Т. М. Блисов Жерге орналастыру

жүктеу 0,66 Mb.

бет	2/6
Дата	02.02.2018
өлшемі	0,66 Mb.
	#8358
түрі	Нұсқаулар

1 2 3 4 5 6

Эккер. Аумағы шамалы немесе үлкен емес учаскелерді түсіруде, жергілікті жерде көптеген міндеттерді шешуде, мысалы квадраттарға бөлу, тура бұрыштарды құру жұмыстарында эккер қолданылады. Жалпы олар шағылыстырғыштық, призмалық және қарапайым болып бөлінеді.

Шағылыстырғыштықтардан ең көп тараған екіайналы эккер (4 сурет).

4 Сурет. Екіайналы эккер 5 Сурет. Екіайналы эккердегі сәуле іздері
Ол үшқырлы металдық қорапшадан тұрады, оның бір қыры ашық, ал екі қыры немесе қабырғасы бір-біріне 45⁰-та орналастырылған. Қорапшаның ішінде бұл қабырғалардың төменгі бөлігіне винттермен екі (2 және 3) жайпақ айналар бекітілген, ал үстіңгі бөлігінде әйнектер-ойықтар (4) жасалған. Осы әйнектердің біріне түзеу винттері (5) орнатылған.

Қорапшаның астында тіктеуіш (7) арналған ілгегі бар эккердің тұтқасы (6) бұралады. Тіктеуіш арқылы эккерді жергілікті жерде керекті нүктеде ұстауға болады. Жұмыс кезінде қолда эккерді айналар вертикалды болу үшін көз деңгейінде ұстау керек

Екі айналы эккердің құрылғысы айнадан екі рет шағылысқан сәуленің принципіне негізделген, онда алғашқы бағыттағы бұрыш айналар арасындағы бұрыштан екі есе үлкен болады (5 сурет).

6 Сурет. Эккермен тура бұрышты құру
Жұмыс барысында бақылаушы С нүктесінде перпендикуляр түсіретін жаққа қарап тұрады. Эккерді С нүктесінде тіктеуішпен ұстайды да оны қорапшаның ашық жағымен қадағаның біріне бұрады, мысалы В қадағасына. Бұл жағдайда 1 айна қадағаға, ал 2 айна бақылаушының көзіне қарай бағытталған болады (6 сурет).

Бақылаушы 2 айнада В қадағасыныың бейнесін ұстайды да қорапшаның жақын қырындағы айнаның үстіндегі әйнектен қарайды және жұмысшыны үшінші қадағамен көзбен ойықта В қадағасы бейнесінің жалғасқаның көргенше жылжытады. Түйіліскенді көрген кезде жұмысшыға қадағаны орналастыр деп белгі береді. Сонда жергілікті жерде пайда болған СВ тура сызығы АВ сызығына деген перпендикуляр шамасында болады, ал ВСD бұрышы – тік бұрыш болады.

Қарапайым эккер: қазық және бір-біріне перпендикулярлы 2 ағаш жұқа тақтайлар (7 сурет).

7 Сурет. Крест тәрізді экер

Жұқа тақтайлардың екі шетіне шеге қағылады және екеуінің арасындағы тура сызықтар дәлме-дәл тік бұрыш құрауы керек.

АВ сызығына С нүктесінен перпендикуляр түсіру үшін эккерді бұл нүктеде бір жұқа тақтайдың m және n шегелерінің жазықтары AB сызығымен беттесуі керек (бірдей болуы). Содан кейін эккердің орнын ауыстырмай D қадағасын басқа қарама-қарсы p және q шегелерінің жазықтығына орналастырады. Сонда пайда болған DC сызығы АВ сызығымен 90⁰тең бұрыш құрайды.

жүктеу 0,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6