Тербелістер мен толқындар

жүктеу 6,75 Kb.

Дата	01.04.2023
өлшемі	6,75 Kb.
	#41954

Тербелістер мен толқындар-melimde.com

Гармониялық тербелістің сипаттамалары：
Назарларыңызға рахмет!

Тербелістер мен толқындар.

Маратұлы Әлімжан

АВ-21-3
Текст

Тербеліс дегеніміз - белгілі бір уақыт интервалы өткен сайын дәлме - дәл не жуықтап қайталанатын қозғалыстар.
Текст слайда

Механикалық тербелістер мен толқындар - қозғалыстың ерекше түрі тербелістер және тербелістің кеңістікте таралуын қарастыратын механиканың бөлімі.

Тербелістер - белгілі бір уақыт аралығында қайталанып отыратын қозғалыс немесе процесс. Механикалық тербелістер механикалық шамалардың (ығысу, жылдамдық, үдеу, энергия және т.б.) тербелісі. Күнделікті өмірде тербелістер жиі кездеседі. Мәселен, жел соққан кезде ағаш бұтақтарының тербелісі, әткеншек, бесік, қабырға сағатының маятнигі, серіппеге ілінген жүк, домбра шегі.
Текст слайда
Текст слайда
Текст слайд
Текст слайда
Текст слайда

Тербелістің түрлері

Еркін - жүйе тепе-теңдік күйден шығарылып,өз еркіне жіберілгеннен кейін ішкі күштердің әсерінен жүйеде пайда болатын тербелістер

Еріксіз периодты өзгеріп отыратын сыртқы күштердің әсерінен пайда болатын тербелістер (тербелмелі жүйеге периодты түрде энергияның сырттан келіп түсуі керек)

Автотербеліс Ішкі күштердің периодты әсерінен туатын тербелістер (тербелмелі жүйе ішіндегі меншікті көзден периодты түрде энергияның түсуі керек)

Гармониялық тербелістің сипаттамалары：

Период T：толық бір тербеліске кеткен уақыт。

өлшем бірлігі секунд (с)

Гармониялық тербелістің периоды T, жиілігі ν, циклдік жиілігі ω
Өшпейтін тербелісті жүзеге асыру үшін бұл жүйеге гармониялық (синусоидалық) заңмен өзгеретін фактор (мысалы күшпен) әсер ету керек . Механикалық жүйе үшін синусоидалық күштің әсерінен болатын еріксіз тербелістер теңдеуі:
Мұндағы F0 - мәжбүрлеуші күш

Мәжбүрлеуші күш жиілігі тербелуші жүйенің меншікті жиілікке жақындағанда немесе тең болғанда тербеліс амплитудасының күрт өсу құбылысын резонанс деп атайды.
Диссипативті (кедергі күштер әсер ететін) жүйеде тұрақты сыртқы энергия көзі есебінен болатын өшпейтін тербелісті автотербеліс деп атайды.

Текст слайда

Бірдей фазада тербелетін ең жақын нүктенің ара қашықтығы толқын ұзындығы деп аталады. Бұл шама толқынның тербеліс Т периоды мен жылдамдығының көбейтіндісіне тең:
мұндағы: – толқынның таралу жылдамдығы; – тербеліс жиілігі.

Тұтас ортада тербелістердің таралуын толқын деп атайды.

Егер толқынға сәйкес тербеліс гармониялық болса онда толқын да гармониялық.
Х осінің оң бағытында энергия жұтпайтын ортада таралып тұрған толқын теңдеуі
Бұл теңдеу – қума толқын теңдеуі
Қарама-қарсы бағытта таралушы жиіліктері мен амплитудалары тең екі қума толқындар қабаттасқанда (интерференцияланғанда) тұрғын толқын пайда болады, оның теңдеуі:
мұндағы: толқындық сан
Толқынның таралу жылдамдығын (ол толқын фазасының орын ауыстыру жылдамдығы болып табылады) фазалық жылдамдық деп аталады. Толқын көзімен оны қабылдағыштың бір-біріне салыстырғанда қозғалыс кезінде қабылдап тұрған тербеліс жиілігінің өзгеруі - Допплер эффекті д.а.
Жиілігі 16 Гц-тен төмен болатын дыбыс инфрадыбыс деп,
20 кГц-тен жоғары болатын дыбыс ультрадыбыс деп аталады.
Ал 109 Гц-тен 1012–1013 Гц-ке дейінгі ең жоғары жиіліктегі серпімді толқындар гипердыбысқа жатады.

Назарларыңызға рахмет!

http://melimde.com

жүктеу 6,75 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: