Сабақтың тақырыбы Траектория және



жүктеу 15,95 Mb.
бет217/238
Дата11.01.2022
өлшемі15,95 Mb.
#32447
түріСабақ
1   ...   213   214   215   216   217   218   219   220   ...   238
2 5436354326631023597

Құндылықтарды дарыту:

  • Оқушылардың танымын кеңейту;

  • Оқушылардың функционалдық сауаттылықтарын дамыту;

  • Оқуда өзінділік пен жауапкершілікті дамыту;

  • Логикалық ойлау, салыстыру, өздігінен қорытынды жасау дағдыларын дамыту;

  • Белсенділік, шығармашылық қызығушылық ояту.

Пән. байланыс:

 математика, информатика

Алдыңғы білім:




Жоспар

Сабақтыңкезеңдері

Сабақтағыжоспарланғаніс-әрекет

Ресурстар

Басы:


Оқушылармен сәлемдесу. Түгелдеу. Сабаққа қажетті құрал-жабдықтарын тексеру.Шаттық шеңберін құру.

Оқушылар назарын сабаққа аудару.

Үй тапсырмасын сұрау

Үй тапсырмасын «Эстафеталық таяқша» әдісін қолданып, оқушыларға таяқшаны ұсынып, оны бір-біріне жалғап, сұрақ қою арқылы тексеру.





Ортасы:


Жаңа сабақ :

1. Өте жоғары температурада жеңіл ядролардың бірігіп ауырлау ядроны түзу реакциясын – термоядролық реакция деп атайды.


Термоядролық синтез кезінде бір нуклонға 17,6/5=3,5МэВ энергия, ал уран ядросының бөліну реакциясында бір нуклонға0,9МэВ энергия бөлінеді. Демек, жеңіл ядролардың синтезінде бөлінетін меншікті энергия ядролардың бөліну реакциясындағы меншікті энергиядан 4 есе артық. Термоядролық синтезді жүзеге асырудың қиыншылығы мынаған байланысты. Американдық физик Х. Бете 1938 жылы протон-протонды термоядролық цикл нәтижесінде сутегінің гелийге айналуы жұлдыздардағы ең басты реакция екенін ашты. Екіпротонныңбірігуікезінде дейтерий пайдаболадыжәне позитрон мен нейтрино шығарылады:

+→++v


Ендідейтерийдіңөзіпротонменәрекеттесіп,нәтижесінде гелий изотопыныңядросытүзіледіәрі -квант түрінде энергия бөлінеді:

+

Реакциялардапайдаболғанядросынтуғызады:



2. Сутекті бомба (Н-бомба). Жербетіндеалғашқытермоядролық реакция 1952жылы -1қарашада Тынықмұхитыныңоңтүстікбөлігіндежүзегеасырылса, келесі реакция 1953жылы Қазақстанда (Семей полигоны) сутектібомбаны жару арқылыжүргізілді. Дейтерий мен тритийдіңқоспасыатомбомбасыменортаққабықтыңішіндеорналасады. Басқарылмайтынтермоядролықреакцияныжүзегеасыруғақажетті температура мен қысыматомдықбомбаны жару арқылыалынады. Осылайшатаомбомбасыныңжарылысытермоядролық(сутекті)бомбаныңжойқынқопарылысынаұласады.

3. Термоядролық реакция энергиясынбейбітмақсатқапайдалану-қазіргізамандағыәлішешімітабылмағанкүрделімәселе.Жерқойнауындағыкөмірсутектіотынныңқоры 200жылға, уранныңқорыбірмыңжылғағанажететінінескерсек, адамүшінбасқарылатынтермоядролықреакторлардыжасау, оны игеруұлымақсат. ӨйткеніЖердесутегініңісжүзіндетаусыласқоры бар.


Сутегініңауыризотоптарыдейтерий мен трийтидіңсинтезі – еңтиімдіреакцияныңбірі. Олүшінплазманыңтемпературасынондаған миллион градусқакөтеруқажетжәнеплазмадағы дейтерий мен тритийдіңқоспасыныңтығыздығы 1м3көлемде 1022бөлшектен кем болмауытиіс.

Күнмен жұлдыздардыңэнергиясыныңнегізгікөзісутегіядроларын гелий ядроларынаайналдыратынтермоядролықреакцияларболыптабылады.

ТермодинамикалықплазманыұстаптұрудыңбіртәсілінА.Д.Сахаров пен И.Е.Таммұсынған.Бұлтәсілбойыншаыстықплазманысалқынқабырғағатигізбей аса қуатты магнит өрісіндеұстаптұруғаболады.Осыидеяғанегізделіпжасалғанқондырғылардыңбіртүрін «токомак» депатайды.

Күнмен жұлдыздардағыэнергияныңнегізгікөзісутегіядроларын гелий ядроларынаайналдыратынтермоядролықреакцияларболыптабылады.






Сабақты бекіту

Ой-толғаныс  

1.Оқушыларға «Өздік жұмыс» арқылы есептер шығарту, сәйкес тапсырманы орындайды

1. Миллиондаған градус температурадажүзегеасатынядролықбірігуреакциясықалайаталады? (термоядролық реакция)

2. термоядролықплазманыұстаптұрудыңбіртәсілінұсынғанғалымдар? (А.Д.Сахаров пен И.Е.Тамм)

3. Күнәрбір секунд сайынөзіндегітермоядролықреакцияданқанша гелий өндіреді? (560 млн. т)

4. Жербетіндеалғаштермоядролықреакцияны жару Қазақстанныңқайөңіріндежүзегеасады? (Семей полигонында)

5. Ғаламдағызаттардыңқаншапайызынсутегіқұрайды?( 99%)

6. Жербетіндеалғаштермоядролықреакцияларнені жару арқылыжүзегеасырылды. (Сутегібомбасын)


Есептер шығару:

1. Азот ядросы гелийді қосып алып, оттегі мен протонға ыдырайды 


Реакция теңдеуін жаз.
Шешуі: 

2. Мынадай термоядролық реакциялар кезінде энергия жұтыла ма, әлде бөлініп шыға ма?


a) 
Шешуі: ΔM=[(3.01602+3.01602) – (4.00260+1.00783+1.00783)] = 6.03204-6.01826=0.01378*931,5=12.83. 
Жауабы: энергия бөлінеді

б) 
Шешуі: ΔM=[(2.01410 – (1.00783+1,00866)] = 2.01410 – 2.01649 = - 0.00239*931,5 = - 2.23 


Жауабы: энергия жұтылады

3. термоядролық реакциясы кезінде қандай энергия бөлініп


шығады?

Тапсырма парақтары


Соңы:




жүктеу 15,95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   213   214   215   216   217   218   219   220   ...   238




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау