болады, ал ноль бергенде - кіші немесе негізгі сигнал типті
бол май ды;
• Жиілікті модуляция, мұндай модулирегіш сигналдар эрекетімен
тек
негізгі
синусоидальді
тербеліс
жиілігі
гана өзгереді:
мысалы, ноль бергенде — томен;
• Фазалык
модуляция,
мүнда
тек
негізгі
синусоидальді
тербелістің фазасы ғана өзгереді: сигнал 1 - ден сигнал О
откенде немесе керісінше болғанда фаза 180° өзгереді;
Беретін моделі негізгі синусоидальді тербеліс (амплитуданы,
желілік немесе фазалы) сигналын ЭЕМ - нен немесе терми-
налдан цифрлі деректерді түрлендіреді.
Кері
түрлендіру
(демодуляция)
қабылдагыш
моделімен
жүзеге
асырылады.
Жүзеге
асатын
модуляция
әдісімен
амплитудалы, жиілікті жэне фазалы модуляция моделіне бөлінеді.
Көгі тарағаны жиілікті жэне амплитудалы модуляциялар.
Цифрлі деректерді цифрлі кодирлеу тікелей, сигнал денгейін
өзгерту
жолымен
аткарылады.
Мысалы,
егер
ЭЕМ
цифрлі
деректер 1 мен 0,2В коды үшін, 0 коды үшін
SB
деңгей сиг-
налымен
берілсе,
онда
осы
деректерді
байланыс
желісіне
бергенде
сигналдар
деңгейі
+12В
мен
-12В - ге
лайыкты
түрленеді.
Мүндай кодирлеу RS — 232 — С асинхронды тізбекті
адаптерлер көмегімен үлкен емес (ондаған жэне жүз метрлер)
кашыктыкта бір компьютерден екіншісіне цифрлі деректерді беру
кезінде жүзеге асырылады.
ТКЖ элементтерін синхронизациялау.
Синхронизациялау - бұл
байланыс
протоколының
бөлігі.
Байланыс синхронизациясы процесінде кабылдағыш пен тараткыш
жүмысын синхрондау қамтамасыз етіледі, сонда кабылдағыш
кірісімен келіп түсетін ақпараттық биттердің таңдауды жүзеге
асырады.
Синхронизациялау
мәселесін
шешу
тәсілінс
байланысты
синхронды беріліс, асинхронды беріліс және автоподстройкалы
беріліс болып бөлінеді.
Синхронды беріліс тұрақты желіліктегі импульстерді
синхрондагыш (ИС) беріліс үшін байланыстың қосымша желісінің
болумен өзгешеленеді. Таратқышпен байланыс желісіне бит
деректерді беру жэне кабылдагышпен ақпараттық сигналдарды
48
таңдау ИС пайда болған сәттен жасалады. Синхронды берілісте
синхрондау сенімді түрде жүзеге асырылады, алайда ол
қымбаттау түседі - байланыстың қосымша жслісінің
қажеттілігімен.
Асинхронды
берілісте
қосымша
байланыс
қажет
емес.
Мүнда деректердің берілісі фиксирленген үзындықта (эдетте
байттермен) үлкен емес блоктармен жүзеге асады. Қабылдагышты
синхрондауға
эрбір
берілетін
байт
алдында
қосымша
бит
жіберіледі - стартбит, сосын берілген байттан кейін - тағы бір
косымша бит-стопбит. Синхрондау үшін стартбит пайдаланады.
Автоподстройкалы беріліс дерек берудің казіргі жоғары
жылдамдыкты
жүйесінде
қолданылады.
Синхрондаудың
өзі
синхрондау коды
(ӨК) пайдалану есебінен жүргізіледі.
ӨК
кемегімен берілетін деректерді кодирлеу мәні, каналдағы сигнал
деңгейін тұрақты және жиі өзгертуді қамтамасыз етуде. Сигнал
деңгейінің жоғарыдан төменге
немесе керісінше эрбір өтуі
қабылдағышты подстройкілеу (үйлестіру) үшін пайдаланылады.
Ең жаксысы деп уақыты аралығында бір мэртеден кем емес
сигнал денгейінен өтуді камтамасыз ететін ӨК есептеледі.
Ең көп тарағандарға мынадай өзі синхрондағыш кодтар
жатады:
• N RZ-к о д ы (нольге қайтпайтын код):
• RZ - коды (нольге қайтатын код);
• Манчестер коды;
• Деңгейді кезегімен инверсиялайтын биполярлы код (мысалы,
код AMI);
ӨК сипаттау мен салыстырмалы бағалау үшін мынадай
көрсеткіштер пайдаланылады:
Синхрондау деңгейі (сапасы):
Қабылданатын ақпараттық биттерді тану мен бөлектеу сенімділік;
ӨК
пайдаланғанда
байланыс
желісінде
сигнал
деңгейінің
озгеруінің талапты жылдамдығы, егер желістін откізу қабілеті
берілген болса;
ӨК жұмсайтын жабдықтың күрделілігі (және, демек, бағасы);
NRZ - коды кодирлеудің қарапайымдылығымен жэне төмен
бағасымен
өзгешеленеді. Алайда, бір аттас битгердің серияларын беруде
(бірлік
немесе
нольдер)
сигнал
деңгейі
әрбір
серия
үшін
өзгеріссіз кала береді, бүл елеулі түрде синхрондау сапасын және
49
қабылданатын
ьиттерді
тану
сенімділігін
төмендетеді
(келіп
түсетін сигналға қатысты қабылдағыш таймерінің келіспеуі болуы
мүмкін). Осы код үшін арақатынас орныда бар: V1< = V2; max =
V2 мұнда V l -ж елістегі сигнал деңгейі өзгерісінің жылдамдыгы;
V2 - байланыс желісінің өткізу қабілеті, бит/с.
RZ - коды бір ақпараттық бит берілісі уақытында сигнал
деңгейі екі рет өзгеруімен өзгешеленеді. Бұл код синхрондаудың
жақсы қасиетіне ие, бірақ оны жүзеге асыру бағасы едәуір
жоғары, өәткені V 1= 2V 2 арақатынасын қамтамасыз ету қажет.
Манчестерлі коды эрбір битті үсынғанда сигнал деңгейін
өзгертуді, ал бір аттас биттер сериясын бергенде - қосарлы
өзгерісті қамтамасыз етеді. Жақсы синхрондагыш қасиетке ие.
Магнитгі таспаға ақпаратты жазуда, ақпаратты коаксильді жэне
оптоталшықгы желісімен бергенде колданылады.
Осы кодтар үшін жылдамдық арақатынасы былай: V1< = V2;
max = 2V2.
Биполярлы коды бірлік серияларын беруде жақсы синхрондагыш
қасиетке ие. Нольді беруде синхрондау жоқ. Жүзеге асыруда
карапайым. Бүл коды үшін V1< = V2; V I; max = 2V2.
Байланыстың цифрлі желісі (БЦЖ). Соңгы жылдары ТВЖ -
де байланыстың цифрлі желісі мен таратуда, оларда цифрлі
технология пайдаланылады.
Желісте цифрлі технологичный таралу себептері:
Б Ц Ж -д е пайдаланатын цифрлі күрылғылар жоғары интеграциялы
интегральды схема негізінде жасалады; аналогтық қүрылгымен
салыстырганда үлкен сенімділікпен жүмыстагы тұрақтылықпен
өзгешеленеді; пайдаланумен жасап шыгаруда арзан;
Цифрлі технологияны бір канал бойынша кез - келген ақпарат
беру
үшін
пайдалануга
болады
(акустикалық
сигналдар,
телевизиялық бейнедерек, факсимильді деректер);
Цифрлі әдістер беріліс пен сақтау шектеулерінің көбін жеңіп
шыгады;
БЦЖ - де ақпаратты бергенде аналогты сигналдарды тізбекті
цифрлі мәндерге
түрлендіру жүзеге асырылады, қабылдағанда - кері түрлендіру;
Аналогты
сигнал
уақыты
ішінде
амплитуданың
үнемі
өзгерісі
ретінде
көрінеді.
Мысалы,
телефонмен
сөйлескенде
50
Достарыңызбен бөлісу: | 
