Технологиясы

97 
4.3 сурет.Қыздыру шамы: 
1 — цоколь; 2 — шыны табан; 3 
— электрод; 4 — ұстағыш; 5 — 
колба; 6 — қыздыру жібі 
Алғашқы қыздыру шамдарының 
үлгілерінде 
көмілі 
жіп 
қолданылған, заманауи шамдарда 
вольфрам жібі пайдаланылады. 
Вольфрамның 
балқу 
температурасы (шамамен 3400°С) 
жіпті 2500...2700°С дейін оның 
жанып кетуінен сақтандырылған 
жағдайға 
дейін 
қыздыруға 
мүмкіндік береді.
Жанып 
кетуден 
қорғау 
қыздырылған 
жіп 
орналастырылған шыны колбадан 
ауаны толықтай жою арқылы 
немесе 
оны 
инертті 
газбен 
толтыру арқылы шешілуі мүмкін. 
Екі 
жағдпайда 
да 
оттегінің 
болмауы 
салдарынан 
жіп 
жанбайтын болады.
Вольфрам қиын балқитын 
металдар тобына жатқызылады 
және электротехника өндірісінде 
кеңінен қолданыладын 
Балқу температурасы өте жоғары вольфрам - сұр түсті металл 
және үлкен енді. Оның әдісі бойынша ұнтақ металлургия, т. е. 
қысып нығыздаған бөлшектердің жымдасуды нәтижесінде 
металл алынатын болады. Вольфрам болат тығыздама - 
формаларға сығымдау арқылы алады, олар одан кейін 1300 дейін 
дайындау кезінде - осы бөлшектердің өзекті біріктіру t = ° С. 
Баспаны вольфрамды түрі бар, сондықтан оларды дейін шамамен 
3000 ° С және шығарылып қақталатынға және осал УЗ өзек 
құрылысы және дәнді қыздырады. Мұндай кезде оның жоғары 
қамтамасыз ететін механикалық беріктігі мен илемділік 
Талшықты құрылыс вольфрам өңдеу нәтижесінде мәнге ие 
болады. 
Булану жылдамдығы вольфрам 3000 ° С температурада 
қыздыру кезінде шамамен 9 10-9 мг / t = (с см2), алайда балқу 
температурасы төніп келе жатқан ол жіптер қарай күрт өсуде. 
Вольфрам жіп өңірлер жасалады және булануға кезінде күйіп 
кетіп жатыр. 
Осы орайды, ал кейбір түрлері осы бір рет жылу 
шығындарының көшіпті жіп азайту үшін тығыз шиыршық
шамдарды шиыршық орауды екі орлма түрінде болады. Мұндай 
шамдарды оралмасыз деп атайды. 
Қыздыру шамдары В127-15, В220-15, В127-25 типтеріне 
жіктеледі. 

98 
Қыздыру шамдарының қызмет мерзімі кең ауқымда 
ауытқиды, себебі жұмыс шарттарына тәуелді болады. Оның 
ішінде қорек кернеуінің тұрақтылығына, механикалық әсердің 
болуына, қоршаған орта темпераотурасына тәуелді болады. 
Шамдардың орташы қызмет мерзімі жалпы 1000... 1200 с 
болады. 
Шамдардың жылдам жанып кетуінің басты себебі – жоғары 
қорек кернеуі. Мысалы, 230 В кернеу жағдайында шамның 
қызмет мерзімі 570 сағатты құрайтын болса, 240 В кернеуде 200 
с. 
Шамдар жиі жанып кететін ғимараттарда бір сөндіргішті 
пайдаланатын шамлар тобы тізбегіне қосымша кедергі қосу 
қажет. Кедергілерде қуаттың бір бөлігі жойылатынына 
қарамастан оларды орнату экономикалық тұрғыда тиімді. Осы 
кернеудің қажетті мәнін келесі формуа бойынша анықтауға 
болады: 
мұнда и
ат
— атаулы кернеуі, В; и
ш
— өндірістік ғимараттардағы 
қарбалас уақыттағы шиналар кернеуі, В; и
л
— шамдардан біз 
алатын кернеу (оны атаулы шамадан 2 % төмен қабылдайды), В; 
1
ном
— бір сөндіргішпен басқарылатын шамбар тобының атаулы 
тоғы. 
Атаулы тоқ мысалы кернеуі 60 В 20 шамнан құралатын топта 
келесі түрде анықталады: 1
ат
= (60 ■ 20) /220 = 5,46 А. 
Жоғары омды қызғылт 0,8.-1,0 мм немесе кәдімгі болат сым 
диа метрмен кедергілерін ретінде пайдаланылады диаметрі 1.2 
мм. Оларды бөліп асбоцементті 25 м құбырлардағы кесіндіге 
орналастырады құбырға тігінен 30 см-ден белгілейді. Оның 
астыңғы және үстіңгі қақпақтармен жабады, оларда тесіктер 
бұрандалары дұрыс болуы үшін бұрғылайды. 
Электр қыздыру шамдарын қоректендіру кернеуі негізгі 
параметрі маңызды құрылыстардың бірі болып табылады.
Кернеу номиналды шамасы 10% артқан кезде шамдар өзгерістер 
жарық ағынының 4% өзгерістер орын алып, әлеуметтік қызмет 
мерзімі бес есе төмендейді,. Кернеуі қоректендіретін электр 
желілерін пайдалану жағдайында белгісіз қалыпта болады. 
Шамдарды пайдаану сипаттамаларын жақсарту мақсатында 
мемлекеттік стандартында қорек көзіне арналған ауытқуы 5% 
шегінде жол беріледі. 
Қыздыру шамдарының ішкі көлемінен ауа шығарылған 
жағдайда олар вакуумды деп аталады, ал колбалары инертті 
газбен толтырылған шамдар – газ қуысты болады. Газ қуысты 
шамдардың жарық берілісі көп болады.

99 
Газ қуысты шамдарда қыздыру денесінің материалы 
вольфрам 
болып 
табылады. 
Колбалар 
ксенонмен 
де 
толтырылады. 
Электр 
техникалық 
құрылығы 
ларының 
созылмалы жұмыс режимі - бұл қоршаған ортаның өзгермеген 
температурасында 
оның 
бөлшектерінің 
бекітілген 
температурасына қол жеткізу үшін қажет уақытқа созылатын 
режим.
 
Электр техникалық құрылғыларының созылмалы режимі егер 
энергия жүйесі немесе электр қондырғысы келесі режимдердің 
біреуінде: қалыпты, жөндеу және авариядан кейінге режимде 
болғанда ғана орны болады.
Қалыпты 
режимде 
мәжбүрлі 
түрде 
және 
себепсіз 
ажыратуларсыз электр қондырғысының барлық элементтері 
жұмыс істейді, онсыз болмайды. Ток жүктемесі осы күйде 
жүктеме кестесіне байланысты өзгеруі мүмкін. Аппараттар мен 
ток жүретін бөліктерін таңдау үшін қалыпты режимнің ең үлкен 
ток / нормаларын қолдануы керек. 

жүктеу 9,83 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: