Сөйлеу техникасы Дәрістің мақсаты

жүктеу 28,68 Kb. бет 3/4 Дата 11.10.2023 өлшемі 28,68 Kb. #43768

Навигация по данной странице:

• 3. Сөз сөйлеудің екпінді-анық құралдары.

Динамикалық диапазон - сигналдардың кернеулері немесе қуаттарының ең үлкен және ең кіші мәндері арасындағы аралық. Дауыс ырғағы сот сөйлеу кезінде өзіндік бір музыкалық әсемдеу беріп, әсер қалдырумен ерекшеленеді. Бұл тонның өзгеру кезінде байқалады. Сот оратордың сөзінде әр түрлі мелодиялық әсерлеу арқылы берілуі көп жағдайда қажет болып табылады. Даус ырғағының бай суреттелуімен Ф. Н. Плевако қорғау сөзінде сот процесіне қатысушыларға әсері өте жоғары болды. Сот сөйлеген кезде үзіліс жасау өте маңызды, өйткені сөздің немесе сөйлемнің ойдық және эмоциялдықтың жағынан ерекшеленіп берілуі. Үзіліс- бұл уақытша үннің тоқталуын яғни келіп тұрған ойды белгілі бір себептерге немесе әсер етуші функцияларға байланыста тоқтата тұруы. Аызша сөйлеу кезінде ойлаумен байланысты үзіліс болуы мүмкін, яғни оратор өз ойын жинақтап, тілдік құралды пайдалана отырып ең керектісін айтуға қаже болуы мүмкін. Үзіліс атқаратын функцияларына байланысты: Логикалық үзіліс Психологиялық үзіліс болып бөлінеді. Логикалық үзіліс- сотта сөйлеу барысында туады, ойын білдіру кезінде, яғни бір ойдан келесі ойға өту дұрыс реттілікпен айтылуына, маңызды әсерлерін атап өтуге, қатысушылардың көңілін аударуға маңызды құрал б.т. Психологиялық үзіліс эмоциялық кезендердің атап өтуге, қатысушыларға психологиялық әсер ету құралы б.т. Сот ораторының мәдениетінде маңызды көрсеткіш ретінде сотта сөйлеу кезендегі нақтылық пен тапқырлықтың әдеби тілде айтылуы. Бірақ әдеби тілде айтылудың нақты айтылу түпнұсқалаы жоқ, орфоэпиялық норма сәйкес әрекет етуші ( кезектілікпен) жүйенің кезектілікпен айтылуын айтамыз. Сот оратордың сотта айтылуын айтамыз. Сот оратордың сотта сөйлеген кезде оның дауысты және дауыссыз дыбыстыларды, қааң,ұяң, үнді дауыссыздыларды еежеге сәйкес айтуы. Дыбысты әсерлеу немесе эвфония ( грек euphonia-ішінен, eu-жақсы, phohia-дыбыс) үндері эстетикалық жағыан бағалау, олардың сәйкес келуі, құлаққа жағымды және жақсы естілуі. 3. Сөз сөйлеудің екпінді-анық құралдары. Сөзінде үндік ұйымдастырушылықтың маңызды элементі ретінде екпінді дұрыс қою арқылы акцентология норманы сақтау болып табылады З.В. Савковтың айтылуынша « Сөздік екпін-сөзд ұымдастырумен байланысты олар сөздің мықтап айтылуына, үндерді бір-біріне жалғайды, буындардың құрылып ( сөйлемнің ) сөздердің дұрыс құралуына септігін тигізеді. Шын мәнәнде, екпіннің дұрыс белгіленуінің негізгі функциясы сөздің фонетикалық ұйымдастырылуын жүзеге асыру болып танылады. Екпін-сөйлеудің дауыстық ұйымдастырылуында акцентологиялық норманы сақтау,сөздегі екпінді дұрыс байланыстыру маңызды элемент болып табылады.Сөздегі екпіннің негізгі функиясы олардың фонетикалық байланысуы,сөйлеудегі сөздің ерекшеленуі болып табылады. жүктеу 28,68 Kb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз