Пәндік үйірмелер сыныптан тыс жұмыстың негізгі формасы болып табылады. Үйірмелердің ( тарих, жас археологтар, жас тарихшы т.с.с. ) жұмысы өлке тану негізінде құрыған жерде педагогикалық жақсы нәтижелер алынады.
Пікірсайыс- оқушылардың дербес ой пікірлерін дамытып, жетілдіруге арналады.
Пікірсайыстың алдында оқушылар оны жүргізудің тәртібімен танысады.
Ең бастъісы нені дәлелдейтінін біл, ең мықты дәлел нақты дерек; қисынды және сабақтастықпен сөйле; өзің жақсы білетініңді ғана айт; өз қарсыласыңды қүрметте және оның ойын бүрмалама; өзіңе дейінгі айтылғандарды қайталама; қолынды босқа сермей берме және дауыс көтерме.
Пікірсайысқа оқушылар үйде аддын-ала дайындалады. Олар теориялық тұжырымды қалай теріске шығаруды немесе белгілі бір ұстанымын қалай қорғауды ойластырады. Пікірталасты шағын көрініс, миии-спектакль түрінде үйымдастыруга болады. Белгілі бір үстанымды қорғай отырып, оқушылар дауысын, мимикасын, жүріс-тұрысын құбылтып, өзі қорғайтын тұлғаның кейпіне енуге тырысады.
Пікірталастағы мүғалімнің рөлі пікірталасты үйымдастырып, оны бағыттап, өз пікірін күштеп таңбай, оқушылардың еркін пікір айтып, қорытынды жасауына жағдай туғызу болмақ. Ал оқушылар пікірталас барысында тарихшылардың еңбегімен танысып, қажетгі дейексөздер жинақтап, дереккөздерін зертгейді.
Баламалы жағдай. Ойталас-сабақта нақты емір сүріп түрған тарихи шындыққа баламалы жағдайды үлгілеуге және оны талқылауға болады. Баламалы жағдайға талдау жасауда оқушылар мынадай жаднаманы пайдаланады.
1. Ұсынылған әрбір даму жолының менін анықта.
2. Олардың тарихи шарттылығын айқында.
3. Оларға өз кезқарасыңды анықта.
4. Тандалған даму жолының артықшылықтары мен кемшіліктерін түсіндір.
5. Жоққа шығарған даму жолының артықшылығы мен кемшіліктерін керсет.
6. Жасалған тандауды бағала.
"Қазақ жеріні" Ресей қол астына ете бастауың тақырыбыңда баламалы жағдай төсілін қолдануға болады. Бүл сабақта Ресейге қосылу жөнінде екі түрлі қарама-қарсы көзқарасты үстанган Әбілхайыр хан мен Барақ сүлтан бастаған екі саяси күш — сынып окушыларының екі командасын қүрайды. Олар оз козқарастарын дәлелдеу үшін ғылыми деректерге, батыл болжамдарға жүгінеді.
Пікірсайыспен бірге диспут-диалог түріндегі тәсілді қолданудьщ дидактикалық жемісі мол. Бүл –тәсілде тарихи түлғалардың ойталас-диалогы көрініс табады. Мысалы, М. Шоқай — А. Ф. Керенский, А. Байтүрсынов — В. И. Ленин, Ә. Бөкейхан — Ә. Жангелдин, Т. Рысқүлов — И. В. Сталин арасындагы ойталас-диалогтар.
Достарыңызбен бөлісу: |