Сыртқы әлеммен өзара әрекеттесу кезінде адам алдына қойылған мақсаттарға, қоршаған шындықтың жеке ерекшеліктері мен жағдайларына, онымен қарым-қатынас жасайтын адамдардың ерекшеліктеріне байланысты өз қызметін жүзеге асырудың әр түрлі тәсілдерін таңдау жағдайымен үнемі кездеседі. Сыртқы әлеммен өзара әрекеттесу кезінде адам алдына қойылған мақсаттарға, қоршаған шындықтың жеке ерекшеліктері мен жағдайларына, онымен қарым-қатынас жасайтын адамдардың ерекшеліктеріне байланысты өз қызметін жүзеге асырудың әр түрлі тәсілдерін таңдау жағдайымен үнемі кездеседі. Таңдау жағдайында белгісіздіктің төмендеуі тек реттеудің көмегімен мүмкін болады, ал психологиялық реттеу жағдайында - адамның өзі жағдайды зерттейтіні, өз қызметін өзі бағдарлайтыны, бақылап, түзететіндігі мағынасында өзін-өзі реттеу арқылы нәтижелерге жетеді.
2. Тұлғаның өзін-өзі реттеу психологиясы
(стресс-менеджмент)
«Стресс» термині (ағылшынша стресс – қысым, тартылыс, қысым келтіру) техника саласынан алынған, онда бұл сөз физикалық объектіге қолданылатын және оның шиеленісін тудыратын сыртқы күшті, яғни объект құрылымында уақытша немесе тұрақты өзгерісті білдіру үшін қолданылады. «Стресс» термині (ағылшынша стресс – қысым, тартылыс, қысым келтіру) техника саласынан алынған, онда бұл сөз физикалық объектіге қолданылатын және оның шиеленісін тудыратын сыртқы күшті, яғни объект құрылымында уақытша немесе тұрақты өзгерісті білдіру үшін қолданылады. Ганс Селье, канадалық эндокринолог-дәрігер, ғылымға ең алғаш осы ұғымды және бейімделістің жалпы синдромы ұғымын енгізді. Оның анықтамасы бойынша, стресс – өте жағымсыз әсерлерге жауап ретінде туған организмнің қалыпсыз бейімделу әрекеттерінің жинағы. - Стресс – адамның мазасыздығынан туындайтын көбіне өзі бейімделмеген жұмыстардың шамадан тыс болуына байланысты бейімделген психикамен организмнің өзгерістерге ұшырауына әкелетін процесс ретінде саналады
- Стресс – организмнің күшті әсерлерге реакциясы, ол өз табиғаты бойынша стресстік жауап – зақымдаушы факторлар әсер еткенде организмнің тұрақтылыққа жету әдісі; қалыпты дені сау организмде қолайсыз факторлармен күресуге бағытталған механизм бар, бұл механизм – стресс-реакция немесе жалпы бейімдеу синдромы деп аталады.
Достарыңызбен бөлісу: |