Тобы:20-04; 20-05; 20-07
|
Күні :
|
Сабақ .№
|
Сабақ тақырыбы:
|
Кеңістіктегі вектордың координаталары. Вектордың ұзындығы.
|
Жаңа сабақ
|
Мақсаты
|
Планиметрия мен стреометрия арасындағы пәнаралық байланыс пен ұқсастықты қолданып, кеңістіктегі векторлардың координаталарын және ұзындығы таба білу.
|
Күтілетін нәтиже
|
Кеңістіктегі векторлардың координаталарын және ұзындығын табу формуласын қолданып есеп шығарады.
|
Тақырыпты меңгеру критерий лері
|
Вектордың координаталары.
Вектордың ұзындығы
Координаталық түрдегі векторлардың скаляр көбейтіндісі
|
Қажетті құралдар, ресурстар
|
Оқулық, дидактикалық материалдар
|
Іс-әрекеттер
|
Оқушының іс-әрекеті
|
Мұғалім нің іс-әрекеті
|
Уақы ты
|
Ұйымдастыру кезеңі.
|
Сәлемдесу. Оқушыларды түгендеу
2.1 есеп.
а) А(3; 1; 5) нүктесінен координаталар басына дейінгі қашықтықты табыңдар
б) А(3;4;0), В(3;1;-4), нүктелерінің арақашықтығын табыңдар
|
Оқушылардың назарын сабаққа аудару
Үй тапсырмасын сұрау.
|
2 мин
3 мин
|
Жаңа сабақ
|
Тікбұрышты координаталар жүйесінде берілген кеңістіктегі вектордың координаталары ұғымын анықтайық. Ол үшін вектордың басы координаталар басымен сәйкес келетіндей саламыз. Сонда оның ұшының координаталары вектордың координаталары деп аталады.
векторларын сәйкесінше (1; 0; 0), (0; 1; 0), (0; 0; 1) координаталарымен белгілейік. Олардың ұзындықтары 1-ге тең, ал бағыттары сәйкес координаталар осьтерінің бағытымен бағыттас болады. Бұл векторлар координаталық векторлар деп аталады.
Теорема. векторын түрінде көрсетуге болатын жағдайда ғана оның координаталары (x, y, z) болады.
Дәлелдеу. векторын координаталар басынан бастап саламыз және оның ұшын А нүктесі арқылы белгілейміз. теңдігі орындалады.
Сонда , , теңдігі орындалған жағдайда ғана А нүктесінің координаталары (x, y, z) болады. Демек, .
Енді басы мен ұшының координаталары берілген вектордың координаталары қалай табылатынын қарастырайық.
векторының басы және ұшы нүктелерінде болсын. Сонда оны векторларының айырымы ретінде көрсетуге болады, яғни координаталары .
векторының ұзындығы координаталары арқылы келесі формуламен өрнектеледі: .
Жазықтықтағы сияқты векторларға амалдар қолдану: қосу, санға көбейту және скаляр көбейтіндісі анықталады.
және векторлардың қосындысы деп
векторын атайды.
және векторларының скаляр көбейтіндісі деп санын атайды.
|
Оқушы лардың жауап тарын қадағалап , бағыт тап отырады
Диалог тық әңгіме құрылады.
|
15 мин
|
|
|
Есеп шығару.
|
Есеп 1. векторының координаталарың табыңдар мұндағы А(2; -3; 4) және В(-5; 2; -6).
Шешуі. векторының координаталары анықтамаға сәйкес мынадай болады: -5-2=-7; 2-(-3)=5; -6-4=-10. Демек,
|
|
12 мин
|
Кері байланыс
|
2.1 есеп.
а) векторының координаталарың табыңдар мұндағы А(1; 3; -4) және
В(6; -5; -8).
б) векторының координаталарың табыңдар мұндағы А(-2; 6; 1) және
В(1; 0; 2).
|
Үйге тапсырма.
Тапсырмажаңа сабақты, шығарыл ған есепті толық көшіріп жазып алыңыздар 2.1 есепті шығары ңыздар.
|
3 мин
|