4.6.
Қыздыру шамдарын қосу сызбалары
Әрбір электрлік монтаждаушы ең жақсы түсінетін негізгі техникалық
құжаттар сызбалар және электрлік сұлбалар болып табылады.
Электрлік сызба деп барлық типтегі шамдарды басқаруға мүмкіндік
беретін, қысқартылған, барлық элементтер арасындағы байланысты көрнекі
түрде көрсететін, шартты белгілер көмегімен орындалған және аталған
электрлік құралдың жұмыс ұстанымын түсінуге мүмкіндік беретін, оның
құрамы мен құнын анықтауға жағдай жасайтын сызбаларды айтады.
Құбыр жүйесінің ұштарына сымдардың оқшаулауының істен шығудан
қорғауға арналған тығындар орнатылады.
Қимасы үлкен сымдар арнайы қармауыштар, шағын жүкшығырлар,
әмбебап электрлік монтаждау сымы және басқа да жабдықтар (иінтіректі,
пневматикалық) көмегімен тартылады.
Тігінен тартылған құбырларға сымды төменнен жоғары қарай тартатын
болады және оқшаулау қысқыштары көмегімен бекітеді (сымдардың қимасы
50 мм
2
дейін – 30 м сайын, қимасы 70...150 мм
2
— 20 м сайын, қимасы
185...240 мм
2
—15 м сайын).
Болат құбырлардың ішкі тегіс беті және сыртқы бетінде коррозияға қарсы
жабыны болуы керек (құрылыс құрылымдарына монолитті құйылатын
құбырдан басқа)
Сымдардың құбырға салынған жалғаулары мен тарамдары тығыздама
108
қорабында дәнекерлеу немесе қысу арқылы жүзеге асырылады; сымдарды
құбырлардың ішінде тікелей жалғауға жол берілмейді.
Жұқа қабырғалы қабырғасының қалыңдығы 1,5 мм кем емес болат
құбырлар жерге тұйықтаушы өткізгіштер ретінде қолданылады. Үздіксіз
жерге тұйықтау тізбегін қалыптастыру үшін және жалғанған құбырлар
арасында тиісті электрлік контактіні қалыптастыру үшін жасырын және ашық
төсеу жағдайында жерге тұйықталған нейтралі бар желілерде әр құбырмен
бірге екі-үш нүктеде металл қораптарды, жалғастырғыштарды, манжеттер мен
гильзаларды дәнекерлеу ұсынылады. Осылайша, құрамына құбырлар,
тарамдалған және керілісті қораптар енетін үздіксіз электрлік желі
қалыптасады.
Электрлік схемаларын оқу тәртібі және талдау мынадай жалпы ұсыным
жасауға болады:
мәтін ұялары қамтылған ақпаратпен танысуға арналған кестелер мен
диаграммалар, сызбаға орналастырылған, оның өрістер;
машиналар, аппараттар мен аспаптарын орнатуды бейнелеған кіретін
барлық түрін анықтауға және тағайындау схемалар, құрамы және тағайындау;
сызбалық позициялы белгілер жүйесін таңбалау және құрылымын
айқындау;
біріктірілген (шынжырларының бас ток, басқару, қорғау, сигнализация
және т.б.) бөлу схемасын бөлігінің жалпы функциялары;
электр тоғының бағыттарын айқындау (генераторлар мен электр
энергиясын қабылдау орны);
электр қондырғысын (іске қосу сызбаларын Ажыратқыштардың
жетектерін, сигнализация ажыратылатын аппараттарының қозғалтқыштары,
ережелері және т.б.) олардың функцияларын үлгілік тораптары анықтауға
және орнату;
негізінен нақты жұмыс режимі жұмыс ретін анықтау кезінде одан
аппараттарының орнату және ықтимал ауытқулары (оның әрқайсысында
түпкілікті орнықты күй дейін бұрыңғы схемасын қарастырылатын
режимдерін);
берілген функцияларды орындау мүмкіндігін бағалауға элементтері
схемалары;
Жұмыс элементтері параметрлерінің сәйкестігін бағалауға жұмыс
қабілетін қамтамасыз ететін қондырғылар;
109
4.12. Бір аспашамды қыздыру
шамдарын жалғаудың электрлік
және монтаждау сызбалары
4.11 сурет. Шамдарды желіге жалғаудың электрлік және монтаждау сызбасы
а
— бір сөндіргішті;
б
— екі сөндіргішті
қыздыр шамдарын басқару жүйесінің сызбасын қарастырамыз. Екі немесе
одан артық шамдар желіге бір полюсті сөндіргішпен жалғанады (4.11 а сурет).
Бес шамды екі қатар орналасқан бір полюсті ажыратқыштар көмегімен
басқару (4.11 б сурет) келесі түрде жүзеге асырылады. Бірінші сөндіргішті
бұрған жағдайда екі шам қосылады, екіншісін бұрған жағдайда - басқа үшеуі
жанады.
Егер қосылатын шамдар санын кезекпен өзгерту қажет болса, оларды
желіге аспашамды ауыстырып қосқыштар көмегімен жалғайды (4 .12 сурет).
Осындай ауыстырып қосқышты бірінші бұрған жағдайда үш шамның бірі
жанады, екінші бұрғанда қалған екеуі жанады, дегенмен, бұл жағдайда
бірінші шам сөнеді, екіншісімен қатар барлық шамдар қосылады,
төртіншісімен
–
барлық
шамдар
сөндіріледі.
Қажет болған жағдайда бір немесе
бірнеше шамдарды басқаару үшін екі жерде
екі
ауыстырып
қосқыш
сызбаларын
пайдаланады,
олар
бір-бірімен
тұйықтағыштар жәнне сымдар арқылы
жалғанады (4.13 сурет) .
4.13 сурет. Екі аспашамды қыздыру шамдарын жалғаудың электрлік және
монтаждау сызбалары
|
