Қорытынды:
1. Түрі өзгерген жер асты өркендердің қандай түрлері бар?_____________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
2. Түрі өзгерген жер асты өркендердің қандай маңызы бар?____________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
Сабақ: 15
Тақырыбы: §16. Жапырақ
Сабақтың мақсаты: Оқушылардың жапырақтың құрылысын, пішініне байланысты, жапырақ тақтасына байланысты формаларын, жүйкеленуін, сабаққа орналасу түрлерін тану.
Сабақтың міндеттері: өсімдіктің вегетативті мүшелері тамыр, сабақ, жапырақтың ерекшеліктерін өзіндік білімдеріне сүйене отырып айыра білу; өздерінің теориялық білімдерін практикамен, өмірмен байланыстыру арқылы жапырақтың маңызын танып білу.
Түрі: Түрлендірілген
Қолданылатын көрнекіліктер: жапырақтың суреттері, кеппешөптер
Сабақтың барысы
Үй тапсырмасы (Екі жақты күнделік)
Карточкалар арқылы оқушылар жұптарын табады. Бір карточкада ұғым, ал екіншісінде – анықтама.
Тамыр - өсімдіктің вегетативті, жер асты мүшесі
Тамыр жүйесінің түрлері: шашақты, кіндік
Бүршік – бастапқы өркен
Сабақ - өсімдіктің жалғастырушы мүшесі
Өркен – жапырағы мен сабағы бар жас сабақ
Сабақтың ішкі бөлімдері: қабық, камбий, сүрек
І. Қызығушылықты ояту (Тірек суреттер символдары)
Суреттер және анықтауыш сөздер арқылы өсімдіктің құрылысын құрау.
Сөздер: жер үсті, жер асты, жалғастырушы. Суреттер: тамыр, сабақ, жапырақ, гүл
Сол арқылы жапырақ тақырыбына түсу
ІІ. Мағынаны тану (Кубизм)
Жапырақтың құрылысы, қызметі (анықтау)
Жапырақ тақтасының пішіні, өсуі, тіршілік ету ұзақтығы (зерттеу)
Жапырақтың жүйкеленуі (талдау)
Жапырақтың сабаққа орналасуы (дәлелдеу)
Жай және күрделі жапырақтар
Сабақ пен жапырақтың ұқсастық және айырмашылық белгілері (салыстыру)
Әрбір жұп өздерінің жұмыстарын қорғайды
ІІІ. Толғаныс (Бес жолды тұжырым)
Жапырақ
Мысал
Жапырақ
Жай, күрделі
Ауа тазартады, жүйкеленеді, көбеюге қатысады
Жапырақ – жер үсті мүше
Вегетативті мүше
Үй тапсырмасы: Параллель жүйкелену мен доғалы жүйкеленудің айырмашылығын салыстыру. Жапырақ құрылысын, жай және күрделі жапырақтар, жапырақтың орналасуының суреттерін салу.
Сабақ: 16
Тақырыбы: §17. Жапырақтың ішкі құрылысы
Сабақтың міндеттері:
Білімділігі – жарық және көлеңке сүйгіш өсімдіктердің жапырақ құрылысындағы ерекшеліктерін, жалпы барлық жоғары сатыдағы өсімдіктерге тән – жапырақтың ішкі құрылысын түсіндіру.
Тәрбиелілігі – адамның тұлға ретінде дамуын, оның ғылыми дүниетанымын байыту;
Дамытушылығы – пәнге, тақырыпқа байланысты қызығушылықтарын дамыту.
Түрі: Түрлендірілген
Әдісі: анықтау, зерттеу, салыстыру, суреттеу, жинақтау
Қолданылатын көрнекіліктер: жапырақтың суреттері, кеппешөптер, электронды оқулық
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі
Жапырақ
1. Жапырақтың атқаратын қызметі:
а. ____________________________________________________________________________;
ә. ____________________________________________________________________________;
б. ____________________________________________________________________________;
в. ____________________________________________________________________________;
г. ____________________________________________________________________________;
2. Жапырақ тақтасы деп _______________, сағағы деп ________________ . Сағағы болмайтын жапырақты __________ , екі немесе одан да көп болса ____________ .
3
Жапырақтың құрылысы
|
Атқаратың қызметі
|
1. Жапырақтың тақтасы
|
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
|
2. Жапырақтың сағағы
|
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
|
. Жапырақтың жеке бөлідерінің атқаратын қызметін кестеге жаз.
Кестедегі өсімдіктің жай және күрделі жапырақтыларын ажыратып, (+) немесе (-) белгісін қой.
Өсімдік аттары
|
Жай жапырақты
|
Күрделі жапырақты
|
1. Қуын
|
|
|
2. Итмұрын
|
|
|
3. Жоңышқа
|
|
|
4. Қарбыз
|
|
|
5. Жүрегі
|
|
|
6. Күнбағыс
|
|
|
7. Қызыл мия
|
|
|
8. Қияр
|
|
|
9. Қараған
|
|
|
10. Аткаштан (атбас талшын)
|
|
|
1. Кестеге өзің күнделікті табиғаттан, бақшаңнан көріп жүрген өсімдіктердің күрделі жапырақтары қай түріне жататынын жаз.
Өсімдік аттары
|
Күрделі жапырақтар
|
үшқұлақ
|
саусақ салалы
|
қауырсын тәрізді
|
1.
|
|
|
|
2.
|
|
|
|
3.
|
|
|
|
4.
|
|
|
|
5.
|
|
|
|
6.
|
|
|
|
7.
|
|
|
|
8.
|
|
|
|
9.
|
|
|
|
10.
|
|
|
|
11.
|
|
|
|
12.
|
|
|
|
2. Сипаттамасын жаз:
Жай жапырақтар:_____________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Күрделі жапырақтар:__________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Жүкелену түрлері: ____________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Қандай өсімдікте: ____________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Ж
Өсімдік аттары
|
Жай жапырақ
|
Күрделі жапыра
|
Жүйкеленуі
|
Сабаққа орналасуы
|
Терек
|
|
|
|
|
Бидай
|
|
|
|
|
Жалбыз
|
|
|
|
|
Жолжелкен
|
|
|
|
|
Емен
|
|
|
|
|
Қалампыр
|
|
|
|
|
Сарағаш
|
|
|
|
|
Соя
|
|
|
|
|
Итмұрын
|
|
|
|
|
Беде
|
|
|
|
|
ай және күрделі жапырақтардың жүйкеленуіне сәкес кестені толтыр:
ІІІ. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі
Жапырақтың ішкі құрылысымен толық танысу үшін жапырақ тақтасынан жұқалап көлденең кесіндісін жасап, микроскоппен қараймыз.
№10-зертханалық жұмыс.
Тақырыбы: Жапырақтың ішкі құрылысымен танысу.
Мақсаты: өсімдіктің өсімді немесе генеративті мүшесі – жапырақтың ішкі құрылысын практикалық тұрғыда зерттеу.
Құрал-жабдықтар: кез келген бөлме өсімдігі, өткір ұстара, микроскоп, жабын әйнек пен зат әйнегі, сапты ине, қысқыш (пинцет), су.
Жұмыстың барысы:
1. Кез келген бөлме өсімдігінің (традесканция, қазтамақ (герань), т. б.) жапырағының астыңғы өңінен сылып препарат жасап микроскоппен қарау, жабын ұлпа – өң жасушаларымен (мөлдір) ондағы жанаспалы жасушалардың құрылысы, ерекшелігімен танысу, оқулықтың суретімен салыстыру.
2. Жапырақ тақтасынан өте жұқа көлденең кесіндіден (дайын микропрепараты болса тіпті жақсы) препарат жасап микроскоппен қарау. Өңнің астындағы жұмсақ бөліміндегі бағаналы, борпылдақ жасушаларды көру, хлорофилл дәндерін қарау.
3. Осы препараттан жасушааралық кеңістік пен жүйкелерін (шоқтар) көру.
Нәтижесі: Жапырақтың ішкі құрылысын жаз:
1
2
3
4
5
6
1.___________________________________________
2.___________________________________________
3.___________________________________________
4.___________________________________________
5.___________________________________________
1
4
2
3
5
|
1.________________________________________
2.________________________________________
3.________________________________________
4.________________________________________
5.________________________________________
|
Достарыңызбен бөлісу: | 
