Студенттер ‰шін оќу баѓдарламасы (syllabus)

«Мұғалім мамандығының ерекшелігі»

5В010200-Бастауыш оқытудың педагогикасы мен әдістемесі

Құрастырушы: 28.08.2014

Пғк, длцент Дуйсембекова Ш.Д.

2.ТАЛҚЫЛАНДЫ:

2.1. Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің Педагогика кафедрасының мәжілісінде қаралды.

Хаттама № 1 04.09.2014ж.

Кафедра меңгерушісі: ______________Джанбубекова М.З

Хаттама № 1 «05» 09.2014ж.

Төрағасы: ________________Ахметова Т.Ш
3. БЕКІТІЛДІ:

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында мақұлданған және басып шығаруға ұсынылды.

Хаттама №1 18.09.2014ж.

ОӘК төрағасы: ____________ с.ғ.д. Искакова Г.К.

1 Жалпы ережелер 4

2.Нормативтік сілтемелер 4

3 Қолдану саласы 4

4. Оқу пәнінің мазмұны (модульдің) 6

5.Дәріс сабақтарының тақырыптары 8

6 .Практикалық сабақтарының тақырыптары 13

5.Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптары 16

6. Пән бойынша оқу үрдісінің күнтізбелік кестесі 17

7.Әдебиеттер 19

1. 
   Жалпы ережелер
   

• 
  П.ғ.к, доцент Дуйсембекова Ш.Д.
  
• 
  Байланыс ақпараты – тел., Таңірбергенов 2 ғимарат, Сабақ өткізу орны – №2
  
• 
  Пән аты – «Мұғалім мамандығының ерекшелігі »
  
• 
  Кредит саны – 3
  

2.3.1 Пәннің қысқаша мазмұны.

Қазақстан Республикасы ұлттық мектептерінің қалыптасуы жағдайында бұл курс қазіргі замандағы оқыту және тәрбиелеу теориясы мен практикасында өте көкейтесті. Бұл пәннің негізгі ұстанымдары әр ғылымдардың саласынан мұғалімдердің шығармашылықтарын қамтамасыз ететін жеке тұлғаға және ұжымға жасайтын іскерлікті қалыптастыратын білімдерді іріктеу. Сондықтан бағдарламада педагогикалық шеберлік туралы, педагогикалық техника сұрақтарынан басқа оқушыларға ықпал ету тәсілдері, театралдық педагогика, сөйлеу техникасы, шешендік өнер элементтері қамтылады. 

2.3.2 Курстың мақсаты: болашақ маман иелерін дайындауға қойылатын талаптарға сай, мұғалімнің педагогикалық шеберлігі мен кәсіби қызметі жөніндегі негізгі білімдермен студенттерді қаруландыру.

2.3.3 Пәнді оқытудың негізгі міндеттері:

- студенттерге ұстаздық шеберлік және педагогикалық іс-әрекет бойынша негізгі білімдер жүйесін меңгерту; 

- студенттердің педагогикалық іскерліктері мен дағдыларын дамыту;

- болашақ мұғалімнің мамандыққа деген сүйіспеншіліктерін, кәсіби біліктілікті жетілдіруге деген қызығушылықтарын ояту;

- оқыту мен тәрбие әдістемесін шығармашылықпен іздеуге тәрбиелеу.

2.3.4 Пәнді оқу нәтижесінде студенттер:

• 
  өзінің болашақ мамандығының маңыздылығын және мәнін түсіне білуі;
  
• 
  сабақ барысында педагогикалық шеберлікті меңгеру қабілетіне ие болуы;
  
• 
  қазіргі заманғы педагогикалық технологияның құралдарын игеруі;
  
• 
  мамандығында өзін жетілдіре алу, тәжірибеде теориялық білімді пайдалана алу, болашақ мамандығы шеңберінде студенттердің өз бетінше ізденіс-зерттеу жұмыстарын жүргізе білуі;
  
• 
  маманға қойылатын қазіргі заман талаптарын пәннен алған білімдерді интеграциялауды және бастауыш мектеп мұғалімінің педагогикалық қызметі және педагогикалық шеберлігі міндеттерін түсінуі;
  
• 
  өзін-өзі жетілдіретін түрлі оқу стильдерін пайдалана білуі;
  
• 
  оқытушының және басқа да студенттердің пікірімен санасып, оларға құрметпен қарауды және кәсіби этиканы үйренуі тиіс.
  

2.3.6 Курс постреквизиттері: Студенттер мұғалімнің педагогикалық іскерліктің мәнін оқып қана қоймай өздері педагогикалық технологияларды игеріп, оларды жүзеге асыруға қатысады және әртүрлі педагогикалық ситуацияларда өздерінің психикалық күйін басқара алуға, сол жағдайда тиімді де педагогикалық тұрғыдан дұрыс шешім қабылдап, іс әрекет жасауға үйренеді.

1. 
   Білім, іскерлік, дағды
   
2. 
   Мұғалім мамандығының негізгі ерекшеліктері
   
3. 
   Мұғалім тұлғасы- үлгі, өнеге
   

Педагогикалық мамандық бұл білім алу барысында пайда болатын білім, іскерлік, дағыдылардың жиынтығымен сипатталатын және кәсіби-педагогикалық міндеттерді шешуге бағыталған белгілі бір біліктілікке ие болатын педагогикалық кәсіби топтың іс-әрекетінің бір түрі.

Педагогикалық мамандықтың негізгі мақсаты – қоғамдық мақсаттарды түсіну және өз тәрбиеленушілерін осы мақсаттарға жетуіне жағдай жасап, бағыттау. 

Мұғалім мамандығының негізгі ерекшеліктері:

-   гуманистік сипаты;

-   ұжымдық сипаты;

-   адаптивтік (бейімдеуші) сипаты;

-   шығармашылық сипаты;

-   қарым-қатынас жүйесінде болуы;

-   мұғалім тұлғасының үлгі, өнегелік сипаты және т.б.

Мұғалім мамандығы табиғаты жағынан гуманистік (адамгершіліктік) сипатқа ие мамандықтардың бір түрі. Оқыту барысында мұғалім адаптивті (бейімдеу) және гуманистік мақсаттарды жүзеге асырады. Адаптивтік мақсаты ол оқушыны, тәрбиеленушіні үйретумен, социомәдениеттік жағдайлардың нақты талаптарына -дайындайды, бейімдейді. Педагог өзінің тәрбиеленушісін белгілі бір әлеуемттік жағдайларға дайындап, қоғамның қойып отырған талаптарына үйретеді. Ал гуманистік мақсаты оқушының жеке тұлғасын дамытып, шығармашылық дербестігін шыңдауға мүмкіндік жасау. Мұғалім мамандығы бір уақытта жеке тұлғаны қалыптастырушы, әрі оны басқарушы мамандық болып табылады. Оның басты мақстатарының бірі жеке тұлғаны қалыптастыру, дамыту болғандықтан ол адамның инттелектуалдық, эмоциональдық, физикалық дамуын басқарып, оның рухани әлемінің негізін қалыптастыру.

Мұғалім мамандығының бір ерекшелігі ол «адам-адам» жүйесінде жұмыс жасауы. Бірақта ол осы жүйеде жұмыс жасайтын басқа мамандықтармен салыстырғанда оның еңбегінің нәтижесіне тек бір өзі ғана ықпал етпеуімен ерекшеленеді. Яғни, жеке тұлғаның қалыптасуына мұғалім, отбасы, орта және т.б. әсер етеді. Сондықтан мұғалім мамандығы ұжымдық бастау алады.

Мұғалім мамандығы шығармашылық сипатқа ие мамандықтардың бірі. Мұғалім үнемі ізденіс, шығармашылық үстінде болуы тиіс. Шығармашылық педагогикалық іс-әрекеттің ұйымдастырлуы мен оның мазмұнын тиімді құрастыруға ықпал етеді. Мұғалім шығармашылығы педагогикалық міндеттерді тиімді шешуіне мүмкіндік жасайды.

Мұғалім мамандығы қарым-қатынас жүйесінде болуымен ерекшеленеді. Басқа мамандықтарға қарағанда мұғалім мамандығы қарым-қатынас жасау іскерлігін жоғары деңгейде игеруді талап етеді. Қарым-қатынас арқылы мұғалім тұлғаға ықпал етіп, оның тәрбиелі болуы мен білімінің қалыптасуына жағдай жасайды. Қарым-қатынас, яғни сөз мұғалім еңбегінің басты қаруы.

Мұғалім тұлғасы үлгі, өнегелік сипатқа да ие. Мұғалім өзінің тек беретін білімі мен тәжірибесі арқылы ғана тұлға қалыптасыру процесіне әсер етпейді, сонымен бірге оның жеке басының өзі оқушы тұлғасына ықпал жасайды. Сондықтан мұғалім әрқашанда бала алдында адамгершілігі мол, тәрбиелі, адам жанын түсінетін,  терең білімді еліктеу үлгісі болуы керек. Мұғалім мектептен тыс уақыттарда өзінің сөзі мен ісі бір жерден шығып жатуына назар аударуы керек.

Педагогикалық мамандықтың негізгі мәні оның іс-әрекетіне байланысты болып табылады. Мұғалімдер әлеуметтік іс-әрекеттің ерекше түрін атқарады, яғни адамзат жинақтаған мәдениет пен тәжірибені аға ұрпақтан жас ұрпаққа беруге бағытталады, оларды қоғамдағы белгілі бір әлеуметтік рольдерді меңгеруге дайындайды. 

1. 
   Педагогикалық мамандықтың негізгі мақсаты
   
2. 
   Мұғалім мамандығының негізгі ерекшеліктері
   
3. 
   Мұғалім мамандығын шығармашылық тұсынан зерттеу
   

4. 
   Мижериков В.А., Ермоленко М.Н. Введение в педагогическую деятельность: Учебное пособие для студентов педагогических учебных заведений.-М.: Педагогическое общество России, 2002.-208с.
   
5. 
      Батурина Г.И., Кузина Т.В. Введение в педагогическую профессию.-М., 1999.-228с.
   
6. 
       Кан-Калик В.А., Никандров Н.Д. Мамандыққа кіріспе – М.: Педагогика, 1990.- 144с.
   
7. 
       Педагогика: Учебное пособие для студентов педагогических учебных заведений / В.А.Сластенин, И.Ф. Исаев и др.- М.: Школа-Пресс, 2000.- 512с.
   

№2 Дәріс.(2 c)

1. 
   Мұғалімнің практикалық дайындығы
   
2. 
   Ұйымдастырушылық іскерліктің түрлері
   
3. 
   Педагогикалық техника 
   

 Мұғалімнің мобилизациялық іскерлігі бағытталады:

- Оқушылардың оқуға деген зейінін аудару және тұрақты қызығушылығын дамыту;

- Оқу дағдыларын қалыптастыру, оқу іс-әрекетін ғылыми ұйымдастыру тәсілдерін үйрету;

- Оқушылардың белсенділігін, шығармашылықтарын қалыптастыру;

- Ынталандыру және жазалау әдістерін тиімді қолдану.

Ақпараттық іскерлік – оқу материалын түсіндіру, оны алу және өңдеу әдістерімен байланысты қолданылады.

- Ақпараттық іскерлікті қолдану барысныда ақпарат көздері білім беру процесінің мақсаты мен міндеттеріне сәйкес өңделеді.

- Ақпараттық іскерлік төмендегі қабілеттерде көрінеді:

- Пәннің ерекшелігіне, оқушылардың дайындығы, өмірлік тәжірибесі, жас ерекшеліктерін ескере отырып оқу материалын түсіндіруде;

- Әр түрлі әдістерді қолдана отырып, оқу ақпаратын беру процесін дұрыс ұйымдастыруда;

- Сұрақтарды қысқа әрі ұғынықты құрастыруда;

- Көрнекі құралдарды тиімді қолдануда;

- Оқушылардың оқу материалын меңгеру деңгейі мен сипатын оперативті болжауда қолданылады.

Дамытушы іскерлік құралады:

- Оқушының жақын даму аймақтарын анықтау;

- Оқушылардың таным процесін, сезімдерін, еріктерін дамыту үшін проблемалық ситуациялар құрастыру;

- Танымдық дербестікті, шығармашылықты ынталандыру;

- Жекелеген қабілеттерді дамытуға жағдай жасау.

Бағыттаушы іскерлігі –  тәрбиеленушілердің адамгершілік құндылықты ұстанымдарын және дүниетанымын қалыптастыруға бағытталып, оқу іс-әрекетіне және ғылымға деген тұрақты қызығушылығын, тұлғаның әлеуметтік маңызы бар қасиеттерін дамыту мақсатында бірлескен шығармашылық іс-әрекетті ұйымдастырудан құралады.

Ал практикалық дайындықтың келесі іскерлігі коммуникативті іскерлік. Келесі 7-сызбада мұғалімнің коммуникативті іскерліктерінің құрамы көрсетілген.

Сызба 7. Мұғалімнің коммуникативті іскерліктерінің түрлері.

 Перцептивті іскерлік – қарым-қатынастың басқаларды қабылдау, түсіну түрінде көрініс табады. Ол үшін басқа адамдардың құндылық бағдарын білу керек. Перцептивті іскерлік арқылы алынған ақпарат педагогикалық қарым-қатынастың тиімді өтуіне ықпал жасайды.

•  Бірлескен іс-әрекетте серіктестің белгілері туралы ақпаратты дұрыс жеткізу, қабылдау;

•  Басқа адамдардың тұлғалық мәніне терең ену;

•  Адамның жеке ерекшеліктерін анықтау;

•  Адамның қандай типке, темпераментке жататынын анықтау;

•  Адамның сыртқы сипаты мен өзін-өзі ұстауы бойынша адамның ішкі әлемі, болашақ іс-әрекетін және бағытын анықтау;

•  Адамның көңіл-күйін, жағдайын, белгілі бір оқиғаға деген қатынасын анықтау;

•  Адамның құндылық бағдарын көре білу.