Сабақтың жоспары Пән аты: Кәсіптік қазақ тілі Сабақ өткізілетін күн

жүктеу 1,12 Mb.

бет	3/4
Дата	05.03.2018
өлшемі	1,12 Mb.
	#11435
түрі	Сабақ

1 2 3 4

Үстеу - Наречие

×Шеберлікке шек жоқ - Совершенству нет предела.

Үстеу (наречие) в казахском и русском языках выражает признак действия или качества.

В предложении неречие не изменяется, а примыкает в другому слову.

Мысалы: Ол қысқаша баяндама жасады. Мен кеш келдім.

При изучении наречия необходимо обратить внимание на окончания -ша, -ше, которые соответствуют русской приставке по в наречиях типа: орысша - по-русски, қазақша - по-казахски.

По своему значению үстеу (наречия) делятся на следующие разряды:

1. мекен үстеу (наречие места): әріде - вдали

2. мезгіл үстеу (наречие времени): ерте - рано

3. себеп-салдар үстеу (наречие причины): бекерге - напрасно

4. сын-бейне (наречие образа действия): балаша - по-детски

5. мақсат үстеу (наречие цели) - әдейі - нарочно

6. мөлшер үстеу (наречие количества и меры): екі рет - дважды

Мекен үстеу - Наречие места

Мекен үстеу (наречие места) обозначает место, в котором совершается действие или указывает направление движения предметов и отвечает на вопросы қайда? (где? куда?), қайдан? (откуда?).

Мысалы: жоғары (наверху), төмен (внизу), алда (впереди), алға (вперед), артта (позади), ілгері (впереди), кейін (после).

Мектеп біздің үйден алыс (школа от нашего дома далеко).

Орман көлге жақын (лес вблизи озера).

Дүкен үйдің артында (магазин находится позади дома).

Мезгіл үстеу - Наречия времени

Мезгіл үстеу (наречие времени) обозначает время, в которое совершается действие и отвечает на вопросы: қашан? (когда?), қашаннан? (с каких пор?), қашанға дейін? (до каких пор?).

Мысалы: кеше (вчера), бүгін (сегодня), ертең (завтра), жуырда (недавно), бұрын (раньше), әуелде (в начале), ертеңгісін (утром), оқтын-оқтын (временами).

Бүгін ерте тұрдым (сегодня рано встал)

Алдыңғы күні келдік (пришли позавчера)

Әжем бүгін келеді (бабушка придет сегодня)

Себеп-салдар үстеу - Наречие причины

Себеп-салдар үстеу (наречие причины) обозначает причину действия и отвечает на вопросы неге? (почему?), неліктен? (от чего?), не себептен? (по какой причине?).

Мысалы: босқа, бекерге (зря), амалсыздан, лажсыздан (безвыходно).

Босқа келдіңіз (зря пришли)

Әкем амалсыздан көнді (отец вынужденно согласился)

Бекер ерте келдім (зря рано пришел)

Сын-бейне үстеу - Наречия образа действия

Сын-бейне үстеу (наречие образа действия) в обоих языках характеризует способ совершения действия и отвечате на вопросықалай? (как?), қалайша? (каким образом?), қайтіп? (каким способом?).

Мысалы: зорға, әрен, әзер (еле); дереу, шапшаң, тез, жылдам (быстро); дәл, тұп-тура (точно, точь в точь); әншеін (просто); бірге (вместе); біржолата (совсем); бекер (напрасно); кезекпен (по-очереди); бетпе-бет (лицом к лицу).

Азат тез телефон соқты (Азат быстро позвонил).

Әжем балаша қуанды (бабушка обрадовалась как ребенок).

Мөлшер үстеу - Наречия меры

Мөлшер үстеу (наречия меры) обозначает меру действия и отвечает на вопросы қанша? (сколько?), қаншама? (как много? до какой степени?).

Мысалы: талай (несколько), едәуір (намного), біраз (несколько).

Досым менен біраз жас үлкен (друг намного старше меня).

Біздің үйге көрші талай рет келген (в наш дом сосед несколько раз приходил)

Айгуль бірінші сабаққа біраз кешігіп келді (Айгуль на первый урок пришла с опозданием).

Мақсат үстеу - Наречия цели

Мақсат үстеу (наречия цели) обозначают цель действия и отвечают на вопросы неге? (зачем?), не мақсатпен? не істеуге? не үшін? (с какой целью?), неге? неменеге? (для чего?).

Мысалы: сонымен - затем; әдейі - специально, нарочно; сол үшін - для того; бұл үшін - для этого; ерегескенде - назло; күлкі үшін - в шутку.

Осы мәселені әдейі сенімен келісейін деп келдім (я пришел к тебе специально согласовать этот вопрос).

Қалаға жұмысқа тұру үшін келдім (приехал в город устроиться на работу).

Мен атамды туылған күнемен құттықтағалы келдім (я приехал поздравить дедушку с днем рождения).

Сабақты қорытындылау.-5 минут. Білімгерлердің жаңа сабақта алған білімдерін қорытындылау.

Білімгерлердің білімін және сабаққа белсенділігін бағалау 2 минут.

Үй тапсырмасы 5-минут

Әдебиеттер: А. Ысқақов, Қазіргі қазақ тілі, 1974 ж.

Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігі — Алматы. «Сөздік-Словарь», 2005 жыл. ISBN 9965-409-88-9
Источник: http://yznaika.com/hints/22-usteu
Жоғарыға көтеріліңіз↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Ғылымтану. Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын- Павлодар: ҒӨФ «ЭКО», 2006. ISBN 9965-808-78-3

Оқытушының қолы:____________

Бекітемін

Директордың ОІЖ орынбасары

________Г.Е.Садуакасова
Сабақтың жоспары
Пән аты: Қазақ әдебиеті

Сабақ өткізілетін күн	Сабақ өткізілетін топ, курсы, мамандығы	Өткізілетін орны (аудитория нөмірі)	Сабақтың өткізілетін мерзімі
09.11.2016	ЛФН-16-03р		11-40-13-00

І. Сабақтың тақырыбы: Ш.Құдайбердиев. Жастарға. Дүние мен өмір. Кәрілік туралы. Еңлік – Кебек дастаны.

ІІ. Сабақтың мақсаты:

А) Білімдлік:. Әнші сазгер ақындар шығармашылығына шолу жасау. ХІХ ғасыр әдебиетінен білімгерлердің білімін шыңдау. Шығармашылық жұмыс жасауға баулу. Жаңа сөздермен таныстыру.

Ә) Тәрбиелік: Сауатты оқу-жазуға, жауапкершілікке тәрбиелеу; ұлттық құндылықтарды құрметтеуге үйрету; өнер-білімге, рухани байлығын қалыптастыру, пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Б) Ой-өрісін дамытушылық: оқушы қабылдауы мен ойлау аралығын зерттей отырып, ой қорытқызу және өз пікірлерін еркін жеткізе білуге баулу, жаңа сөздермен сөздік қорын молайту, ауызекі сөйлеу тілін, меңгеру қабілеттерін дамыту; білім, білік дағдыларын қалыптастыру.

ІІІ. Сабақтың типі: аралас сабақ

ІҮ. Сабақтың түрі: теориялық

Ү. Сабақтың өткізілу әдістері: баяндау, түсіндіру, сұрақ-жауап, зерттеу, жеке жұмыс, топпен жұмыс, ойын элементтері.

ҮІ. Сабақтың көрнекілігі: қалыптастырушы бағалау тапсырмалары, стикерлер, мұғалімдер үшін бағалау жаймасы, үлестірмелі кесінділер, бағалауға арналған тапсырмалар, кері байланыс жаймасы, оқулық, кеспе қағаздар, қосымша оқулық материалдары, семантикалық карталар.

Пән аралық байланыс: қазақ әдебиеті, тарих, музыка, өнер, бейнелеу өнері, орыс тілі, жағрапия.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі:

Журналды толтыру, білімгерлердің сабаққа дайындығын қадағалау.
Білімгерлердің қызығушылығын ояту, сабаққа ынталандыру.

Үй тапсырмасын сұрау. Өткен сабақ бойынша білімгерлердің білімін тексеру.

Абай Құнанбаевтың өмірі.
Алтыншы қара сөзі.

Сабақтың мақсаты мен тақырыбын хабарлау, мақсатын қою

Жаңа сабақта қаралатын сұрақтар.

Шәкәрім Құдайбердіұлы (1858-1931) – ақын, жазушы, философ,тарихшы, композитор. Абаймен замандас әрі інісі, әрі ол негізін салған реалистік әдебиет дәстүрлерін алға апарушы ізбасары. Өзі өмір сүрген ортаның қоғамдық-саяси және әлеуметтік сыр-сипаттарын керебілуде, қоғам мен адам табиғатындағы кемшіліктерді зерделеуде, туған халқына түзу жол көрсетуде Құдайбердіұлы Абай бағытын ұстанды. Шәкәрімнің әкесі Құдайберді Құнанбайдың Күңке деген бәйбішесінен туған, яғни Абайдың туған ағасы. Шәкәрім бес жасында ауыл молдасына оқуға беріледі де онда жеті жасына дейін оқиды.

Жеті жасында өкеден жетім қалған ол бұдан былайғы кезде Абайдың тікелей тәрбиесінде болады. Өскен ортасының аса бай дәстүрлері мен Абай ағасының төрбиесі табиғатынан зерек Шәкәрімнің жетімдік көрмей өсуіне ғана емес, оның таланты ақын, парасатты ой иесі болуына да зор ықпал жасады. Шәкәрімнің өзі кейінірек былай деп жазады: «Әкеміздің бір шешесінен туған Ибраһим мырза, қазақ ішінде Абай деп атайды, сол кісі мұсылманша Һәм орысша ғылымға жүйрік Һәм Алланың берген ақылы да бүл қазақтан белек дана кісі еді, ержеткен соң сол кісіден тағлым алып, әр түрлі кітаптарын оқып, насихатын тыңдап, азғана ғылымның сәулесін сездім». Кезінде арнайы оқу орындарында оқып білім алмаса да, ез бетінше ізденіп және Абай ағасының жетекшілігімен жан сарайын байытқан Құдайбердіұлы заманында қазақ арасындағы аса білімдар адамдардың бірі болды. Араб, парсы, түрік, орыс тілдерін жетік білді. Ол адамдар өмірін жақсартуға тырысқан ғалымдарды мысалға келтіреді. Олардың кейбіреулері адам өмірі жаратқан иесін танумен түзеледі десе, кейбіреулері үкімет жойылса, әркім өз бетімен өмір сүрсе түзеледі деді. Ал, біреулер оку-біліммен, халықты ағартумен адам өмірі түзеледі деді. Біреулері бай, кедейді теңеумен түзеледі десе, біреулері тәрбиемен түзеуге болады деді. Өмірдің өзі — тіршілік таласы. Сондықтан адам өмірін жаратылыстың өзі солай жаратқан, бірін-бірі жеп, талап, таласып өмір сүрмек дегендер де болған. Шәкәрімнің өзі бұл идеялардың ешқайсысы адам жаратылысын өзгерте алмайтынына сенімді болды.

жүктеу 1,12 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4