бағдарламасына кіріктірілген.
−
Тақырыптық материалды талқылау мүмкіндігі үшін тілдік ортаға түсу
қажеттігі тілді зерделенетін тақырып контексінде пайдалану мотивациясын
біршама арттырады.
−
Тілді білу пәннің мазмұнын зерделеу құралы болады.
−
Сабақтар қызықтыру нысанында өткізіледі, оқушылар ғылыми
тәжірибелер жасайды және әртүрлі эксперименттер өткізеді.
−
Тілді қызықты тақырыптарды талқылау үшін пайдаланатындай
деңгейде үйрену мотивациясы артады.
«Физика», «Химия», «География», «Биология» пәндері бойынша
ұсынылып отырған қосымша білім беру бағдарламалары үшін көрсетілген
пәндердің мұғалімдері мен ағылшын тілі мұғалімдерінің жұмысты бірлесіп
жоспарлауы мен ынтымақтастығының маңызы зор, олар: жалпы тақырыптық
жоспарлауды; пәндер бойынша сабақтың лингвистикалық мақсаттарын
анықтауды; пән мұғалімі сабағының құрылымына тілдік қызмет түрлерінің
тұжырымдамасын енгізуді; филолог пен пән мұғалімінің сабақтардағы
терминологиялық және лексикалық минимумын анықтауды; сөйлеу
конструкцияларын, сабақтарға клише құрастыруды; әдістер мен тәсілдерді
іріктеуді және есепке алуды; ойлау дағдылары деңгейлерін дамытуға сұрақтар,
тапсырмалар құрастыруды (Б.Блум таксономиясы бойынша) болжайды.
CLIL
технологиясын
қолдану
үшін
педагогтардың
мынадай
құзыреттіліктері қажет:
1)
тіл, пән және оқу біліктерін дамыту бойынша нәтижелерді қосып,
курстың пәндік мазмұнын бейімдеу;
2)
бірін-бірі өзара қолдайтындай етіп, тілдік және пәндік
бағдарламаларды кіріктіру;
3)
тілдің де, пәннің де меңгерілуін өлшеу үшін теңгерілімді
қалыптастырушы және соңғы бағалау құралдарын әзірлеу;
−
тілдік қолдауды дамытуды (скэффолдинг), пәндік құзыреттілік пен
оқыту дағдыларын, тілдік, пәндік оқу дағдыларын ілгерілемелі дамытуды, сыни
және шығармашылықпен ойлауды дамытуды, зерделенетін пәндер арасында
байланыс орнатуда оқушыларға көмек көрсетуді, оқушылардың білім алуын
(
оқу біліктерін, пәндік және тілдік құзыреттіліктерін, сондай-ақ когнитивті
қабілеттерін) жақсарту үшін бағалауды пайдалануды, обеспечение развития
Достарыңызбен бөлісу: |
