- “Қазақ халқының ұлттық музыкалық аспаптары”
Сабақтың алғы сөзі: Сабақтың мақсаты: - Ұлттық аспаптар туралы білімдерін нақтылай отрып отырып, оқушылардың сөздік қорларын молайту,ауызекі сөйлеу тілін дамыту.
Асатаяқ- ежелден келе жатқан сілкімелі аспап. Бұрында бақсылар қолданған. Асатаяқ тек ән, күй әуеніне қосылып қоймай, би ырғағын да сүйемелдейді. - Асатаяқ- ежелден келе жатқан сілкімелі аспап. Бұрында бақсылар қолданған. Асатаяқ тек ән, күй әуеніне қосылып қоймай, би ырғағын да сүйемелдейді.
Қазақтың өте ежелгі және кең тараған қос ішекті аспабы. Мойнына тоғыздан жиырма екіге дейін перне байланады. Домбыра негізінен екі ішекті, үш ішекті түрі де бар. Оның негізгі мынадай бөліктері: басы, құлағы, шанағы, бетқақпағы, ілгегі, тиегі, пернелері ішегі бар. - Қазақтың өте ежелгі және кең тараған қос ішекті аспабы. Мойнына тоғыздан жиырма екіге дейін перне байланады. Домбыра негізінен екі ішекті, үш ішекті түрі де бар. Оның негізгі мынадай бөліктері: басы, құлағы, шанағы, бетқақпағы, ілгегі, тиегі, пернелері ішегі бар.
Сыбызғы-бұрынғы кезде қамыс, қурайдан жасалған. Қазір ағаш немесе басқа қатты материалдан жасалады. - Сыбызғы-бұрынғы кезде қамыс, қурайдан жасалған. Қазір ағаш немесе басқа қатты материалдан жасалады.
Қоңырау қазақ халқының көнеден келе жатқан сылдырмақты музыка аспабы. Дыбысы сыңғырлап шығатын мыс, жез металдарынан құйылып жасалады. Аспаптың жеті музыкалық дыбыс қатары бар.Қоңырауды кішкентай ағаш балғамен ұрып ойнайды. - Қоңырау қазақ халқының көнеден келе жатқан сылдырмақты музыка аспабы. Дыбысы сыңғырлап шығатын мыс, жез металдарынан құйылып жасалады. Аспаптың жеті музыкалық дыбыс қатары бар.Қоңырауды кішкентай ағаш балғамен ұрып ойнайды.
Жетіген қазақ халқының өте ертеден келе жатқан жеті ішекті шертпелі музыкалық аспабы. Аспап ағаштан құралып жасалады. Оған он үш ішек байланып, арнайы тиектер қойылады. Аңыз бойынша “ЖЕТІГЕН” аспабы бір қарияның жеті баласынан айырылғандағы қасіретінен туған деседі. - Жетіген қазақ халқының өте ертеден келе жатқан жеті ішекті шертпелі музыкалық аспабы. Аспап ағаштан құралып жасалады. Оған он үш ішек байланып, арнайы тиектер қойылады. Аңыз бойынша “ЖЕТІГЕН” аспабы бір қарияның жеті баласынан айырылғандағы қасіретінен туған деседі.
Желбуаз- үрлемелі аспаптар тобына жататын, ел көзіне еленбеген көне аспап. Сырты меске ұқсайды. Аузын бекітетін тығыны болады. Әуен шығаратын екі сырнай түтікшесі бар. Мойынға асатын бау тағылады. - Желбуаз- үрлемелі аспаптар тобына жататын, ел көзіне еленбеген көне аспап. Сырты меске ұқсайды. Аузын бекітетін тығыны болады. Әуен шығаратын екі сырнай түтікшесі бар. Мойынға асатын бау тағылады.
Дауылпаз- ұрып ойналатын музыкалық көне аспаптың бірі. Халық тұрмысында кең қолданылады. Жаугершілік кезінде дабыл қағып, белгі беру үшін кеңінен олданылған Ол тұтас ағаштан ойылып жасалады. Бет шанағы терімен қапталады. Иыққа асу үшін қайыстан арнайы бау тағылады. - Дауылпаз- ұрып ойналатын музыкалық көне аспаптың бірі. Халық тұрмысында кең қолданылады. Жаугершілік кезінде дабыл қағып, белгі беру үшін кеңінен олданылған Ол тұтас ағаштан ойылып жасалады. Бет шанағы терімен қапталады. Иыққа асу үшін қайыстан арнайы бау тағылады.
Қыл қобыз- қазақ халқының ежелден келе жатқан екі ішекті ысқышпен ойналатын аспабының бірі. Ішегі жылқының қылынан жасалады. Қобыздың үш, төрт ішекті “нар қобыз”, “Жез қобыз” аталатын түрлері де бар. Қобызды ағаштан құрап жасайды. Беті жартылай терімен қапталады. Халық аңызында қобыздың шығуы Қорқыт ата есімімен тығыз байланысты. - Қыл қобыз- қазақ халқының ежелден келе жатқан екі ішекті ысқышпен ойналатын аспабының бірі. Ішегі жылқының қылынан жасалады. Қобыздың үш, төрт ішекті “нар қобыз”, “Жез қобыз” аталатын түрлері де бар. Қобызды ағаштан құрап жасайды. Беті жартылай терімен қапталады. Халық аңызында қобыздың шығуы Қорқыт ата есімімен тығыз байланысты.
Сазсырнай- қазақтың үрлемелі музыкалық аспабы.Жұмыртқа пішіндес, саздан жасалып, іші қуыс болады. Үн арнайы жасалған тесіктер арқылы шығады. - Сазсырнай- қазақтың үрлемелі музыкалық аспабы.Жұмыртқа пішіндес, саздан жасалып, іші қуыс болады. Үн арнайы жасалған тесіктер арқылы шығады.
Қазақтың дәстүрлі музыкалық аспаптары дыбыс ерекшеліктеріне қарай төрт топқа бөлінеді - 1. Үрмелі аспап- духовой инструмент
- 2. Ұрмалы аспап-ударный инструмент
- 3. Ыспалы аспап- смычковый инструмент
- 4.Ішекті аспап-струнный инструмент.
- .
-
Ре нотасы сұрағы - Бұл аспапты қалай
- жасайды?
“Ми” нотасының сұрағы - Мүйіз сырнайды
- неден
- жасайды?
“Фа” нотасының сұрағы “Соль” нотасының сұрағы - Бұл аспапты неліктен жетіген деп атаған?
“Ля” нотасының сұрағы - Бұл аспаптар қалай аталады?
“Си” нотасының сұрағы Сөздік - Ыспалы аспап-смычковый инструмент
- Үрмелі аспап-духовой инструмент
- Ұрмалы аспап- ударный инструмент
- Ішекті аспап- струнный инструмент
- Ұлттық болмыс- национальное естество
- Тылсым сыр-волшебный, таинственный
- Ыспалы аспап
- Үрмелі аспап
- Ұрмалы аспап
- Ішекті аспап
- Ұлттық болмыс
- Тылсым сыр
ҮРМЕЛІ: ІШЕКТІ: ҰРМАЛЫ: - ҮРМЕЛІ: ІШЕКТІ: ҰРМАЛЫ:
- сырнай домбыра даңғыра
- сыбызғы жетіген дауылпаз
- қамыс сырнай шертер асатаяқ
- Үскірік қобыз
Құс жолы - жетіген көне аспап
- ұлттық болмыс
- шертпелі аспап
- сырнай ішекті
- музыка дауысы
- қобыз өнері
- дауылпаз ойнау
- қамыс аспап
- ішекті сырнай
Сергіту сәті: Шығармашылық жұмыс: - 1.Топ. Жетіген аспабы туралы шығармашылық жұмыс.
- 2.Топ. Сыбызғы аспабы туралы шығармашылық жұмыс.
- 3.Топ . Домбыра аспабы туралы шығармашылық жұмыс.
- Тақырыпқа байланысты «Блиц турнир» жүргізу:
- 1.Саған музыка ұнай ма?
- 2. Қандай музыкалық аспаптарды білесін?
- 3. Қандай үйірмеге барасын?
- 4.Домбыра қандай аспап?
- .
- 5. Ұрмалы аспап қалай аталады?
Бағалау: Үй жұмысы: - Музыкалық аспаптар туралы мәтін жазу. Жаңа сөздерді жаттап алу.
Достарыңызбен бөлісу: |
