ҚОСЫМША
Микросұлба К155ИР1 [2 сурет] төртразрядты, жылжымалы регистр. Әр тригердің ішінде регистр деректердің S1 тізбектей кірісі (қорытынды 1), төрт параллель кірістері DO—-D3 (қорытыныды 2—5), сонымен қатар төр шығысы QO—Q3 (қорытынды 13—10) бар [2 сурет] Регистр екі С1 және С2 тактілі кірістерден тұрады. Деректердің бес кірісінің әрбірінен код синхронды түрде теріс ауытқумен түседі.
РЕ параллель жүктелуі үшін кіру рұқсаты регистрдің жұмыс режимін таңдау үшін қызмет етеді. Егер РЕ кірісінде жоғарғы дәрежелі кернеу берілсе, С2 тактілі кірісіне жұмыс істеуге рұқсат етіледі. Осы кіріске келер уақытында регистрге тактілі импульстің теріс ауытқуы DO—D3 параллель кірістерінен деректер жүктеледі.
Егер РЕ кірісіне төменгі дәрежелі кернеу берілсе, С1 тактілі кірісіне жұмыс істеуге рұқсат етіледі. Тактілі импульстің тізбектей теріс фронттары деректерді S1 тізбектей кірістен QO шығысына, кейін Ql, Q2 және Q3,яғны оңға ғарай жылжытады. Деректреді солға жылжытуға болады, егер Q3 шығысын D2, Q2 және Dl, Q1 және DO кірістерін қосса. РЕ кірісіне жоғары кернеу беріп, регистрді параллель режимге келтіруге болады. РЕ кірісіндегі кернеуді екі тактілі кірістегі деңгей төмен болса ғана ауыстыруға болады. Алайда егер С1 кірісінде төменгі дәрежелі кернеу, РЕ кірісіндегі төменгі деңгейден жоғарғы деңгейге өткендегі сигнал ауысуы шығыс қалпын өзгерпейді.
К155ИР1 микросұлбасының кәдімгі нұсқасы 63 мА ток тұтынысымен, 21 мА Шотканың ауысуымен. Максимал тактілі жиілік 25 МГц.
2 сурет. Регистр ИР1
Микросұлба К555ИР11 [Сурет 3] универсал төртразрядты жылжымалы регистр. Оның көмегімен цифрлік сөздерді оңға және солға жылжытуға болады. Сонымен, ИР11 белгіленумен регистрі —екібағытты. Ауысу процестерінде деректерді К555 үшін яғни LS үшін уақыты 20 ns-тен аспайды, ал S үшін 12 ns-ке дейін түседі.
К555ИР11 регистріфункциялардың толық легін орындауы мүмкін, өйткені S0, S1, DSR, DSL бірнеше режимдердің кірістерімен толықтырылған [3 сурет].
Егер S0 және S1 кіріс таңдауларында кернеу төменгі дәрежеде болса, регистр коды сақталады, кідіртіледі. Ал егер кернеу жоғары дәрежеде болса, осы кірісте DO—D3 параллель кірістерден деректері регистрге жүктеледі, сондықтан Q0—Q3 шығысында келесі оң тактілік импульстің ауытқуы кезінде пайда болады.
Егер S1 кірісінде кернеу төменгі дәрежеде, S0 кірісінде жоғары дәрежеде DSR тізбек деректерінің кіріске түсетін коды регистр бойымен оңға қарай жылжиды (QO-дан Q3-ке қарай). Ал дәрежелердің кері қатынасында S1 және S0 кірісінде DSL тізбек деректерінің кірісіке түсетін коды және оның әрбір тактілік импульстің оң ауысуында солға қарай жылжиды, яғни Q3-тен QO-ге қарай.
Сақтау, жуктеу, жылжу режимдері синхронды болғандықтан, режимдерді басқару командаларының енгізілгенін белгілеу керек. Егер R кірісіне кернеу төменгі дәрежеде берілетін болса, деректер жойыла бастайды және QO—Q3 шығысында төменгі дәрежедегі кернеу пайда болады.
К531ИР11 регистрінің ток қолдануы 135 мА тең, ал К555ИР11 үшін 23 мА. К155ИР11 регистрі 63 мА ток қолданады, оның тактілік жиілігі 25 МГц-ке тең. Регистр К531ИР11 регистрі 70 МГц тактілік жиілігімен де жұмыс істей алады.
3 сурет. Регистр ИР11
14 ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС
Тақырып: ДИНИСТОР МЕН ТИРИСТОРДЫ ЗЕРТТЕУ
Жұмыстың мақсаты: p-n-p-n өтуінің тікелей ығысу кезіндегі динистор мен тиристордың кернеуі мен тоғын зерттеу. Динистор мен тиристордың вольт-амперлік сипаттамасын жасау және зерттеу.
Жұмыстың орындау тәртібі:
1 - суретте көрсетілгендей схеманы Electronics Workbench-те құрастыру. 1 – кестеден динисторда нұсқа нөмермен сәйкес етіп таңдау алу керек.
а) ЭДС көзін көбейте отырып, динистордың іске қосылу кернеуін шамалып анықтау керек. ЭДС-ті нөлден 150 вольтқа дейін 5 В қадамен өзгертіп отыру керек.
б) Динистордың іске қлсылу кернеуін 1 В-қа дейінгі дәлдікпен анықта динистордың Uпр кернеу3 мен Iпр тоғының мәндерін кестеге толтырып жаз.
в) Алынғын мәнде бойынша Iпр = f(vпр) функциясының графигін сыз.
г) Динистор ашық қалыпта болатындай етіп ЭДС көзін анықта. Айнымалу резисторды кедергісін өгертен отырып тежелу тоғының шамасын анықта.
1 сурет -Динистордың іске қосылу схемасы
1 Кесте
Вар-
нт
|
Динистор
|
Вар-
нт
|
Динистор
|
Вар-
нт
|
Динистор
|
Вар-
нт
|
Динистор
|
1
|
ECG6407
|
6
|
ECG6408
|
11
|
ECG6411
|
16
|
ECG6412
|
2
|
ECG6417
|
7
|
ECG6418
|
12
|
ECG6421
|
17
|
ECG6422
|
3
|
1N5758
|
8
|
1N5759
|
13
|
1N57560
|
18
|
1N57561
|
4
|
1N57558a
|
9
|
1N57559a
|
14
|
1N57561a
|
19
|
1N5778
|
5
|
1N57789
|
10
|
1N57760
|
15
|
1N57761
|
20
|
1N57758a
|
2 – суреттегі схеманы құрастыр.Транзисторды 2-кестеден өз нұсқа нөмеріңізге сәйкес таңдап алыңыз.
а) ЭДС көзін жоғарылата отырып,басқарушы электрод 0-ге тең болғандағы ток мәні бойынша траниотордың іске қосылу кернеуін анықтаңыз.
б) Басқпарушы электродта ток күші транистордың іске қосылу кернеуіне қалай әсер ететіндігін анықтаңыз.Алдыңғы тапсырманы басқарушы электродта токтың әр –түрлі екі мәні бойынша,мысалы 1В және 2В, орындаңыз.
в) Транистордың Uпр кернеуі мен Іпр тогының мәндерін кесте ішінде толтырып жазыңыз.(Осы үш есептердің бәрі үшін).
г)Жоғарыдағы тапсырмалардан алынған нәтижелер бойынша Іпр = f(Uпр) функциясының графигін тұрғыз.
д) Айнымалы резистордың кедергісін өзгерте отырып тежелу тогының шамасын анықтаңыз.
2 сурет -Тиристордың іске қосылу схемасы
2 Кесте
Вар-
нт
|
Тринистор
|
Вар-
нт
|
Тринистор
|
Вар-
нт
|
Тринистор
|
Вар-
нт
|
Тринистор
|
1
|
2n1599
|
6
|
2n2573
|
11
|
2n2574
|
16
|
2n2575
|
2
|
2N2576
|
7
|
2N2577
|
12
|
2N3670
|
17
|
2N3897
|
3
|
BT145
|
8
|
BT148
|
13
|
BT148W
|
18
|
BT149
|
4
|
BT150
|
9
|
BT151
|
14
|
BT152
|
19
|
BT153
|
5
|
BT169
|
10
|
BTW38
|
15
|
BTW40
|
20
|
BTW42
|
Бақылау сұрақтары:
1.Тиристор деген не?
2.Тиристордың ашық қалпы қалай сипатталады?
3.Тиристордың жабық қалпы қалай сипатталады?
4.Динистор мен тринистордың айырмашылығы ен№
5.Басқарушы электрод не үшін арналған?
6.Басқарушы сигналын алып тастағаннан кейін тиристордың ашық қалпы сақталына ма?
Ұсынылатын әдебиет
1. Пасынков В.В., Чиркин Л.К Полупроводниковые приборы. Учебник для вузов СПб.:Лань, 2003
2. Федотов В.И. Основы электроники М.:Высшая школа,1990
3. Герасимов В.Г. Основы промышленной электроники М.: Высшая школа,1986
4. Гальперин М.В. Практическая схемотехника в промышленной автоматике М.: Энерго-атомиздат, 1987
5. Павлов В.Н., Ногин В.Н. Схемотехника аналоговых электронных устройств М.: Радио и Связь, 1997
6. Пароль Н.В. Кайдалов С.А. Фоточувствительные приборы и их применение: Справочник. М.: Радио и Связь, 1991
7. Булычев А.Л., Лямин П.М., Тулинов В.Т. Электронные приборы. Учебник для вузов. М.: Лайт ЛТД, 2000
8. Титше У., Шенк К.Полупроводниковая схемотехника: Справочное руководство. М.: Мир, 1982
Бақылау тапсырмасы СӨЖ [8]
1. Динисторлар, екібазалық диодтар,тиристорлар,әр-түрлі түрлері және құрылғы.
2. Тиристордың негізгі параметрлеріне не жатады?
№15 ЗЕРТТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС
Тақырып: ДЕШИФРАТОРДЫҢ ЖҰМЫСЫН ЗЕРТТЕУ
Мақсат:
1. Логикалық сұлбаларды зерттеу және құрастыру
2. Функцияның аналитикалық өрнегінің анықтамасымен таңысу
3. Ақиқаттық кестесін құру
Құралдар және элементтер.
Сөздер генераторы
+5В кернеу көзі
Екі позициалы қайта қосулар
Виртуальды жарық диодтары
74138 микросұлба
Достарыңызбен бөлісу: |