Сабақ құрылымы - сабақ кезеңдерінің жүйелі құрылып, бөлімдерінің үйлесуіп келуі.
Кіріспе және жаңа материалды игеру сабағы
Сабақтың міндеттері. Кіріспе сабақ оқушыларға алдыңғы курстарда алған негізгі білімдерін жаңғыртып, тарихтың жаңа курсының негіздеріне жалпы сипаттама беруі тиіс. Кіріспе сабақтың мазмүнында оқушылардың жаңа тақырьшты игеруіне көмектесетін мақсаттардың болғаны дүрыс. Қажет болған жағдайда мүғалім бүл сабақта оқушылардың базалық білімін, негізгі дағдыларын айқындайды.
Жаңа материалды игеру типіндегі сабақтардың мынадай түрлерін атауга болады: материалды мүғалімнің мазмүңцау сабағы; мектеп дәрісі; саяхат сабақ; киносабақ; оқушылардың хабарламалары мен баяндамаларына арналған сабақ. Жаңа материалды игеру сабагында оқу әрекетінің бүл түрлері басым болып келеді және сабақтың едәуір бөлігін қамтиды. Ал бекіту, қайталау, оқушылар білімін тексеруге аз уақыт, аз көлем бөлінеді. Көбіне мүндай сабақтар алдыңгы сабақтармен байланысы жоқ тақырыптарды оқыи үйреыгенде немссе күрделі үғымдары мен түсініктсрі мол тақырыптарды түсіндіргенде колданылады.
Аралас сабақ және оның құрылымы.
Ұйымдастыру кезеңі
Үй тапсырмасын сұрау
Сабақтың мақсатын қою
Жаңа тақырыпты түсіндіру
Оқу материалымен жұмыс
Оқушы білімін бақылау, бағалау
Сабақты қорытындылау, бекіту
Үйге тапсырма беру
Сабақты аяқтау
Білімді тексеру, есепке алу және бақылау сабагы
Бақылау сабағы тақырът немесе бөлім бойынша кезендік бақылау жүргізіп жөне оқушылар біліміндегі ақаулықтарды анықтау үшін еткізіледі. Бүл жүмыс тарихи диктант немесе тестілеу, синхронды салыстырмалы кесте қүрастыру, кескін карта толтыру сияқты тәсілдерді қүрайды. Бақылау мақсатында мүғалім түсіндірген немесе сабақ үстінде оқып үйренген материал бойынша жазбаига сүрау жүргізгеп тиімді. Оқуіпыларга жазба жүмысты оқулық мәтінімен салыстырып, өз қатесін анықтау қызықты болмақ. Мысал келтірейік; "1920-1930 жылдардағы біздің ел" тақырыбына екі сағат бөлінген. Бірінші сабақта оқушылардың жартысы тапсырманы жазбаша, ал екінші бөлігі ауызша орындайдьі. Екінші сабақта өрекет сипаты езгереді. Жазбаша тапсырма бірнеше нүсқада беріліп, Қүжатпен жүмыс, тестілеу, кескін картамен жүмыс, үғымды түсіндіру сияқты тапсырмаларды қүрайды.
Бұл жерде білімді жинақтау емес, оны анықтау жөне бағалау міндеті қойылады. Бүл сабақ тақырып бойынша мүғалімнің кіріспе сөзімен басталады. Жан-жақты әңгімелеу барысында оқушылардың жауабын жолдастары тольіқтырьт немесе түзегіп отырады. Жазбаша жүмысты тексеруде мүғалім тесті талдайды немесе тапсырма нүсқаларын белгілеп, үлгілердің жауабын ойластырады. Жазбаша жүмысты мүғалім кейінгі сабақтарда тексеріп бағалайды немесе окушылар бір-бірінің жүмысына пікір айтады.
Егер мүғалім оқушылардың тақырыпты қалай меңгергенін тексергісі келсе, негізгі сүрақтардан бірнеше тақырыпты жазбаша жауап беру үшін оқушылардың өздеріне таңдатады. Парталастар бір-бірінен көшірмес үшін оларға өртүрлі нүсқадағы тапсырма беріледі. Жүмыс барысында оқушылардың қандай мәселелерді ескермегендігі анықталады. Мүғалім ол олқылықтарды келесі сабақтарда жоюға тырысады.
Әңгіме және өзара сүрақ. Жан-жақты әңгімелеуді үйымдастыру кезінде сүрақтардың мазмүны мен өңгімені жүргізудің техникасына назар аудару керек. Бүкіл сыныптағы оқушылардың жүмысқа белсенділігін арттыру үшін мүғалім оларға сүрақ қойып, ойлануға аз гана уақыт береді. Содан соң оқушыны жауап беруге шақырады. Оқушылардың ес, ойлау жөне зейін лроцестерін іске қосу үшін мугалім "Қане, еске түсірсйік", "Сеіщср қалай ойлайсыңцар?" "Осылай деген дүрыс па?" деген сүрақтар қояды.
Жауаптағы қателерді өңгімелесу барысында мүғалім немесс оқушылардың өздері түзетіп отырады. Қажет болған жағдайда мүғалім қосымша сүрақтар қояды. Жоспардың әрбір пункті бойынша мүғалім қорытынды жасайды. Әңгімелесу сүрақтары мазмүны жағынан қысқа, ғылыми көзқарас түрғысынан дәл, дидактикалық түргыдан одай жәнс корнекті болуы тиіс.
Әңгімелесу тарихи дсректерді салыстыруга, олардың өзара байланысын анықтауға, басты мазмүнды анықтап, оқушылардын белгілі бір түжырым жасауына көмектесуі тиіс. Әңгімелесу оқушылардың ойлауын ынталандырып, оларды алға қойған міндетгерді шешуге үмтылдырады. Дайындығы жогары сыныптарда оқушылар жинақтауды ез беттерінше жүргізе алады. Ал, дайьіндығы темен сьшьштарда мүғалімнің өзі қысқаша қорьпынды жасап, баға қояды.
Сабақ барысында оқушылардың өзара сүрак, қою төсілі де қолданылуы мүмкін. Ол үшін мүғалім тақырып бойынша сүрақтар мен тапсырмалар түзуге үй тапсырмасын береді. Сабақ қарсаңьшда ол сүрақтар мен талсырмалар тексеріліп, түзетіледі. Сүрақ беруші оқушы оның жауабын өзі білуі тиіс, өйтпесе жауапты түзетіп, бағалай алмайды. Сабақта жақсы дайындалған бір немесе бірнеше • оқушы тақтаға шақырылады (одарға ойлануға біршама уақыт беріледі). Мүгалім атаған оқушылар кезегімен сүрақ қояды. Сол кезегімен жауап беріледі. Тақтадағы бір оқушы жауап берсе, екінші оқушы жаңа сүраққа дайындалып түрады. Бүндай езара сүрақ беру жарысын екі оқушының арасында немесе бүкіл сынып оқушыларын қатыстырып өткізуге болады.
Достарыңызбен бөлісу: |
