Есеп 6 Егер тауардың құны орташа есеппен 3,2% артып, ал физикалық тасымалдау көлемі өзгермесе, онда тауар бағасы қалай өзгереді.
Шығарылуы:
Базистік периодтың бағасы үшін келесі индекс:
Есептік период үшін құн 3,2% артады, яғни:
Қорытынды: Есептелген бағаның жалпы индексі, тауардың құнын орташа есеппен 3,2% арттырсақ, сәйкесінше физикалық тасымалдау көлемі де 3,2% артатынын көрсетеді.
Бақылау сұрақтары
1. Экономикалық зерттеулердегі талдаудың индекстерінің әдісінің рөлі қандай?
2. Индекстердің мәні және түрлерін атаңыз.
3. Жеке индекстерді атап өтіңіз.
4. Агрегатты қалыптағы жиынтық индекстер.
5. Орташа арифметикалық және орташа гармониялық қалыптағы жиынтық индекстер.
6. Бірнеше кезеңнің индекстік жүйесі.
Есептер және жаттығулар
1. Көмірдің бағасы мен көлемі туралы мәлімметтер бар, әрбір айда көмір 100 пайызға сатылды деп бағаның тізбекті және базистік жеке индекстерін, сатудың физикалық көлемін анықтаңыз. Тізбекті және базистік индекстердің өзара байланысын тексеріңіз.
Айлар
|
1 тоннаның бағасы, мың.теңге
|
Өндірілді, млн. тонна
|
Сәуір
|
120
|
23,2
|
Мамыр
|
121
|
20,2
|
Маусым
|
116
|
18,7
|
2. 2007 жылдың І жарты жылдығында сүтке бағаның өсуі келесі мәліметтермен сипатталады. Бүкіл қарастырылған кезең үшін сүтке бағаның жалпы өзгеруін анықтаңыз.
Айлар
|
Қаңтар
|
Ақпан
|
Наурыз
|
Сәуір
|
Мамыр
|
Маусым
|
Шілде
|
Баға, алдыңғы кезеңге
|
108,8
|
103,5
|
98,7
|
100,1
|
94,6
|
95
|
94,2
|
3.2007 жылдың ІІ жарты жылдығындағы бензиннің бағалары туралы мәліметтер бар. Жетпей тұрғын көрсеткіштерді анықтаңыз.
Айлар
|
1 тоннаның бағасы, мың теңге
|
Бағаның жеке
|
индекстері тізбекті
|
базистік
|
Ақпан
|
?
|
-
|
100,0
|
Наурыз
|
799
|
?
|
?
|
Сәуір
|
?
|
101,9
|
102,8
|
4. Егер тіркелген құрамның бағасының индексі 108,8 пайыз, ал тауарды сатудың құрылымдық жылжуының орташа бағаның өзгеріне әсері-0,7 пайыз болғанда бірнеше нарықтарды сатылатын А тауарының орташа бағасының өзгеруін анықтаңыз.
5. Екі құрылыс фирмасының іс-әрекетін сипаттайтын мәліметтер кестеде көрсетілген Тұрақты және айнымалы құрамдағы өзіндік құнның индексін есептеңіздер.
Құрылыс фирмалар
|
Салынған үйлер, мың кв м 2006
|
2007
|
1кв м-дің өзіндік құны, млн теңге 2006
|
2007
|
Мирас
|
53
|
68
|
1,5
|
1,7
|
Марс
|
179
|
127
|
1,7
|
1,9
|
6.Егер өндірілетін өнімнің көлемі өзгермеген жағдайда, жалпы еңбек шығыны 10 пайызға төмендесе кәсіпорын еңбек өнімділігі қалай өзгереді.
7. Базарларда картофель сату туралы келесі мәліметтер бар.
а) айналымалы құрамдағы бағаның индексін;
б) Тұрақты құрамдағы бағаның индексін есептеңіздер.
Базарлар
|
шілде 1 кг-ның бағасы, теңге
|
Сатылды, ц
|
Тамыз 1 кг-ның бағасы, теңге
|
Сатылды,ц
|
1
|
6,0
|
24,5
|
4,5
|
21,9
|
2
|
6,5
|
18,7
|
5,5
|
37,8
|
3
|
5,5
|
32,0
|
5,0
|
33,4
|
8. Бөлшек сауда кәсіпорындарының осы кезеңдегі тұтынушылық тауарларын сатудың физикалық көлемі алдыңғы кезеңмен салыстырғанда, егер тауар айналым - 12,3 пайызға, ал баға 3,7 пайызға өскен жағдайда калай өзгереді.
Өздік бақылау үшін тест
1.Қандай да бір құбылыстың мөлшерінің өзгеруін сипаттайтын салыстырмалы көрсеткішті көрсетіңіз:
А) ығыс көрсеткіші
Достарыңызбен бөлісу: |