ШқО, Көкпекті ауданы, «Көкжота орта мектебі» кмм қазақстан тарихындағы хуііі-хіх ғасырлар арасында болып өткен ұлт-азаттық көтерілістерді оқытудың әдістемелік көмекші құралы

Орта мектептің 8- сыныбында оқытылатын «Қазақстан тарихы» пәні бойынша жазылған бұл жұмыс дәптері жалпы білім беретін орта мектеп, гимназия, лицей оқушыларының Қазақстан тарихынан алған білім, білік дағдыларын тексеруге және толықтыруға арналған.

Осы жұмыс дәптері «Қазақстан тарихы» бойынша жаңа тақырыпты меңгеру, пысықтау, қайталау бойынша білімдерін бекіту барысында өте тиімді құрал болып табылады.

Проблемалық және шығармашылық деңгейдегі тапсырмалар оқулықтағы барлық тақырыптарды, тарауларды, бөлімдерді қамтыған. Оқушылардың білімдерін байқау, бекіту мақсатында дәптерге түрлі кестелер, кескін карталар енгізілген. Олар сынып жұмысын, үй тапсырмасын орындауы мен оқушылардың өздігінен білімдерін тексеруіне мүмкіндік береді.

Еңбекте берілген материалдарды мазмұнына қарай 8-9 - сынып оқушыларына пайдалануына маңызы зор.

8-сынып. Қазақстан тарихы. Әдістемелік көмекші құрал.қазақстан тарихы (ХУІІІ ғасыр-1914 жыл). Жалпы білім беретін мектептің 8- сыныбына арналған оқулық. Атамұра.-2008ж.

Тақырыбы: «Қазақтардың Е. Пугачев бастаған шаруалар көтерілісіне қатысуы»

№1 тапсырма. Сызбаны толтырыңыз.

№2. Кестені толтыр.

1. 
   Казактар-
   
2. 
   Манифест-
   
3. 
   Жайық казактары-
   
4. 
   ІІІ Петр Федорович
   
5. 
   Е. И. Пугачев-
   

8-сынып. Қазақстан тарихы. Әдістемелік көмекші құрал.қазақстан тарихы (ХУІІІ ғасыр-1914 жыл). Жалпы білім беретін мектептің 8- сыныбына арналған оқулық. Атамұра.-2008ж.

№1. Сызбаны толтырыңыз.

№2. Сұраққа жауап беріңіз

№4. Сөйлемді аяқтаңыз. Маңызы зор тарихи оқиғалар сипатталған.

1. 
   Бұл кандидатураны ..........., ру старшындары да қолдады. Хан жасы ....... адам еді. Ол.............. арасында бәлендей рөл атқара алмады.
   
2. 
   1791жылы ... сұлтан Кіші жүздің ханы болып сайланды. Ал ол ..... кейін, Нұралы ханның ұлы ... сұлтан хан болды. ..... жылы көктемінде С. Датұлы бастаған шайқас кезінде ..... хан қайтыс болып, 1797жылы Кіші жүзде..... жастағы ........ хан болып сайланды.
   
3. 
   Шекаралық соттың құрылуын пайдаланаға қойған ....... ....жер туралы, ........... арасындағы қысқы кездегі .......... көлемін ұлғайту туралы мәселе қоя бастады.
   

1)....................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2)...............................................................................................................................................................................................................

3)........................................................................................................................................................................................

№6. Глоссарий толтырыңыз:

1. 
   Прокурор-
   
2. 
   Расправа-
   
3. 
   Шекаралық сот-
   
4. 
   Реформа-
   
5. 
   Старшын-
   
6. 
   Шабандоз-
   
7. 
   Қазыналық жұмыс-
   
8. 
   Генерал-губернатор-
   
9. 
   Айшуақ хан-
   
10. 
    Барон-
    
11. 
    О.А.Игельстром-
    
12. 
    Қаратай сұлтан-
    

8- сынып. Тақырыбы : «Тентектөре бастаған көтеріліс».

№1. Мәтінді оқу.

Жалпы, Тентектөре туралы ақпарат жоқың қасы тек Қазақстан тарихы 3- томында В. П. Наливкинге сүйене отырып, оны 1821жылы жазында өтілген деп болжайды. Бұдан басқа дереккөздері әлі жоқ. Сондықтан Қазақстан тарихы-3 томдық энциклопедиясынан алынған мәліметті ұсынамын.

№2. Сұраққа жауап беріңіз.

1. 
   Тентек төре бастаған көтеріліс кімдерге қарсы бағытталған?
   

2. 
   Тентек төре кімнің ұрпағы? Ж:............................................................
   
3. 
   Тентек төре бастаған көтерілісшілер Қазақстанның қай бекіністерін ерлікпен қорғады?
   

4. 
   Тентек төре жеңілген соң Қоқан хандығына не беруге мәжбүр болды?
   

5. 
   Шымкент қорғаныс бекінісін қорғауға қатысқан қолбасшылардың бірі кім еді?
   

6. 
   Тентек төре бастаған көтеріліс қай жылдар шамасындда өткен?
   

7. 
   Тентек төре жайлы мәліметті қай ғалымдар айтқан?
   

№3 Тентек төре бастаған көтерілістің жеңілу себептері.

Тақырыбы: «Қасым Абылайұлы және Саржан сұлтан бастаған көтеріліс

(1825-1836жж)»

№1. Кестені толтырыңыз.

1)Қасым сұлтанның ұлдары ...........................................................................

2) 1825-1826 жылдары Қасым сұлтан Сібір және Орынбор аймақтық өкімет орындарына ............................................. талап етті.

3) Қасым сұлтан ...............................бейбіт көрші болуды да қалаған еді.

4) приказдардың салынуына қарсы болған сұлтандар ............................үсіт артты.

5) Орта жүздің кейбір рулары ..................... 1825-26жылдары хан етіп те сайлап қойған еді.

6) Ғұбайдолла ...................Тобыл губерниясындағы .... қаласына жжер аударылды.

7) .................... 31 қаңтарында ...................... жасағы патша үкіметінің әскерлеріне қарсы ашық шайқасқа шықты.

8) Саржанға көмекке.................болысы көмекке келді.

9) 1836жылы Саржанды және оның бауырлары ...... мен .......................... Қоқан хандығының нұсқауымен өлтірілген еді.

10) қазақтардың 1837-1847жылдары ..................... бастаған қуатты ұлт-азаттық көтерілісінің басталуына негіз болды.

№3 тапсырма.

Ғұбайдолланың Қытаймен қарым-қатынас орнату саясаты неліктен жүзеге аспады? Мәліметтерді толықтырып жазыңыз.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

8-сынып. Тақырыбы: «Жоламан Тіленшіұлы бастаған көтеріліс»

№1 тапсырма.

Жоламан Тіленшіұлы атақты батырдың немересі

1. 
   Жоламан батырдың неше ұлы, неше бауыры көтеріліске қатысты?
   

2. Жоламан батырдың қоласытна жиналған көтерілісшілердің саны:

А) 2 мың в) 3 мың с) 10 мың

3. Төмендегі мәтінді оқып, Елек өзені бойындағы оқиғаларды жазған авторды табыңыз.

А) И.Ф. Бларамберг в) Фольбаум с) пополковник Геке

4. Жоламан батыр бастаған көтеріліс кезіндде Кіші жүзде хан болған....

А) Айшуақ в) Шерғазы с) Жәңгір

5. Жоламан тағы қандай көтеріліске белсендді қатысқан еді?

А) С. Датұлы в) Тентектөре с) К. Қасымұлы

6. ........ жылдың көктемінде жазалаушы экспедиция Бұлдырты, Шиелі, Тамды өзендерінің бойындағы шайқаста қанша адам тұтқынға түсті?

А) 195 в) 152 с) 125

7. Жоламан батырдың ең жақын 6 бауырын жазалаушылар қайда жер аудартты?

А) Орынбор в) Сібір с) Жайыққа

8. 1825 жылы жеңіліс тапқан Жанқожа батыр Ор және Троицк бекіністері арасындағы жер үшін Ресей патшалығымен болған көтеріліс қай жылы болып өтті?

А) 1836ж в)1835ж С)1838ж

9. 1820 жылдары кіші жүздің қай руын Жаңаелек аймағынан қуып шықты?

А) албан в) адай с) табын

10. Жоламан батыр қай генерал-губернаторға мал жайылымы туралы өтініш жазып еді?

А) Сібір в) Томск с) ОРынбор

8- сынып. Тақырыбы: «1837-1847 жылдардағы кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліс».

№1 тапсырма. Кенесары Қасымұлы бастаған көтерілістің басталуына себеп болған оқиғалар

№2. Тарихи лото. Карточкаларға сәйкес сандарын қойыңыз.

1. 
   ХІХғасырдың орта кезіндегң орыс зерттеушілерінің бірі Кенесарыға көзсіз ерлік тән деп жазған.
   
2. 
   Кенесарыға қарсы күресті бейбіт келіссөздер арқылы жүргізуді ұстанған Орынбор губернаторы.
   
3. 
   Кенесарыға қарсы күш қолдану жоспарынан тайынбаған жоспарды ұстанған Батыс Сібір губернаторы.
   
4. 
   «бүлікшіл сұлтан», «Қырғыз даласының Митридаты» деп жағымды баға берген ғалымдар.
   
5. 
   «.............. ханның өзі бірнеше сұлтандарымен бірге тұтқынға алынды және азапты ауыр жазаның салдарынан қаза тарты» деп жазған Ресей зерттеушісі.
   
6. 
   «Наурызбай-Қаншайым» дастанының авторы
   

№4. Кенесары бастаған көтерілістегі шайқас орындарына байланысты тапсырма.

№5. Сұрақтарға жауап беріңіз.

1. 
   Кенесары .............................. жауынгерлік қабілеті бар тұрақты әскер жасақтады.
   
2. 
   Кенесары әскері ................................. деп бөлінді.
   
3. 
   Жүзбасылар мен мыңбасылар тағайындалды......................................
   
4. 
   Мергенбасы басқаратын ............................ құрылды.
   
5. 
   Орыс армиясының үлгісі бойынша хан өз әскерлерінне ерекше ................ белгілерін енгізді.
   
6. 
   Кенесары өз әскерінің .................................................... жазалаған.
   
7. 
   Кенесары ..................... қызметін де шебер қолданды.
   
8. 
   Әскерді азық-түлікпен, жемшөппен қамтамасыз ететін ..................... де жолға қойылған еді.
   

Кенесарының Орыс патшалығына қарсы күресі	Қоқан хандығымен күресі	Қырғыз аумағындағы соғыс қимылдары

Глосарий

1. 
   Манап-
   
2. 
   Номадтар-
   
3. 
   Ұшыр-
   
4. 
   Зекет-
   
5. 
   Жүзбасы, мыңбасылар-
   
6. 
   Жауылдар-
   
7. 
   Барымта-
   
8. 
   Ауырым-
   
9. 
   Баж-
   

1)...........................................................................................................

2) .............................................................................................

3)........................................................................................................

4).................................................................................................................

5)..............................................................................................................................

№1 тапсырма.

1. 
   Есет батырдың қарсылық қозғалысы неше жылға созылды?
   
2. 
   Ресей үкіметіне қарсы күрескен Есетке жоғары баға берген ағылшын зерттеушісі кім?
   
3. 
   Есет 1855 жылы қарсылық барысында қай билеуші-сұлтанды өлтірді?
   

8- сынып. Тақырыбы: «Жанқожа Нұрмұхаметұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліс»

№1 тапсырма

№2 тапсырма. «Хронологиялық кесте»