Ғылыми білімнің құрылымын, ғылыми танымның әдістері мен
құралдарын, білімді негіздеу және дамыту тәсілдерін зерттейтін
ғылымтанудың бөлігі.
Педагогика әдіснамасы
Педагогикалық білім және оны игеру процесі, яғни,
педагогикалық таным туралы ілім. Ол:
педагогикалық
білімнің
оның
ішінде
педагогикалық
проблематиканың;
құрылымы мен қызметі жөнінде ілімді қамтиды;
әдістемелік мәні бар бастапқы, өзекті, іргелі философиялық
теорияларды; тұғырнамаларды, болжамдарды;
педагогикалық танымның әдістері жөнінде ілімді.
Ұлттық психикологияны зерттеу әдістері
Адамдардың ұлтық-психологиялық ерекшеліктерін зерттейтін
біркелкі тәсілдер мен әдістер. Бұл тәсілдердің арасында жиірек
қолданылатындары:
бақылау;
эксперимент;
әңгімелесу;
сұрақтар қою;
іс нәтижесін талдап-жинастыру;
"тән қасиеттерін сұрыптау" және "ерікті суреттеу" әдістері;
этникалық стереотиптерді зерттеу әдістері;
модель жасау әдісі және т.б.
Үдеріс - латынша алға жылжу,өзгеріс деген мағынаны
білдіреді.Жағдай,даму сатысының қалыпты ауысымы.
Мәселе - латынша міндет, тапсырма. Бұл субъектінің нақты
жағдайда туындаған қиндықтар мен қайшылықтарды өз білімі мен
тәжірибесі арқылы шеше алмайтынын ұғыну. Мысалы, балаларды
оқытудың әдістемесін жетілдіру педагогикалық зерттеулер мәселесі
болуы мүмкін. Алайда,мәселені біржолғы эксперименттік зерттеу
арқылы шешу мүмкін емес, себебі мәселе шешудің мол әдістері бар.
Болжам - бұл мөлшерлік ерекшеліктегі тұжырым,алға ұсыну мен
эксперименттік тексеріске ғылыми және тәжірибелік ерекшеліктегі
негіздерді қажет ететін пікір.
Рейтинг – білікті тұлғалар тұжырымына негізделген бағалау
әдісі. Өзгеше айтқанда,рейтинг-қосалқы бақылау әдісі. Рейтинг
немесе өрнектеу мәні зерттеушінің өзіне жақын таныс адмның кейбір
қасиеттерін бағалау үшін "сотқа" жүгіну.
Көрсеткіштік – сапалық белгілерді сандық мөлшерге айналдыру
тәсілі. Өрнектеу оқушылардың кәсіби сапалық бағасын (қабілеттілігі,
ұжымдағы қатынасы, кәсіби ерекшеліктері, т.б.) анықтауда, оларға
мінездеме құрастыруда молынан қолданылады.
Педагогикалық
тәжірибе
–
мұғалімнің
педагогикалық
қызметінің нәтижесі,өз алдында тұрған педагогикалық міндеттерді
жүзеге асырудың кәсіби шеберлігінің жиынтығы.
Аннотация
-
мәтіндердің,кітаптардың,қолжазбалардың,
мақалалардың
қысқаша
сипаттамасы;мәтіндерде
берілген
ойлардың,бағалардың,автордың қорытындыларының маңызын ашу.
Сұхбат – әңгімелесудің ерекше түрі ретінде, ол туралы
хабарлар,сұхбат алынып отырған адам туралы ақпарат алу үшін ғана
емес басқа да адамдар,оқиғалар т.б.туралы мәліметтер алу үшін
қолданылады.
Баяндама
-
зерттеу
жұмыстарына
қызығушыларын
қалыптастыратын және таным-білімдерді кеңейтетін тақырыпты
көпшілікке жариялау.
Этникалық стереотиптерді зерттеудің әдістері
Этникалық қауымдастықтар туралы тұрақты құндылықтар
бағыты, ұстанымдар, түсініктер (шынайы не бұрмаланған) және олар
туралы түсініктер психологиясы.
Бағыттандырылмаған байланыс әдісі
Әлеуметтік педагогиканың бейімделмеген, психикалық тұрғыдан
бетімен жіберілген балалармен және жеткіншектермен жұмыста
қолданылатын әдісі. Оны іске асырғанда баланың проблемасының
мәнін түсіну мен оларды шешудің жолдарын анықтау үшін
метафоралар, түрлі оқиғалар, сиқырлы ертегілер, мақал-мәтелдер т.б.
қолданылады.
ХIХ ғ. оқыту және тәрбие теориясының бұдан былай тереңдеуiне
ықпал жасаған эксперименталдық зерттеулер едi.
Қазiргi кезеңде педагогикалық зерттеулер әртүрлi әдiстердiң
бүтiн бiр жүйесi жәрдемiмен алға басуда. Бұларға: педагогикалық
бақылау, әңгiмелесу, мектеп құжаттарын зерттеу, оқушылардың
шығармашылық
жұмыстарымен
танысу,
озат
педгогикалық
тәжiрибенi үйрену және қорытындылау, әлеуметтiк талдау(сұрақ,
анкета жүргiзу, тестен өткiзу, рейтингтiк сараптау), математикалық
статистиканы талдау, педагогикалық идеяларды теориялық талдаудан
өткiзу және т.б. әдiстер.
Педагогикалық бақылау әдiсi. Бұл әдiс педагогикалық
зерттеудiң
қай-қайсысында
да
қолданыс
табады.
Себебi
педагогикалық құбылыспен танысу зерттеушiге педагогикалық
жұмысқа қатысы бар деректердi үйренiп, жинақтап, белгiлеп алуды
қажет етедi. Мысалға, ғалым сабаққа қатыса отырып, оқушылардың,
егер мұғалiм сабақ материалын қызықты түрде баяндаса, жым-жырт
отырып, зейiндi тыңдайтынын аңғарады. Одан әрi зерттеушiге аян
болатыны: бiр оқушылар өзiн сабақта белсендiлiкпен көрсетiп,
мұғалiмнiң сұрақтарына ықласпен жауап беруге тырысады;
жолдастарының жауаптарына толықтырулар енгiзедi, өздерi сұрақ қоя
отырып, сабақ мазмұнын тереңдете ұққысы келедi және т.б. Ал
кейбiреулер сабаққа деген енжарлығы мен зейiнсiздiгiн байқатады.
Осы құбылыстарды бақылау зерттеушiге алғашқы болжамдарын
қорытындылауға мүмкiндiк бередi. Оның мән-мағынасы келесiдей
болуы ықтимал:
1)
оқушылардың
зейiндiлiгi
сабақтың
мазмұндығына
байланысты;
2) сабақта зейiндiлiк және белсендiлiк танытқан оқушылардың
бiлiмi бiршама жоғары дәрежеде.
Бақылау әдiсi, осылайша, нақты теориялық ой-пiкiрлерге нәр
берiп, кейiн олар басқа да әдiстердiң көмегiмен тереңдете зерттелiп,
тексерiледi.
Әңгiмелесу
әдiсi.
Бұл
әдiс
те
ғалым-тәрбиешi
мен
тәрбиеленушiнiң екеуiнiң де бiрдей педагогикалық дерек пен
құбылысқа деген ойы мен қатынасын айқындауға жәрдемiн тигiзедi.
Соның арқасында ол көрiнiс берген құбылыстардың мәнi мен септерi
жөнiнде тереңдеу пайымдалған ғылыми тоқтамға келуге тырысады.
Егер, мысалға, жоғарыда келтiрiлген оқушылардың сабаққа деген
әртүрлi мiнез-құлықтық қатынасын алар болсақ, зерттеушi бұл
құбылыстың себептерi жөнiндегi өзiнiң пiкiрiн мұғалiмнiң ойымен
салыстырғанды жөн табады. Бұл үшiн ол мұғалiммен әңгiмелесудi
бiрден-бiр жол деп, сабаққа кезiккен құбылыстардың себебiн
түсiндiрiп беруге мұғалiмдi ойыстырып, оның пiкiрiн бiлуге
ұмтылады. Белгiленген сұрақтар бойынша, мұғалiм мен оқушы
пiкiрлерiнiң өзара сай келуi немесе алшақтығы, өң берген
педагогикалық жағдайдың түп төркiнiн айқындауға себiн тигiзерi,
әлбетте сөзсiз.
Мектептiк құжаттар мен оқушылардың шығармашылық
өнiмдерiн зерттеу әдiсi. Көптеген педагогикалық құбылыстарды
зерттеу
барысында
мектеп
құжаттары
мен
оқушылардың
шығармашылықiс-құжаттарын көздеп отыру үлкен маңызға ие.
Мысалы, оқушылардың күнделiктi сабақ бағаларының олардың
жалпы үлгерiмiне ықпалын бiлу үшiн мектеп жорналымен, өткен
жылдардағы табельдерiмен танысып шығу орынды. Мектеп
Достарыңызбен бөлісу: | 
