Т. А. Ботагариев 200 ж

1. Оқытушы туралы мәлімет

Оқу тоқсаны 15 оқу аптасынан және 2 аптасынан тұрады.

Аптасына 2 кредит-сағат жоспарланады, оның әрбір кредит-сағат бір байланыс сағатынан ( дәріс, практика) және оқытушының басқарумен жүретін студенттердің өзіндік жұмысынан (ОЖСӨЖ) және студенттің өзіндік жұмысынан (СӨЖ) тұрады.

Оқу тоқсаны 15 оқу аптасынан және 2 сынақ аптасынан тұрады.

Аптасына 2 кредит-сағат жоспарланады, оның әрбір кредит-сағат бір байланыс сағатынан ( дәріс, практика) және оқытушының басқарумен жүретін студенттердің өзіндік жұмысынан (ОЖСӨЖ) және студенттің өзіндік жұмысынан (СӨЖ) тұрады.

Адам және жануарлар физиологиясы– биологиялық ғылымдар циклындағы ең маңызды, күрделі әрі қиын пәндердің бірі. Тірі организмнің функцияларын оның әр түрлі тіршілік ету жағдайларында зерттей отырып, физиология оларға мақсатты түрде ықпал етудің кең келешегін ашады, ол оның үлкен практикалық маңыздылығын анықтайды.

Ұсынылып отырған лекциялық курс пен лабораторилық сабақтар тақырыптарына бөлінген сағаттар шамамен алынған. Курстың кейбір бөлімдері бойынша лекция оқымай-ақ, оны студенттердің өз бетінше оқып-біліп алуына міндеттелген
Курстың мақсаты:

Ағза жүйелерінің қызметтерімен, ондағы жүретін процесстерімен, сыртқы ортаға бейімделуімен таныстыру. жүйелердің тіршілік әрекеттерінің жалпы заңдылықтары мен физиологиялық процесстерінің өзара және қоршаған орта жағдайларымен тығыз байланыстылығы туралы. Осы замандағы ғылыми жетістіктерді баяндау қазіргі физиологиялық аса маңызды мәселелерінің жәй-күйі мен ең соңғы жетістіктері туралы түсінік беру, сипаттау.

Ағза жүйелерінің қызметтерімен, негізгі заңдылықтарды түсіну барысында, осы білімге сүйене отырып, Адам ағзасының негізгі құрылымы және қызметі экологиясының процесстерін, заңдылықтарын пайымдау, қазіргі заманғы физиологиялық заңдылықтарын қол жеткен табыстарымен танысу.

Адам және жануарлар физиологиясы құрылымы және қызметі кіріспе

Адам және жануарлар физиологиясы мақсаты мен маңызы;

Физиология даму тарихынан мәліметтер

Физиологияның басқа ғылыми бағыт-тармен байланыстары

Физиологияда қолданылатын әдістер

Қозғыш құрылымдар физиологиясы

Биоэлектірлік құбылыстарды зерттеу

Клеткадағы мембрандық потенциал

Клеткадағы әрекет потенциалы

Қозуды өткізу.Синапстар

Қозғыш құрылымдар физиологиясы

Еттің жиырылуы.

Ішкі секреция бездері

Нейромоторлық аппарат физиологиясы. Қаңқа еттерінің физиологилық қасиет-тері. Еттің жиырылуы және босаңсу механизмі

Қан жүйесі.

Қанның тіршілік үшін маңызы. Қанның құрамы. Плазма қасиеттері. Эритроциттер. Лейоциттер, тромбоциттер. Қанның ұюы. Қан топтары

Аталған жүмысқа жаңадан бірқатар эксперименттік тақырыптар енгізіліп, бүрынғы жүмыстар қазіргі оқу бағдарламасынын. талабына сөйкес қайта қаралып, өңдеуден өтті.

Мүнымен қатар, жаңа оқу бағдарламасындағы кейбір өзгсрістер, медицина мен биология саласындағы қазіргі кезеңдегі жетістіктер, оқу процесін барынша жетілдіру мен оқуды оптимизациялауға бағытталған педагогикалық жөне психологиялық талаптар нсгізінде үсынылып отырған оқу қүралының мазмүнына біраз өзгерістер мен толықтырулар енгізіліп отыр.

Заман талабына сөйкес жоғары білімі бар білікті маман кадрлардың алдына қойылатын талаптар олардан организм тіршілігіндегі физиологиялық заңдылықтар мен қоршаған орта факторларының әсерлерінен туындайтын морфо-функциональдық ауытқуларды терең, жан-жақты зерттеп, білуді міндеттейді. Осыған байланысты адам мен жануарлар организміндеріндегі жүріп жатқан физиологиялық процестерді жүйелі түрде жене оларды езара байланыста талдау жасай білу — келешек мамандардың ғылыми-материалистік көзқарастарының қалыптасуында маңызды роль атқаратындығы сөзсіз.

зерттеу объектілері ретінде жануарлармен қатар адамдар енгізіліп отыр. Физиологиядан практикалық сабақтарды осылай өткізу қазіргі физиологияның талабы мен деңгейіне сөйкес келеді. Физиологиядан өтілетін практикалық сабақтардың негізгі міндеті - организм функцияларын статистика түрғысынан емес, динамика түрғысынан қарау, соған сәйкес зерттеу жүмыстарын жүргізу. Осы таланқа сай барлық жүмыстар қайта қаралып, қосымша функциялық жүйелер қызметі енгізіліп отыр.

Оқыту дәріс, лабораториялық сабақ, СМЖӨЖ, СӨЖ түрінде өтеді. Сабақты бақылау – жазба жұмыстары, өзіндік жұмыстарды тексері түрінде өтеді.

Практикалық сабақтарда:

• 
  сұрау
  
• 
  пікірталас;
  
• 
  көрнекі құралдармен жұмыс жасау (кестелермен жұмыстану, микроскоппен жұмыс, дайын микропрепараттарды қарастыру, микропрепараттарды дайындау видиофилмдер мен электронды оқулықтар қарау).
  

Қарастырылып отырған пәнді тиімді игеру жолында студенттердің мектеп бағдарламасы бойынша оқытылған алғашқы фундаментальді білімдері болу қажет. Бұл алдымен: Ағза ұлпалары, оның түрлері, адам анатомиясы , маңызы туралы алғашқы түсініктерболуы қажет.

Аталып отырған пәнді оқу нәтижесінде студенттерде «Адам және жануарлар физиологиясы » пәніне арналған типтік бағдарламада көрсетілген білім, білік, дағды қалыптасады.

1. 
   Адам және жануарлар физиологиясы пәні, мақсаты.
   
2. 
   Физиологгия ғылымындағы ұғымдар.
   
3. 
   Физиология ғылымының даму тарихы мен еңбек сіңірген ғалымдары.
   
4. 
   Ағзаның біртастығы.
   
5. 
   Физиологияның зерттеу әдістері
   

(Сатпаева Х.Қ) 5, 7-9, 15 беттер

Жас кезеңдері

Сатпаева Х.Қ Адам физиологиясы 1995 ж 13 бет

Денсаулық

Денсаулық дегенді қалай түсінеміз (физикалық, психикалық, әлеуметтік саулық) 7-8 бет

Әдебиеттер:

Сатпаева. Х.Қ

1. 
   .Физиологияның негізгі бөлімдері
   
2. 
   Физиологияның зерттеу әдістері
   

(Сатпаева Х.Қ) 5, 7-9, 15 беттер

Ағза дегеніміз не , оның қандай түрлері болады.

Т. Н есіппаев. Адам және жануарлар физиологиясы Ғылым баспасы

2005ж 8- бет

CӨЖ

Денсаулыққа залал келтіретін факторлар 9-11бет

Сатпаева. Х.Қ

Препараттың тіршілік қасиетін үзақ уақыт сақтауға арналған ерітінділер

Сатпаева. Х.Қ

1. 
   Тітіркену және тітіркендіргіш
   
2. 
   Қозғыш ұлпалар,қозу және қозғыштық, қозғыштық кезеңдері.
   
3. 
   Биоэлекторлы құбылыстар.
   

(Сатпаева Х.Қ 15-17,20-21,26-27беттер

Т. Н есіппаев. Адам және жануарлар физиологиясы Ғылым баспасы

2005ж 21- бет

CӨЖ

Қартайған кездегі ең маңызды физиологиялық жүйелердің жағдайы 43-46 бет

Дүйсембин.Қ.Қ

Жасқа сай физиология және мектеп гигиенасы

Алматы,2003 жыл

1. 
   Ет ұлпаларының түрлері.
   
2. 
   Қаңқа еттерінің физиологиялық қасиеттері.
   
3. 
   Біріңғай салалы еттің физиорлогиялық қасиеттері.
   

1. Сатпаева Х.Қ 30-40 беттер

2. И.М.Төленбеков 109-162беттер
СӨОЖ 3 мазмұны:

1. 
   Саркомердің құрылысының суретін салу.
   

34 бет 10 сурет.

Биологиялық жас 46-48 бет

Дүйсембин.Қ.Қ

Жасқа сай физиология және мектеп гигиенасы

Алматы,2003 жыл
СӨОЖ 4 мазмұны Рецепторлар деген не олар қалай жіктеледі

Т. Н есіппаев. Адам және жануарлар физиологиясы Ғылым баспасы

2005ж 321- бет

CӨЖ

Акселерация 26-28 бет

Дүйсембин.Қ.Қ

Жасқа сай физиология және мектеп гигиенасы

Алматы,2003 жыл

1. Эндокриндік бездер мен гормондар туралы үғымдар, зерттеу өдістері. Гормондардың маңызы, олардың структурасы, өрекет ету механизмі Ішкі секреция бездерінің өзара өрекеттесуі.

Гипофнз. Калқанша без, калқансерік бездері. Айыршық без жөне эпифиз. Олардың физиологиялық маңызы.

Әдебиеттер:

1.Х.Н.Сәтпаева „Адам физиологиясы”

2. Н.Н:Гуминский „Практикум по физиологии человека и животных”

3. П.Ф.Текутов „Практикум по физиологии человека и животных”

4. А.Н.Кабанов „Руководство к практичеким занятиям по физиологии

СӨОЖ мазмұны:Ішкі секреция бездері қызметін қандай әдістермен зерттейді,

Әдебиеттер:

Т. Н есіппаев. Адам және жануарлар физиологиясы Ғылым баспасы

2005ж 184- бет

СӨЖ

Қалқанша безінің жас ерекшелігі175-178 бет

Дүйсембин.Қ.Қ

Жасқа сай физиология және мектеп гигиенасы

Алматы,2003 жыл

Ұйқы безінің ішкі секреторлык. функциясң. Аралшык бездіи кұрылымы, оның гормондары.. Бүйрек үсті бездері. Сельенің стресс концепциясы. Жалпы адаптациялык, синдром, оның стадиялары.

Жыныс бездері. Еркектердің (аталык) үрық бездері жөне ейелдердің (аналык) жүмыртка бездері. Аталық жөне аналық жыныс гормондары. Олардың организмдегі физиологиялык маңызы.

Әдебиеттер:

1.Х.Н.Сәтпаева „Адам физиологиясы”

2. Н.Н:Гуминский „Практикум по физиологии человека и животных”

3. П.Ф.Текутов „Практикум по физиологии человека и животных”

4. А.Н.Кабанов „Руководство к практичеким занятиям по физиологии
СӨОЖ мазмұны : Булыгу немесе стрес күйінен шығда гипоталамус пен эндокриндік жүйе қандай роль атқарады

Әдебиеттер:

Т. Н есіппаев. Адам және жануарлар физиологиясы Ғылым баспасы

2005ж 188- бет

СӨЖ

Қалқан серік бездерінің жас ерекшелігі 178-179 бет

Дүйсембин.Қ.Қ

Жасқа сай физиология және мектеп гигиенасы

Алматы,2003 жыл

Т. Н есіппаев. Адам және жануарлар физиологиясы Ғылым баспасы

2005ж 321- бет

СӨЖ

Жыныс бездерінің жас ерекшелктері мен жетілуі 192-202 бет

Дүйсембин.Қ.Қ

Жасқа сай физиология және мектеп гигиенасы

Алматы,2003 жыл

1 Қан мен лимфа органнзмнің ішкі ортасы екендігі.

2 Қанның физикалық және химиялық қасиеттері

3 Қанның құрамы. Плазма қасиеттері.

1.Х.Н.Сәтпаева „Адам физиологиясы”

2. Н.Н:Гуминский „Практикум по физиологии человека и животных”

3. П.Ф.Текутов „Практикум по физиологии человека и животных”

4. А.Н.Кабанов „Руководство к практичеким занятиям по физиологии

СӨОЖ мазмұны:

27.-28-29-30-31-32-33-34-35-36-37 жұмыстарының методикаларын жазу

Психологиялық саулық пен тән саулығы туралы кейбір мәліметтер 113-116 бет

Сатпаева. Х.Қ

Эритроциттер.

Лейоциттер,

тромбоциттер.

Қан топтары

Әдебиеттер:

1.Х.Н.Сәтпаева „Адам физиологиясы”

2. Н.Н:Гуминский „Практикум по физиологии человека и животных”

3. П.Ф.Текутов „Практикум по физиологии человека и животных”

4. А.Н.Кабанов „Руководство к практичеким занятиям по физиологии

СӨОЖ мазмұны:

Иммундық жүйе

Резанова Е.А. 107 бет
СӨЖ

Күйзелісті болдырмау жолдары 117 бет

Дүйсембин.Қ.Қ

Жасқа сай физиология және мектеп гигиенасы

Алматы,2003 жыл

1. 
   Қан айналым шеңберлері
   
2. 
   Жүректің қан айдау қызметі
   
3. 
   Қан тамырлары
   
4. 
   Қан айналысының реттелуі
   
5. 
   Жүрек қызметтерін зерттеу салалары
   

/ Х.Н.Сәтпаева „Адам физиологиясы/ 161-189беттер

Жүрек пен қан тамырларының құрылысы, қызметі

Қан айналым шеңберлері

СӨЖ

Суретін салу

«Адамның қан айналым жолдары»

Әдебиеттер:

Биология электрондық оқулығы

1 Лифманың түзілуі мен ағзадағы орны

2 Лимфа жүйесінің эволюциясы мен морфологиясы

3 Лимфаның құрамы мен қасиеттері

4 Құрамында лимфа ткані бар ағзалар: тимус (айыршық без), көкбауыр.

5 Лимфа жүйесінің қызметі

6 Лимфаның ағысы

Әдебиеттер:

Х.Н.Сәтпаева „Адам физиологиясы 211-220беттер

38-42-43-44-45- жұмыстарының методикаларын жазу

Лимфа және иммунитет» Биология электрондық оқулығы

1. 
   Оқу мен дене еңбегінің қанға әсері 230-232 бет
   

Дүйсембин.Қ.Қ

Жасқа сай физиология және мектеп гигиенасы

Алматы,2003 жыл

1 Ас қорыту туралы түсінік Ауыздағы астың қорытылуы

2 Қарын сөлінің қүрамы мен мәні

3 Қарындағы сөл шығуының реттелуі

4 Қарынның қимыл-әрекеті (моторикасы)

5

Әдебиеттер:

Х.Н.Сәтпаева „Адам физиологиясы 242-252 беттер

СӨОЖ мазмұны:

51-52-53-54-55-56-57- жұмыстарының орындалу методикаларын жазу,