Сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік нормативтер

ҚР ҚБҚ  4.01-02-2014 
(түпкілікті нұсқа) 
4 
ҚР ТЖМ 2009 жылғы 14 тамыздағы №197 бұйрығымен бекітілген «Хлорды өндіру, 
сақтау, тасымалдау және қолдану кезіндегі өнеркәсіптік қауіпсіздікке қойлатын талаптар». 
«Жер  сілкінісіне  (дүлей  апатқа)  ұшыраған  елді  мекендердің  инженерлік  жүйелерін 
қалпына келтіру жөніндегі нұсқаулық», М., инженерлік жабдықтардың ЭҚҒЗИО, 1990ж. 
Қазақстан  Республикасы  Үкіметінің  2004  жылғы  20  қаңтардағы  №56  қаулысымен 
бекітілген «Арнайы су пайдалануға рұқсат беру, оның қолданысын тоқтата тұру ережесi».   
 «Ғимараттар мен құрылыстардың қауіпсіздігі туралы техникалық регламент» (2013 
жылғы 2 шілдедегі өзгертулермен), РФ №185-ФЗ заңы. 
ҚР  ТЖ  Министрінің  2007  жылғы  11  желтоқсандағы  №22  бұйрығымен  бекітілген 
«Қалалар  мен  шаруашылық  жүргізу    объектілерін  санаттау  дәрежесіне  байланысты 
азаматтық  қорғаныстың  инженерлік-техникалық  іс-шараларының  көлемі  мен  мазмұны 
жөніндегі нұсқаулық». 
Қазастан  Республикасы  Қоршаған  ортаны  қорғау  министрінің  2005  жылғы  14 
сәуірдегі  №129-п  бұйрығымен  бекітілген  «Тазарту  құрылыстарының  жұмысына  және 
төгiндi суларды шығаруды тексеру жөнiндегi нұсқау». 
Қазақстан  Республикасы  Экология  және  биоресурстар  министрлігінің  1997ж. 
бұйрығымен  бекітілген  «Экологиялық  аудандастыруды  жүргізу  кезінде  Қазақстан 
Республикасының  түрлі  табиғи-климаттық  аймақтарында  су  ресурстарын  пайдаланудың 
экологиялық нормалары мен нормативтерін анықтаудың әдістемелік анықтамалары». 
Қазақстан  Республикасының  Қоршаған  ортаны  қорғау  министрінің  2008  жылғы  18 
сәуірдегі  №100-п  бұйрығымен  бекітілген  «Төгінді  сулармен  су  нысандарына,  сүзгілеу 
өрістері  мен  жергілікті  бедерге  зиынды  заттардың  төгінділерінің  нормативтерін  есептеу 
әдістемесі». 
Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2010 жылғы 26 қарашадағы 
№412  бұйрығымен  бекітілген  «Химиялық  зертханаларда  өнеркәсіптік  қауіпсіздікке 
қойылатын жалпы салалық талаптар». 
ЕСКЕРТУ: Нормативті пайдалану кезінде сілтеме жасалған нормативтік құжаттардың 
әрекет етуін жыл сайын басып шығарылатын ақпараттық тізбелер және ағымдағы жылға 
нұсқағыштар мен ай сайын басып шығарылатын ақпараттық бюллетеньдер мен ағымдағы 
жылы басып шығарылған нұсқағыштар бойынша тексерген жөн. 
Егер  сілтеме  жасалған  құжат  ауыстырылған  (өзгертілген)  болса,  нормативті 
пайдаланған кезде ауыстырылған (өзгертілген) құжатты басшылыққа алу қажет.   
Егер сілтеме жасалған құжат ауыстырусыз алынып тасталса, оған сілтеме жасалған 
ереже осы сілтемеге қатысы жоқ бөлігінде қолданылады. 
 
3 Терминдер, анықтамалар мен қысқартулар 
 
3.1 Терминдер мен анықтамалар 
Авариялық-құтқару  жұмыстары  –  адамдарды,  материалдық  және  мәдени 
құндылықтарды  іздеу  және  құтқару,  төтенше  жағдай  аймағындағы  халыққа  шұғыл 
медициналық және психологиялық көмек көрсету, төтенше жағдай аймағындағы қоршаған 
ортаны қорғау және әскери іс-әрекеттерді жүргізу, оқшаулар және басу немесе оларға тән 
қауіпті факторлардың ықпалын барынша аз ықтимал деңгейге жеткізу. 
Авария  -  нысанда,  белгілі  аумақ  немесе  акваторияда  адамдардың  өмірі  мен 
денсаулығына  қауіп  төндіретін  және  ғимараттар,  құрылыстардың,  жабдықтар  мен  көлік 
құралдарының  қирауына,  өндірістік  және  көліктік  үрдістерінің  бұзылуына,  сондай-ақ 
қоршаған табиғат ортасына шығын әкелетін қауіпті техногендік оқиға. 
Су  құбырын  енгізу  –  сумен  жабдықтаудың  тарату  желісінен  шыққан  құбыр,  қосу 
нүктесінде бекіткіш арматурасы бар құдықты қоса алғанда, ғимараттың қабырғасына дейін. 
Жарылыс  –  зат  күйінің  физикалық,  химиялық  немесе  физика-химиялық  өзеруіне 

ҚР ҚБҚ 4.01-02-2014 
(түпкілікті нұсқа) 
5 
байланысты  қуат  бөлетін  бақылаусыз  тез  өтетін,  қысымның  күрт  динамикалық 
жоғарылауына немесе қирату салдарына әкелетін, сығылған газдың пайда болуымен соққы 
толқынына әкелетін үрдіс.  
ГАЖ  –  кеңістік-бағдарлы  деректерді  жинау,  сақтау,  өңдеу,  көрсету  және  таратуды 
қамтамасыз ететін геоақпараттық жүйе. ГАЖ сандық көрсетілім түрінде пәндік атыраптың 
ақпараттық  үлгісін  құрайтын  бірнеше  қабатқа  жинақталған  аумақтық  нысандарының 
деректерін сақтайды (векторлы, растрлы және басқа). Осындай деректер базасы бойынша 
таңдалған және болып жатқан оқиғаларды қадағалауға, деректер өзгерген кезде олардың 
дамуын болжауға, сондай-ақ белгілі міндеттерді шешу үшін электрондық картада қажетті 
мәліметтер жиналып көрсетілуі мүмкін. 
Азаматтық қорғаныс – өрт қауіпсіздігі мен өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету, 
мемлекеттік  материалдық  резервті  қалыптастыру,  сақтау  және  пайдалану  жөніндегі  іс-
шараларды қамтитын, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар мен олардың 
салдарларының алдын алуға және оларды жоюға, азаматтық  қорғанысты ұйымдастыруға 
және  жүргізуге,  төтенше  жағдай  аймағындағы  халыққа  шұғыл  медициналық  және 
психологиялық  көмек  көрсетуге  бағытталған,  бейбіт  уақытта  және  соғыс  уақытында 
жүргізілетін жалпымемлекеттік іс-шаралар кешені.  
Азаматтық қорғау – Қазақстан Республикасының халқы мен аумағын қазіргі заманғы 
зақымдаушы  құралдардың  зақымдау  (қирату)  факторларының  әсерінен,  табиғи  және 
техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардан қорғау жөнінде бейбіт уақытта және соғыс 
уақытында  жүргізілетін  жалпымемлекеттік  іс-шаралар  кешенін  іске  асыруға  арналған 
азаматтық қорғаудың мемлекеттік жүйесінің құрамдас бөлігі.   
Жол  берілген  тәуліктік  мөлшер  –  барлық  өмір  бойы  денсаулығы  үшін  байқалатын 
қауіпсіз,  дене  салмағымен  есептегенде  (мг/дене  салмағының  кг)  күн  сайын  пайдалануға 
болатын, барлық орталардан адамның ағзасына түсетін қауіпті заттардың мөлшері.  
Халықты  қорғау  –  зақымдаушы  факторлардан  және  төтенше  жағдайлар  ошағының 
ықпал  етуінен  халықтың  шығыны  және  олардың  өмірі  мен  денсаулығына  деген  қауіптің 
алдын алу немесе барынша төмендетуге бағытталған уақыт, ресурстар және іс-шараларды 
өткізу орны бойынша өзара байланысты жиынтық.   
Төтенше жағдай аймағы – төтенше жағдай қалыптасқан аумақ немес акватория. 
Азаматтық қорғаныстың инженерлік-техникалық іс-шаралары – бұл халықты қорғау, 
соғыс уақытында экономика нысандарының тұрақты жұмыс етуін арттыру, ықтимал қирау, 
зақымдаудың  қазіргі  замандағы  құралдарын  пайдалану  нәтижесінде  халық  шығынының 
алдын  алу  немесе  төмендету,  зақымдану  ошағы,  авариялар  мен  зілзала  апаттар 
аудандарында  авариялық-құтқару  және  шұғыл  жұмыстарын  жүргізу  үшін  жағдай  жасау 
мақсатында жүргізілетін  іс-шаралар кешені (бұдан әрі мәтін бойынша АҚ ИТІ). 
Төтенше  жағдайлар  ошағы  –  қауіпті  табиғи  құбылыс,  авария  немесе  қауіпті 
техногендік  оқиға,  адамдардың,  ауыл  шарушылық  жануарлары  мен  өсімдіктердің  кең 
тараған  індетті  ауруы,  сондай-ақ  зақымданудың  қазіргі  замандағы  құралдарын 
пайдаланудың нәтижесінде болған немесе болатын төтенше жағдай.  
Апат  –  адамдардың  құрбан  болуына,  адамдарың  денсаулығына  шығын,  маңызды 
мөлшердегі  нысандардың  және  материалдық  құндылықтардың  қирауына  немесе 
жойылуына, сондай-ақ қоршаған табиғат ортасының қиын шығынына әкелетін ірі авария. 
Төтенше  жағдайлардың  салдарын  жою  –  инженерлік  инфрақұрылымдарды,  тұрғын 
үйлерді, қоршаған ортаны қалпына келтіру, халыққа әлеуметтік-сауықтыру көмек көрсету, 
төтенше жағдайлар салдарынан жеке және заңды тұлғаларға келтірілген зиянды (шығынды) 
қайтару.   
Төтенше  жағдайларды  жою  –  төтенше  жағдайлар  кезінде  жүргізілетін  және 
адамдарды  құтқаруға  және  адамдардың  өмірін  сақтауға,  қоршаған  ортаның  шығынының 
мөлшерін  және  материалдық  шығындарды  төмендету,  сондай-ақ  төтенше  жағдайлар